Bóng đá thế giới, chuyện vui buồn trên sân cỏ từ xưa tới nay có nhiều huyền thoại và nhiều nổi nhiêu khê.

Để đi vào thực tế, chúng ta tìm hiểu thêm về lịch sử bóng đá thế giới như thế nào:

Theo các nhà nghiên cứu sử thế giới, bóng đá thế giới có thể chia ra 4 thời kỳ.

1/ Trước và đầu công nguyên.
2/ Từ đầu công nguyên đến thế kỷ thứ 19.
3/ Giai đoạn hơn 100 năm trước đây.
4/ Bóng đá hiện đại.

Thật ra từ khi có loài người, người ta đã có bắt đầu chơi nhiều trò thể thao giải trí bằng bóng đá rồi. Nhưng nó chưa thành hình và cụ thể ra sao cả.

1/ Trước và đầu công nguyên

Thời kỳ xa xưa người ta chưa phân biệt thế nào là bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền v.v… Nhưng khoảng chừng hơn 100 năm trở về sau này, nhiều loại thể thao được phân định rõ ràng hơn… xã hội loài người phát triển, những hoạt động lao động của con người luôn luôn gắn liền với giáo dục lao động và chiến đấu để sinh tồn, thường kèm theo với những trò chơi mang tính chất rèn luyện và dần dần nó trở thành những nhu cầu của cuộc sống của con người. Dĩ nhiên sự xuất hiện của quả cầu là điều tất yếu.

Vào khoảng hơn 2.000 năm trước công nguyên Hoàng Đế Trung Hoa đã dùng trò chơi đá cầu (bóng tròn) để luyện quân lính. Quả cầu có thể làm bằng cỏ, tóc rối, v.v… rồi được bọc bằng da. Nhật Bản cũng đã chơi bóng cách đây hơn 3.000 năm (1.000 năm trước công nguyên). Tuy vậy, hiện nay người ta vẫn không công nhận điều trên đây là nguồn gốc của bóng đá.

2/ Đầu công nguyên đến thế kỷ thứ 19

Những nhà sử học Hy Lạp, La Mã đã ghi chép lại những trò chơi về bóng tròn có những nét tương đồng gần với bóng đá hiện nay. Như người da đỏ Châu Mỹ La Tinh cũng có những trò chơi tương tự. Hoàng Đế La Mã César cho phép hai làng chơi tranh nhau một quả bóng mang vào một cái đích chung nhất định. Bên nào mang vào nhiều hơn, bên đó sẻ được thắng trong một thời gian cũng được quy định.

Vào thế kỷ thứ 16, ở Pháp môn bóng phát triển khá mạnh, đôi lúc ganh đua nhau có thể xẩy ra đánh nhau đổ máu.

Vào thế kỷ 17 , môn bóng đá cổ điển này lại được phát triển nhiều ở thành phố Florence, Ý (Italia). Ở Ý thường gọi môn bóng đá này là Calcio.

Một bên chơi gồm có 17 cầu thủ.

3/ Thời kỳ cách đây trên 100 năm

Vào thế kỷ thứ 19. Thế giới xẩy ra nhiều biến chuyển. Những cuộc cách mạng kỷ thuật lần đầu tiên tác động mạnh đến đời sống trong xã hội nhất là ở Âu Châu, như Anh, Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha v.v… và đã nầy sinh những hoạt động văn hóa thể thao càng ngày càng mạnh lớn, được nhiều nguời trẻ tham gia. Vì thế , môn bóng đá bắt đầu ra đời từ đó.

Bắt đầu từ một xóm công nhân công nghiệp ở Anh (ngoại ô) và thêm các trường trung học ở Luân Đôn. Sau nước Anh tiếp đến là các quốc gia Âu Châu khác như Pháp, Đức, Ý, Bồ Đào Nha,Tây Ban Nha, Hòa Lan v.v…

Một sự kiện đáng ghi nhớ là vào ngày 26 tháng 10 năm 1863. Tại một trường trung học lúc đang chơi Rugby, có một cầu thủ ôm bóng chạy từ gôn nhà qua gôn bạn và coi như chiến thắng. Sự kiện này được đem ra tranh cải. Sau đó mới có quyết định : Chỉ chơi bóng bằng chân nên danh xưng Football được bắt đầu từ đó. (Được dùng chân, mình, đầu. Cấm dùng tay).

Vì vậy, hiện nay người ta coi ngày 26 tháng 10 năm 1863 là ngày khai sinh môn bóng đá.

4. Thời kỳ cách đây hơn 100 năm

Sau đó, người ta họp 7 đội bóng đá và bắt đầu xây dựng luật bóng đá.

Vào năm 1871. Cho phép thủ môn dùng tay để bắt bóng. Cũng kể từ đây luật chơi mỗi bên chỉ có 11 người, điều nay đến nay chưa thấy ai hay hội đoàn bóng đá nào ghi rỏ lý do tại sao chỉ có 11 người chơi cho một bên mà không phải nhiều hơn hay ít hơn.

Vào năm 1872 do sự phát triển của bóng đá, người ta tổ chức thi đấu tranh giải vô địch thế giới về bóng đá.

Vào cuối thế kỷ 19. Âu Châu là nền tảng bóng đá thế giới phát triển mạnh mẽ hơn cả.

Năm 1895, ở Pháp có một giải tranh giải vô địch thế giới .

Năm 1906, Anh Pháp tranh giải với nhau. Pháp đã thua Anh với tỷ số 0-15.

Năm 1905 Châu Mỹ La Tinh có trận đấu quốc tế giữa Uruguay và Achentina. Không thấy ghi bàn thắng thua.

Năm 1916 tiến hành giải vô địch giữa các đội tuyển quốc gia Nam Mỹ.

Âu Châu thì mãi tới năm 1957 mới bắt đầu có giải vô địch.

Có hai nền bóng đá tiên tiến về trình độ cũng như kỷ thuật chơi bóng , đó là nền bóng đá của các nước Nam Mỹ và nền bóng đá Âu Châu.

Sau đại chiến thứ hai tốc độ phát triển bóng đá thế giới rất nhanh chóng và đều khắp cả thế giới. Lúc này môn thể thao bóng đá không còn dành riêng cho bất cứ quốc gia nào nữa. Bóng đá bắt đấu phát triển qua Châu Á, Châu Phi, Châu Đại Dương. Đến năm 1950 liên đoàn bóng đá quốc tế ra đời. FIFA lúc đầu có 72 hội viên. Năm 1970 tăng lên 138 hội viên và đến nay hội viên của FIFA lên đến con số trên 206.

Các cầu thủ hiện nay khắp trên thế giới có vào khoảng 200 triệu cầu thủ đủ loại . Ít nhất cũng có vào khoảng 150 triệu cầu thủ có đăng ký . Một con số kỷ lục.

Số sân vận động trên thế giới có sức chứa từ 50.000 đến 200.000. Hầu hết các sân vận động này xử dụng cỏ nhân tạo.

Giải vô địch thê giới tổ chức đấu cho hàng trăm đội tuyển quốc gia . Sau giải cúp VÀNG này là Thế vận hội Olympic liên tục hàng năm . Kể từ đây luật bóng đá được cập nhật và khá ổn định.

Liên Đoàn bóng đá Quốc tế : Féderation Internationale de Football Association – FIFA.

Có 2 sự kiện thành lập quan trọng:

1/ Năm 1886. Thành lập hội đồng bóng đá quốc tế . Đây là cơ quan quản lý bóng đá quốc tế. Tổ chức này hoạt động từ 1886 đến 1996.

Khi mới thành lập hội đồng này gồm có 4 nước trong liên hiệp vương quốc Anh gồm có Anh, Scotland, Ireland và Wales. Do người Anh độc quyền về luật bóng đá, nên dù sau này có một thời gian đã tăng lên nhiều quốc gia thì vẫn còn phụ thuộc vào người Anh. Mãi tới 80 năm sau, năm 1970, mới bắt đầu thay đổi.

Ngày 25 tháng 5 năm 1904 tại Paris Pháp, một tổ chức quan trọng nữa lại ra đời đó là Liên Đoàn bóng đá thế giới (Fedération Internationale de Football Association Viết tắt là FIFA.

Đây cũng là một tổ chức lớn sau tổ chức Olympic đã có trước đó 10 năm, cũng tại thủ đô Paris nước Pháp.

TỔ chức FIFA này có nhiệm vụ chỉ đạo phong trào bóng đá thế giới do 7 nước tham gia sáng lập gồm Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Hà Lan, Tây Ban Nha. Anh quốc không tham gia.

Cuối cùng, nước Anh mới tham gia vào năm 1906 có điều kiện:

– Giử 4 nước trong liên hiệp Anh có thẩm quyền như một nước độc lập.

– Miễm đóng tiền các trận đấu quốc tế FIFA quy định.

CÁC CHỦ TỊCH CỦA FIFA

Robert Guérin (Pháp 1904-1906)
D.B.Woolfall (Anh 1906-1918)
Jules Rimet (Pháp 1921-1954)
Rodolphe W.Seeldrayerrs (Bỉ 1954-1955)
Arthur Drewry (Anh 1956-1961)
Steniey Rous (Anh 1961-1974)
João Havelange (Brasil 1974-1997)
Joseph S.Blatter (Pháp 1998- )

Tổ chức hành chánh của FIFA

Liên đoàn bóng đá Châu Âu ( UEFA)
Liên đoàn bóng đá Á Châu (AFC)
Liên đoàn bóng đá Châu Phi
Liên đoàn bóng đá Nam Mỹ
Liên đoàn bóng đá Bắc-Trung Mỹ (CONCACAF)
Liên đoàn bóng đá Châu Đại Dương.

Trong mỗi liên đoàn có nhiều nước tham gia. Các quốc gia có đội bóng tham gia đều do chính phủ nước đó tổ chức lãnh đạo. Tuy nhiên vẫn có những ngoại lệ, có những tư nhân tổ chức – những đội bóng nhà nghề. Như Inter Milan , Italia , do Moretti vua dầu lữa Ý tổ chức lãnh đạo . Đội Juvetus của Agnelli do vua xe hơi FIAT của Ý.

Khi thành lập năm 1904 tại Paris FIFA chỉ có 7 thành viên quốc gia hội viên. Đại hội thứ 50 của FIFA diển ra tại Zurich (Thụy Sĩ) FIFA kết nạp thêm 6 hội viên mới đó là Bosnia, Herzeggovinia và Andorra (Châu Âu), Guam (Châu Á), Anguila (British Virgin Island) và Montserrat (Bắc-Trung Mỹ.

Hiện nay các quốc gia hội viên lên tới trên 206.

Ban chấp hành hiện nay có 24 người . Châu Âu mất chiếc ghế phó chủ tịch của Liên Xô củ, nhưng thay vào đó được thêm một ửy viên. Ông Mohammed bin Hamman của nước Qatar thay ông Henri Y.T. của Hồng Kông và ông Senes Erizik của Thổ Nhĩ Kỳ thay ông Poul Hyldgaard của Đan Mạch.

Cúp vô địch liên lục địa được gắn nhãn hiệu FIFA ……

(còn tiếp)

Lê Hoàng