Chào các bạn,

Trong nỗ lực để giảm thiểu tiêu thụ năng lượng trong các tòa nhà hiện nay, các chuyên gia về năng lượng cũng như kiến trúc xây dựng đã đưa ra một số khái niệm mới trong kiến trúc và xây dựng các tòa nhà. Điều này giúp cho ngành kiến trúc và xây dựng kết hợp được những yếu tố tiết kiệm năng lượng trong thiết kế để nhằm thúc đẩy và phát triển những mô hình nhà ở và tòa nhà bền vững, an toàn với sức khỏe và không gây tổn hại cho môi trường.

Nhìn vào sơ đồ dưới đây có thể thấy Việt Nam nằm trong khu vực tiêu thụ năng lượng ít hơn so với các nước phát triển. Tuy nhiên với tốc độ phát triển như hiện nay, ở các thành phố lớn của Việt Nam thì mức độ tiêu thụ năng lượng gồm có điện, gas và xăng dầu không thua kém các nước phát triển. Điểm khác biệt là giá nhiên liệu và năng lượng của Việt Nam thấp hơn nên những người có thu nhập cao vẫn có khả năng chi trả và tiêu dùng.

Một điểm cũng rất cần lưu ý là mức độ tiêu thụ trong các hộ gia đình (cột màu đỏ) gấp từ 2-3 lần so với tiêu thụ trong các tòa nhà thương mại và công cộng (cột màu xanh). Điều này là một cảnh báo cũng là điều khiến cho trên thế giới đặc biệt ở Bắc Mỹ và Châu Âu và một số nước phát triển đã giới thiệu thêm rất nhiều khái niệm mới về tòa nhà, nhà ở. Điều này nhằm thúc đẩy sáng tạo trong ngành xây dựng và kiến trúc nhưng cũng không khiến cho chúng ta khỏi bối rối nhầm lẫn với một số khái niệm có thể gây hiểu lầm và có thể được lợi dụng làm nhãn hiệu.

Một số khái niệm chính về các tòa nhà bền vững được nhắc đến gần đây như:

1. Tòa nhà, công trình xanh, ngôi nhà xanh – Green Building, green housing
2. Công trình bền vững, ngôi nhà bền vững – Sustainable building (construction). Sustainable housing
3. Công trình sinh thái – Eco-building
4. Tòa nhà năng lượng hiệu quả, tòa nhà năng lượng thấp – Energy efficient building, Low-energy performance building
5. Tòa nhà không phát thải – Carbon neutral building, Zero emission building
6. Net Zero Energy Building (Housing), Nearly Net Zero Energy Building tạm dịch là Tòa nhà (ngôi nhà) cân bằng về năng lượng

Những khái niệm từ 1-3 là những khái niệm khá rộng bao gồm cả điện, nước, gas, vật liệu xây dựng và bối cảnh sinh thái, và tác động tới môi trường của cả vòng đời tòa nhà. Những khái niệm này bắt nguồn từ nhu cầu cấp bách bảo vệ quyền lợi của môi trường sinh thái tài nguyên nói chung và không chỉ tập trung vào tiêu chí sử dụng năng lượng.

Tuy nhiên có một điểm lưu ý những khái niệm nay nếu không có tiêu chí đánh giá rõ ràng rất dễ bị lạm dụng để lấy các chứng chỉ về thiết kế kiến trúc, hay sử dụng nước trong khi tòa nhà thực tế vẫn tiêu thụ rất nhiều năng lượng.

Khái niệm 4-6, thời gian gần đây mới được đưa ra bắt nguồn từ Mỹ và một số nước Châu Âu để nhằm nhấn mạnh vào việc giảm thiểu và tiết kiệm năng lượng, sử dụng năng lượng hiệu quả trong tòa nhà và khu dân cư. Điều này là giải pháp cho giá năng lượng điện, giá gas từ than đá, dầu mỏ khí đốt ngày càng tăng cao trên toàn cầu, công với bất ổn chính trị khắp nơi. Bắt buộc các nước phải đầu tư thúc đẩy cho giải pháp năng lượng mới từ các nguồn năng lượng tái tạo.

Làm rõ thêm về khái niệm số 6 Net Zero Energy Building (Housing) – NZEH

Theo định nghĩa của ủy ban Châu Âu – NZEH có thể được hiểu là tòa nhà hay ngôi nhà trước hết sử dụng năng lượng cực kỳ hiệu quả. Và tất cả các nhu cầu tiêu dùng về năng lượng được cung cấp hoàn toàn bằng các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió, địa nhiệt…(mô hình được mô tả ở bài số 2_Giảm thiểu chi phí năng lượng cho gia đình)

Nguồn: http://oregonsustainabilitycenter.wordpress.com/2009/06/05/the-path-to-net-zero-energy/

Hiện nay Châu Âu và Bắc Mỹ cũng không thống nhất về định nghĩa hay khái niệm này bở định nghĩa này để đi tới khả thi triển khai rất phụ thuộc vào điều kiện địa lý, khí hậu kinh tế xã hội của từng nước và từng khu vực.

Một điều cần lưu ý, tất cả các định nghĩa liên quan đến carbon và năng lượng cho tòa nhà cuối cùng chỉ để nhằm mục đích sử dụng năng lượng thật hiệu quả cho tòa nhà, tiết kiệm chi phí. Điều này cũng nhằm thúc đẩy tiết kiệm năng lượng từ hành vi của người tiêu dùng và cũng như áp lực từ người tiêu dùng yêu cầu về triển khải sử dụng các hệ thông năng lượng sạch. Nếu người tiêu dùng, nhà quản lý, người làm quy hoạch về xây dựng kiến trúc và năng lượng không hiểu được điều này thì những khái niệm, định nghĩa ý tưởng nghe rất hay những vẫn không khả thi về kinh tế và kỹ thuật để trở thành hiện thực.

Một đặc điểm của NZEH là bảo đảm tính ổn định cung cấp điện vì mặt trời không phải lúc nào cũng chiếu và gió có lúc cũng ngừng thổi. Điểm này sẽ được đề cập trong những bài tiếp theo, và một thiết bị cũng đã được đề cập trong bài số 2 là các thiết bị dự trự năng lượng (một dạng pin, acquy).

Năng lượng được đề cập trong các bài viết bao gồm cả Điện và Gas sử dụng chủ yếu trong gia đình và các tòa nhà tại Việt Nam.

*Hình vẽ thuộc về bản quyền tác giả và E4G.org. Tác giả rất mong nhận được các ý kiến trao đổi liên hệ với admin và tác giả.

Bài đã được đăng tại E4G.

Đào Thu Hằng