Chào các bạn,

Để dễ dàng cảm thông với cảnh sống của anh em Buôn Làng, không có cách nào tốt hơn là đến thăm gia đình của họ. Nên cuối tuần, mình đến thăm gia đình em Phăil, học sinh lớp Mười trong Lưu trú của mình.

Gia đình em Phăil ở xóm Đào, là một trong những gia đình biết làm ăn nên hiện có hai mươi con bò và một căn nhà xây cấp bốn khá đẹp. Nguồn nước của gia đình dùng là nước giếng khoan được bơm lên bồn và chuyển ra bằng đường ống để dùng. Xem ra gia đình em Phăil thuộc hạng khá văn minh trong Buôn Làng!

Có điều mình hơi thắc mắc về em Phăil: Ở nhà Lưu trú, em Phăil luôn sống khép kín. Suốt ngày sau giờ học, em Phăil gần như không nói chuyện, không chơi với một bạn nào cả! Chỉ im lặng học hành và làm tốt những công việc được chia. Đôi khi, các em trong nhà thấy vậy xúm lại trêu chọc, những lúc đó mình thấy em Phăil bộc lộ rõ bản tính rất cộc cằn. Mình nghĩ chắc có nguyên nhân nào đó mà mình chưa biết. Và hôm nay đến thăm gia đình, được mẹ Thụy – mẹ của em Phăil – kể lại một biến cố xảy đến lúc em Phăil bốn tuổi. Có thể biến cố đó đã ảnh hưởng đến tâm tính em Phăil cho đến bây giờ chăng?

Khi mình vào nhà thì chỉ có mẹ Thụy ở nhà, bố Thụy đi chăn mấy chục con bò, trưa không về. Trong khi nói chuyện, mình hỏi thăm về em Phăil. Mẹ Thụy cho biết ở trong gia đình, em Phăil không nói năng gì, mỗi lần anh chị em trong nhà trêu chọc là em Phăil nổi nóng lên ngay và biểu hiện rõ tính cộc cằn. Mẹ Thụy cho biết các anh chị em trong gia đình không ai có tính như vậy.

Nói đến đây, mẹ Thụy im lặng như để nhớ lại, sau đó mẹ Thụy kể: “Lúc bốn tuổi, em Phăil ở với ông bà Ngoại. Một buổi chiều, em Phăil đi chơi suối với người con gái nhỏ – con của bác. Người con gái – con của bác – nhỏ hơn em Phăil một tuổi. Khi trời chập choạng tối, một người đàn ông trong xóm đi làm về thấy em gái nhỏ – con của bác – ngồi trên cây cầu.

Người đàn ông hỏi: “Sao giờ này cháu còn ngồi ở đây?”

Em nói: “Em ngồi đợi chị”.

Người sắc tộc Sêđăng cũng giống một số anh em đồng bào sắc tộc thiểu số khác, tuy là họ hàng nhưng ai lớn tuổi hơn sẽ được làm anh làm chị, vì vậy em nhỏ – con của bác – nói em ngồi đợi chị là như vậy!

Người đàn ông hỏi: “Chị ở đâu?”.

Em nhỏ chỉ một đốm đen nhỏ trôi xa xa ngoài dòng nước dưới suối. Ông nhìn kỹ, nhận ra đó là chỏm tóc đen trên đỉnh đầu của một em bé. Ông vội nhảy xuống bơi ra vớt lên và em bé đó đã ngừng thở! Người đàn ông bình tĩnh dốc ngược hai chân em bé lên một lúc, nước trong miệng em bé ộc ra khá nhiều. Sau đó em bé thở được và tỉnh lại. Người đàn ông nhận ra em Phăil nên đem em về cho ông bà ngoại. Lúc đó bố mẹ Thụy cũng đang làm trên nương rãy, được anh em Buôn Làng báo, chạy hớt hải về. Mẹ Thụy vừa chạy vừa khóc. Và những ngày sau, em Phăil đau mấy tuần. Cũng từ đó em Phăil không còn vui vẻ chơi đùa như trước nữa!”

Kể đến đây, mẹ Thụy nói: “Mình nghĩ do em Phăil rớt xuống suối đó Yăh hể?”

Và im lặng một lúc, mẹ Thụy nói tiếp: “Trẻ em đi chơi suối nguy hiểm lắm. Hôm nào Yăh nói với các mẹ, cho các mẹ để ý. Mẹ Thụy thấy lo vì trẻ em của mình chậm hiểu nên không biết nguy hiểm để kêu cứu, Yăh hể!”

Matta Xuân Lành