Chào các bạn,

Trước kia đôi lần mình nghe kể anh em đồng bào sắc tộc thiểu số có tục lệ đền làng, đặc biệt trong tục lệ cưới hỏi. Chẳng hạn hai bên đã ăn đám hỏi, sau đó không vì một lý do, không vì lỗi của bên nào cả! Bỗng dưng một bên muốn hủy hôn không chịu cưới, hoặc lỡ có con trước với nhau, sau đó không chịu nhận và  không chịu cưới, thì bên hủy hôn phải đền cho bên kia với mức đền tùy theo phía bên kia đòi.

Mình ngỡ tục lệ đó chỉ có ở thời trước, nhưng hôm nay mình mới biết nó vẫn tồn tại trong Buôn Làng nơi mình đang sống.

Chiều cuối tuần trên đường đến lớp dạy mình gặp em TL đi làm về, em TL làm văn thư ở xã với mức lương mỗi tháng 1.800.000 đồng. Qua những lần nói chuyện với em TL mình biết năm nay em TL hai mươi lăm tuổi và chưa lập gia đình, cũng trong một lần nói chuyện vui em TL đã nói với mình: Con gái người Sêđăng trong Buôn Làng nhiều tuổi như mình mà chưa lấy chồng là ế rồi đó Yăh! Bình thường con gái trong Buôn Làng mười bảy hoặc mười tám tuổi là đã có người yêu chuẩn bị đám cưới hoặc đám cưới rồi! Nghe em TL kể chuyện mình nghĩ do phong tục lấy chồng lấy vợ sớm, cũng là một trong những lý do khiến cho các em chẳng thiết tha gì học cho nhiều, học cho cao!

Riêng em TL mình được biết: Em TL đã có người yêu tên Kh người ở thôn Hai, em TL và em Kh đã yêu nhau gần hai năm nhưng vẫn chưa tiến tới hôn nhân được! Vì bố mẹ Kh không đồng ý cho hai em cưới nhau, nguyên nhân trước đây em Kh đã làm đám hỏi với em Lz ở xóm Đập, và sau khi hai gia đình tổ chức đám hỏi được ba tháng, em Kh dứt khoát đòi hủy hôn không chịu cưới em Lz! Lý do sau một thời gian, em Kh thấy giữa em Kh và em Lz chỉ thích nhau theo tình cảm nhất thời, chứ không phải tình yêu thực sự.

Bố mẹ Kh không cho em Kh hủy hôn, vì theo tục lệ Buôn Làng nếu hủy hôn gia đình em Kh phải đền, bố mẹ Kh nhiều lần nói với em Kh: Nếu không cưới em Lz bên gia đình em Lz đòi trâu đòi bò, nhà mình không có trâu, có bò, lấy trâu lấy bò đâu để đền cho gia đình em Lz?

Nhưng cách đây một tháng mình nghe em TL và em Kh sắp tổ chức đám cưới, hôm nay gặp em TL mình hỏi: Hình như em TL sắp tổ chức đám cưới phải không? Em TL nói: Bố mẹ Kh đã đền xong cho nhà Lz hai đám ruộng nên bây giờ đã đồng ý cho Kh cưới mình. Bố mẹ Kh đã đền hai đám ruộng thay vì đền trâu đền bò cho nhà Lz, vì vậy mùa lúa vừa rồi gia đình Kh không còn ruộng để làm!

Trước kia mình muốn tháng Mười (Âm lịch) cưới, nhưng bây giờ mình muốn sang năm cưới để bố mẹ Kh có số tiền định lo đám cưới, phụ với số tiền mình đi làm ở xã cũng như buổi chiều mình nhận làm thêm ở lò gạch góp lại,để mua lại ruộng cho bố mẹ Kh. Tuy bố mẹ Kh không nói, nhưng mình thấy mình gần trở thành con trong gia đình, mình muốn đóng góp một phần cho gia đình mới này!

Matta Xuân Lành