Chào các bạn,
Bốn câu đầu của Bát Nhã Tâm Kinh gói trọn triết lý Phật giáo. Những câu sau của Kinh này chỉ là để giảng giải thêm về Không.
Quán tự tại Bồ tát hành thâm Bát nhã Ba la mật đa thời
Chiếu kiến ngũ uẩn giai không độ nhất thiết khổ ách
Xá lợi tử, sắc bất dị không, không bất dị sắc
Sắc tức thị không, không tức thị sắc
Khi Bồ tát Quán tự tại thực hành trí tuệ giải thoát thâm sâu
Thấy rõ chính mình là không, ngài vượt qua mọi khổ nạn
Này con dòng Xá lợi, sắc chẳng khác không, không chằng khác sắc
Sắc tức là không, không tức là sắc.
(Xem thêm Bát Nhã Tâm Kinh lược giảng của TĐH)
Nếu các bạn không thuộc cả bài kinh, thì ít nhất cũng nên thuộc bốn câu mở đầu này, đặc biệt là hai câu cuối:
Sắc chẳng khác không, không chẳng khác sắc
Sắc tức là không, không tức là sắc
Nào, hãy thử áp dụng hai câu này vào mọi sự trong đời sống hàng ngày, các bạn sẽ hiểu chân lý này sâu sắc và rộng rãi đến mức nào.
Xấu chẳng khác tốt, tốt chẳng khác xấu
Xấu tức là tốt, tốt tức là xấu.
Người ác chẳng khác người thiện, người thiện chẳng khác người ác
Người ác là người thiện, người thiện là người ác
Chuyện hiền chẳng khác chuyện dữ, chuyện dữ chẳng khác chuyện hiền
Chuyện hiền là chuyện dữ, chuyện dữ là chuyện hiền
…
Các bạn cứ thay thế sắc không bằng những cặp đối nghĩa khác, để sử dụng trong đời sống hàng ngày. Các bạn sẽ hiểu được mức độ thâm sâu và mức độ thực tiễn của Bát nhã trong đời sống chúng ta mạnh mẽ đến thế nào. Đương nhiên, chỉ khi ta thành tâm thực hành Bát Nhã.
Hãy sử dụng Bát Nhã vào bè bạn chẳng hạn:
Bạn chẳng khác không bạn, không bạn chẳng khác bạn.
Bạn tức là không bạn, không bạn là bạn
Nếu ta sống như thế với tất cả bạn bè, ta sẽ yêu thương họ mà chẳng bao giờ bị đau khổ vì họ, dù họ làm gì ta.
Nắm vững được thực hành Bát Nhã sắc không trong mọi sự ở đời, thì đó đã là Bồ tát.
Bồ tát Quán tự tại – Bồ tát Nhin-cuộc-đời-tự-chính-nó – thấy được mình là Không bèn vượt qua mọi khổ nạn. Không mà là có, có mà là không.
Chúc các bạn luôn thực hành Bát Nhã.
Mến,
Hoành
© copyright 2013
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com
Đọt Chuối Non 
Em đã hiểu rõ, cảm ơn anh Hoành nhiều.
LikeLike
Hi Tường,
Lấy khúc cây gõ lên đầu và thấy đau, đó là thực.
Nhưng có đó mà mất đó–như sắc đẹp của minh hôm nay cũng đang tàn phai từng giây phút một, đó là không thực.
Thực mà không thực, không thực mà thực
Có mà là không, không mà là đó.
Đó là cái nhìn quân bằng sống động của Bát Nhã về đời sống này.
LikeLike
“Đời là vô thường…” nên ta an nhiên tự tại không bám chấp, cái này em hiểu.
“Đời là thực…” cái này em chưa hiểu rõ cho lắm. Thế nào là thực?
Hồi nhỏ học về đạo phật vì tự học mò mẫm nên không rõ tường tận, em hiểu khái niệm vô thường ( một cách nào đó) sau đó tự nhiên em mất hết động lực ( có lẽ hiểu chưa tới nơi tới chốn), em sống uề òa, thư thả.
Nhưng trong lòng cảm thấy lại bất an vì mình sống không có mục tiêu, không có ước mơ. Thế là em lại quyết định theo cảm xúc của mình, sống mạnh mẽ và làm thật nhiều thì lại cảm thấy vui. Mỗi khi thất bại nghĩ đến vô thường, mỗi khi chán chường nghĩ đến ước mơ, giúp đỡ con người.
Tóm lại là…em chưa hiểu gì cả nhưng em biết không bám víu về cái gì cả vì chết là trở thành cái gì đó khác, mọi thứ là không. Nhưng trong cuộc sống vẫn phải làm, học và yêu thương hết sức mình, nếu không sẽ cảm thấy khó chịu, thượng đế, phật, chúa đã cài đặt con người như thế chăng?
LikeLike
Hi Tường,
Có vài cách hiểu sắc không của Bát Nhã Tâm Kinh, tất cả thực ra đều như nhau.
1. Giả sử một người có tính thiện, sống tử tế cả đời, giúp đỡ người nghèo khổ hàng ngày trong cách sống. Thì dù người ấy có giấc mơ làm một cô nhi viện hay chẳng có giấc mơ nào, công sức của người ấy vào đời sống này cũng như nhau. Sống có mơ hay không đều có thể là Bồ tát.
Hoặc một người du thủ du thực, đụng đâu cướp đó cả đời, chẳng có giấc mơ nào. Hay một du thử du thực khác mơ ăn cướp nhà băng. Có lẽ cả hai đều hại cuộc đời như nhau.
2. Hoặc cách hiểu dễ hơn là: Có mà là không, không mà là có.
Vì ước mơ là có, nên hãy ước mơ.
Vì ước mơ là không, nên đừng chấp vào ước mơ (hay nói theo kiểu bình dân là đừng điên vì ước mơ).
3. Đời là vô thường trong tốt có mầm xấu, trong xấu có mầm tốt (Dương trung hữu âm, âm trung hữu dương) như truyện “Tái ông thất mã” anh Thảo nói. Cho nên đừng chấp vào điều gì ta thấy. (Thực ra đây là khái niệm của Khổng giáo, không sâu sắc như triết lý nhà Phật,nhưng ở đấy có thể xem như là một cách hiểu Bát Nhã trong một khía cạnh nhỏ).
4. Đời là thực nên hãy sống, yêu, học hành, làm việc nghiêm chỉnh.
Vì đời là Không cho nên cũng đừng quá nghiêm chỉnh đến độ khó chịu với mọi người quanh mình. Take it easy.
LikeLike
Câu chuyện “Tái Ông Mất Ngựa” mà nhiều người biết đến với ý nghĩa “hên chẳng khác xui, xui chẳng khác hên”, có lẽ là ở tầm thấp hơn, nhưng phải chăng cũng có tinh thần “Sắc chẳng khác không, không chẳng khác sắc” của Bát Nhã Tâm Kinh?
Có phải ngoài “chân tâm”, thì không có gì có thể tự có, mà đều phải do nhân duyên kết hợp mới có? Và theo quy luật vũ trụ thì tất cả những gì do “hợp” mà có thì đều phải “tan” vào một lúc nào đó? Nên không mà là có, có mà là không?
Vì là Có, nên ta phải sống có trách nhiệm của một con người. Và vì là Không, nên ta không phải bám chấp, dính mắc vào bất cứ cái gì trên cõi đời nầy?
LikeLike
Ước mơ chẳng khác không ước mơ, không ước mơ chẳng khá ước mơ.
Yêu thương chẳng khác không yêu thương, không yêu thương chẳng khác yêu thương.
Anh ơi sống như câu trên tâm mình sẽ tĩnh lặng, bình an trước mọi biến cố nhưng có dễ dàng trở nên sống không có ước mơ và nghị lực ?
Anh Hoành giải thích giúp em với ạ. Em thấy nó dễ nhầm lẫn quá ạ.
LikeLike
Dear Anh Hai
Đọc bài chia sẻ sáng nay của Anh Hai lòng em dậy lên một tâm nguyện:
Xin cho em biết nhìn vào chính con người em cũng như nhìn vào vũ trụ chóng qua này với cái nhìn của Chúa, với cái nhìn của những bậc Thánh nhân, để em biết buông bỏ chính mình, để em biết nhìn cuộc đời như Anh Hai chia sẻ:
” … Nhìn cuộc đời tự chính nó – thấy được mình là Không bèn vượt qua mọi khổ nạn. Không mà là có, có mà là không.”
Em cảm ơn Anh Hai nhiều vì những chia sẻ những chỉ dạy mỗi ngày.
Em M Lành
LikeLike