Tại sao một cây Strad nặng khoảng 1kg lại có giá cao hơn các loại đàn bậc thầy khác như Amati, Bergonzi, Ceruti, Guadagnini và Rogeri? Các chuyên gia cho rằng giá trị của nó là từ âm thanh của loại gỗ tạo nên thùng đàn. Theo các nhạc sĩ lừng danh, Strad tạo nên những âm thanh mềm mại nhưng vang vọng đến từng góc khán phòng biểu diễn.

Theo một truyền thuyết, vào một đêm trăng tròn, Stradivari từ Cremona (nơi ông lập xưởng đóng đàn năm 1666, gần 100 năm sau khi những cây đàn violon đầu tiên xuất hiện tại Ý, Anh, Ba Lan) lên núi Alpes để chọn cây vân sam làm thùng đàn. Ông áp tai vào cây, dùng búa gõ để nghe tiếng ngân, nếu hài lòng thì ông chặt cây ấy. Có lẽ ông đã “trúng vụ” trong mùa đông khắc nghiệt kéo dài từ giữa thế kỷ 17 đến năm 1715: cây mọc chậm hơn bình thường, thớ gỗ mịn hơn và chắc hơn, truyền sóng âm tốt hơn gỗ mọc trong thời tiết ấm áp.

Nhưng các nhà nghiên cứu của Trường Đại học Cambridge lại cho rằng chính lớp verni đỏ mới tạo nên bí quyết âm thanh réo rắt của Strad. Năm 1988, một nhóm nghiên cứu phân tích mẫu verni từ một cây cello sản xuất năm 1711, phát hiện một lớp verni cực mỏng có thành phần hóa học giống một loại tro núi lửa dùng để sản xuất xi măng ở Bắc Ý. Có lẽ “sư phụ” Stradivari đã trộn tro này với lòng trắng trứng gà và nước để tạo nên thùng đàn có âm thanh huyền diệu.

Nhưng có lẽ nhà hóa học Joseph Nagyvary của đại học bang Texas giải thích được rõ hơn về bí mật của cây đàn. Giả thiết của ông là do độ ẩm cao ở Cremona, Stradivari sử dụng nhiều biện pháp bảo dưỡng để gỗ cây vân sam không bị thối mục. Qua kính hiển vi, ông phát hiện dấu vết của một loại nấm thường, mọc ở các dòng sông mà các súc gỗ vân sam đã được thả bè từ núi Alpes về Cremona.

Loại nấm này mọc nhanh đến độ thay thế các tế bào của súc gỗ khiến cây đàn có âm thanh phong phú và dễ phân biệt. Ông Nagyvary bắt chước quy trình này trên những súc gỗ ở Canada và Nepal và các chuyên gia nghe âm thanh từ những cây đàn violon này đều ngỡ chúng là đàn Strad “xịn”! Hiệp hội Hóa học Mỹ cũng nói đây là một thành tựu tiên phong.
Như vậy có nghĩa rất dễ làm đàn Stradivarius giả. Nhà buôn Marcel Richters lưu ý công nghệ hiện đại có thể tạo ra mẫu giấy chứng nhận bỏ trong thùng đàn giống hệt thời Stradivari đã làm. Hiện có khoảng vài ngàn cây Stradivarius giả. Vào năm 1937 nhân kỷ niệm 200 năm ngày mất của cha đẻ cây đàn, một ban giám khảo ở Cremona đã kiểm tra 2.000 cây được cho là “hàng gốc” nhưng hóa ra chỉ có 40 cây là đồ thật.

Các bạn nghe vĩ cầm Stradivarius với Hungarian dane số 1 cung Gm (Johannes Brahms) do danh cầm Joshua Bell trình tấu.