Chào các bạn,

Đó không phải là câu hỏi mà hầu như tất cả chúng ta đều có sao? Gần hết tất cả chúng ta, tất cả mọi lứa tuổi giả trẻ lớn bé. Người ta thường tưởng lầm là chỉ có những người trẻ mới có câu hỏi này, nhưng thực ra đó là câu hỏi thường đi theo mọi chúng ta cả đời, kể cả người sắp về hưu, đôi khi kể cả người đã về hưu.

Tại sao vậy ?

Khi còn trẻ chúng ta thường tưởng lầm là cuộc đời ta chỉ có ‎ý nghĩa nếu ta có học lực nào đó, nghề nghiệp tốt nào đó, vợ đẹp con khôn, nhà sang xe đẹp… Dĩ nhiên là mọi điều này đều tốt cả, nhưng rất sớm chúng ta sẽ khám phá ra là ‎ý nghĩa của của cuộc đời của ta không nằm trong những cái ta có, mà là ở một cái gì đó mà ta cứ mãi tìm kiếm. Và đương nhiên là đã kiếm tìm thì ta luôn hướng về tương lai… và như thế là ta cứ tiếp tục hỏi “Mai mốt tôi sẽ làm gì?”

Ý nghĩa đời sống của ta luôn nằm trong việc phục vụ một cái gì đó cao cả hơn đời sống của chính mình.

Một số người có căn cơ đặc biệt thấy được điều này khi còn rất trẻ.

Đối với nhiều người khác, phục vụ cho đường tiến của mình và lo cho gia đình vợ chồng con cái mình là đủ để đời có ‎ý nghĩa. Nhưng một lúc nào đó khi sự nghiệp mình đã vững, con cái lớn lên và lập gia đình, mình không còn phải lo chạy gạo từng ngày nữa, lúc đó người ta mới chợt nhận ra là cuộc đời rất trống trải và vô nghĩa. Lúc đó hoặc là người ta bắt đầu tìm cách khám phá những gì có thể mang lại ‎ý nghĩa cho họ, hoặc là chạy trốn, tìm cách lấp đầy khoảng trống với các việc ăn chơi vô bổ kiểu “khủng hoảng hồi xuân”. Nhưng đương nhiên là chạy trốn cách này chỉ làm cho cuộc sống mình phức tạp thêm mà chẳng giải quyết được gì cả.

Ý nghĩa cuộc đời không nằm trong cái ta có hay việc ta làm, mà nằm trong mục đích phục vụ tối hậu cao cả ta đang ấp ủ trong lòng.

“Phục vụ” vì đó là nhu cầu tâm linh của mọi chúng ta, nhân chi sơ tính bản thiện. Con người là như thế. Con người tìm thấy ý nghĩa của đời mình trong hy sinh và phục vụ.

“Cao cả” vì mục đích sống của ta phải lớn hơn chính ta–quê hương của ta, dân tộc của ta, đồng bào của ta, đất nước của ta, thế giới của ta, Chúa Phật của ta… Tại sao như thế? Một lần nữa, vì con người chúng ta bẩm sinh là như thế.

Khi ta có một mục tiêu phục vụ làm ta hạnh phúc, thì việc gì ta làm cũng không thành vấn đề, vì mọi việc lớn nhỏ ta làm đều có ‎ý nghĩa là phục vụ mục tiêu đó. Trong những thời kỳ kháng chiến, những người kháng chiến không bao giờ thắc mắc mình phải làm gì cho cuộc sống có ‎ý nghĩa, vì cuộc kháng chiến của họ đã có ‎ý nghĩa. Mọi việc họ làm—dạy học, bán quán nước để thu lượm tin tức, ra trận, ở tù… đều như nhau với họ, việc gì cũng quan trọng, việc gì cũng là để phục vụ kháng chiến, phục vụ tự do cho dân tộc.

Bi quyết của chúng ta trong đời sống này là tìm một ‎ý nghĩa như vậy cho đời sống của mình. Dù “phục vụ gia đình” là một mục tiêu rất tốt, các bạn cũng nên tìm ‎ý nghĩa sống rộng hơn gia đình của mình, vì thực sự là đến một lúc nào đó “gia đình” cũng rất vị kỷ, cũng chỉ là một sự nối dài của “cái tôi” của mình mà thôi.

Hãy nghĩ đến:

• Phục vụ tổ quốc mình: Trong khung cảnh quan chức nhà nước tham nhũng đại trà, rất khó cho tuổi trẻ yêu nước, vì thật sự là hơi khó để tách rời “đất nước” và “nhà nước” với vô khối người tham nhũng. Nhưng chúng ta phải vượt qua được cái nhìn hạn hẹp đó, và nhìn đất nước như một toàn cảnh với những nông dân và người lao động nghèo khổ, với các em hoc sinh nghèo đang cố gắng từng ngày, với các giáo chức và nhiều người tâm huyết khác cũng đang cố gắng cải thiện đất nước hàng ngày trong công việc của họ… Đây là một khối dân tộc hơn 80 triệu người đang cố gắng tiến về phía trước. Đó là mục tiêu phục vụ của ta. Đừng để một thiểu số người xấu, dù là họ có quyền hành, làm bạn mất niềm tin vào tổ quốc. Nếu ta sống để phục vụ tổ quốc, thì mọi việc ta làm, dù đó là việc gì, cũng đều có một ‎ý nghĩa đóng góp đặc biệt của ta.

• Phục vụ thế giới mình: Thế giới này vẫn còn quá nhiều bất công, chiến tranh, bệnh tật, đói khát, và con người khắp nơi vẫn còn sống với nhau tranh giành, áp bức, dữ dằn, si mê. Làm sao ta có thể sống với ánh sáng trí tuệ của các thánh nhân, và giúp đưa ánh sáng trí tuệ đó đến những người khác, càng nhiều càng tốt, càng rộng càng tốt, để làm cho thế giới này thêm nhân ái và hòa bình?

Đại khái là vậy. Có rất nhiều điều lớn rộng hơn chính mình để chúng ta lựa chọn làm mục tiêu sống: người nghèo, trẻ em mồ côi, nông dân và nông thôn, người lao động, phụ nữ nghèo khổ, quyền phụ nữ, bình đẳng giới tính, môi trường, bảo vệ quyền làm người…

Nếu để ý một tí, các bạn sẽ thấy dù là mục tiêu chọn lựa thế nào thì luôn luôn các mục tiêu đều có cùng một ý nghĩa nằm bên sau: “Làm cho xã hội con người tốt đẹp hơn”. Điều này, xã hội con người tốt đẹp hơn, rất quan trọng, bởi vì nếu ta lấy sự thăng hoa của xã hội con người ra khỏi tư duy, ta có thể sẽ có vấn đề với chính ta một lúc nào đó. Ví dụ: Một họa sĩ hy sinh cuộc đời cho “nghệ thuật” chẳng hạn. Anh ta chỉ quan tâm cho “nghệ thuật vì nghệ thuật”, mà không cần biết đến nó thực sự ảnh hưởng đến xã hội con người thế nào, không cần biết các bức tranh của mình sẽ làm cho thế giới đẹp thêm hay sẽ khởi động thêm tính ác và các ham muốn thấp kém của con người. Và anh ta vui vẻ làm nghệ thuật vì nghệ thuật.

Nhưng ta có thể thấy rất dễ dàng là rất có thể, một lúc nào đó, anh ta có thể gặp khủng hoảng: “Rất nhiều bức tranh được ưa chuộng nhất của mình thực ra chỉ làm cho người ta thêm tuyệt vọng và thêm chán đời. Vậy là bao nhiêu năm nay mình đã tốn bao nhiêu công lao xương máu làm cho thế giới tốt thêm hay tồi thêm?” Nếu một người đã có câu hỏi thế này thì rất khó cho anh ta hài lòng với những tác phẩm đặt nền tảng trên tiêu cực và tuyệt vọng.

Ý nghĩa của cuộc đời của chúng ta chỉ có nếu chúng ta phục vụ để thăng hoa thế giới của ta. Đại đa số chúng ta đều sẽ đến điểm đặt câu hỏi cho chính mình về điều này, không sớm thì muộn. Nếu bây giờ bạn thấy vấn đề này quá xa xôi hay không cần thiết với bạn, thì có thể là 30 năm nữa bạn sẽ thấy nó quan trọng.

Nhưng, nếu bạn có thể thấy được bây giờ thì cuộc đời của bạn sẽ phong phú và mạnh mẽ hơn rất nhiều.

Chúc các bạn một ngày vui.

Mến,

Hoành

© copyright 2010
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com