– Anh có cho phép em tới thắp nén nhang viếng ngoại?
– Cảm ơn em. Ngoại mất ở quê, vợ anh là con thứ, không lập bàn thờ ở đây
– Em ước được chia xẻ đôi chút cùng anh.
Anh ấp nốt bàn tay kia lên tay chị mà anh vẫn giữ lâu hơn cái bắt tay xã giao từ khi nãy. Ánh mắt và bàn tay anh nồng ấm, nói nhiều hơn những gì không thành lời giữa họ. Mắt mờ đi, trái tim nhói đau, chị cố giữ bàn tay thoắt lạnh toát của mình trong tay anh đừng run rẩy.
Thành phố của họ không lớn, vài chục con phố nhỏ rợp bóng cây xanh. Một dãy phố cổ đẫm hương ngọc lan. Một con phố rực màu bằng lăng tím. Một đại lộ mát rượi rải đầy những cánh hoa phượng vàng. Tháng giêng, hai, gió từ rừng đại ngàn chở đầy hương hoa cà phê, len lỏi trong mọi ngõ phố. Tháng tư, hàng vạn cánh bướm vàng, bướm trắng như những vầng mây dập dìu trên đường. Những con phố ngắn dài đều đổ về một bùng binh ken dày những khóm hoa mặt trời vàng rực. Những tia nước từ chiếc hồ tròn lung linh trong ánh nắng mặt trời, tạo nên muôn màu hư ảo giữa trung tâm thành phố.Vậy mà có khi cả năm trời họ không gặp nhau. Thỉnh thoảng trên chiếc xe hơi đời mới bóng loáng, anh nhìn thấy chị với chiếc xe máy cà tàng trên đường. Một nụ cười âu yếm cùng bừng nở trên môi họ. Hai người, như hai con sông chảy cạnh nhau, không có điểm hội tụ. Sông Krông H’Năng chảy chậm hơn Krông Buk.
Anh, với cương vị Tổng giám đốc một công ty lớn nhất miền Trung, ngập đầu trong công việc, trong những cuộc gặp gỡ, tiếp xúc từ bàn làm việc tới bàn nhậu. Các con anh,có khi vài ngày ba không đi công tác xa mà chẳng được thấy mặt. Vốn là một kiến trúc sư yêu thơ, nhưng anh say mê và thực sự có tài trong hoạt động chính trị và kinh tế. Quyền lực và chất xám trong anh biến hoá thành những dòng đola chảy vào ngân quỹ, làm mọc lên như trong huyền thoại Alibaba những toà nhà kính màu lấp lánh, nở bừng những gian hàng sặc sỡ sắc màu, nảy mầm những hàng cây xanh rì rào gọi gió. Với anh, tưởng chừng chỉ có công việc. Nhưng không phải thế, trái tim nhạy cảm của một người yêu thơ trong anh, nhắc mọi điều nhỏ nhặt trong quan hệ với gia đình, xã hội. Và dường như trong một góc sâu thẳm nhất, là hình bóng chị.
Chị, với chiếc máy ghi âm nhỏ xíu, tranh thủ được chuyến xe nào đến vùng đất chị cần là đi liền. Luôn đột xuất và không kỳ hạn, đôi khi chỉ kịp nhắn chồng một câu qua điện thoại, hoặc một mảnh giấy nhỏ đặt trên gối. Chị đam mê những câu hát, những lời nói vần, các chuyện cổ lung linh sắc màu huyền thoại. Vẻ đẹp tìm được trong ký ức của các nghệ nhân già không còn nhớ đã qua bao nhiêu mùa rẫy, dường như tiếp thêm sức lực cho chị.
Đêm đêm, bên một bếp lửa bập bùng mờ tỏ, ở một góc rừng nào xa lắc, chị đắm mình trong những điệu khan, những câu hát và quên hết. Lúc ấy, anh như ẩn hiện bên những Y Rít, Dam Phu, H’Nhi, H’Bia …quanh chị, ngồi xuống bên bếp lửa, kề vai…
*
Chàng trai luống cuống rẽ đám cỏ kmrâo. Chiều nào chàng cũng nấp ở đó, ngẩn ngơ ngó trộm hai cô gái lạ từ đâu đến tắm ở bến nước buôn chàng.Yàng ạ ! Con cái nhà ai ? Cha mẹ ăn gì mà sinh con đẹp thế ! Da ngăm ngăm hồng như bình minh mới rạng, hoa nở thua miệng xinh. Con mắt chim k’trâo cũng chỉ sáng đẹp như mắt hai nàng là cùng. Mái tóc thì…úi chao! Trôi trong nước cứ như có thêm một dòng suối xanh, chảy ở giữa làn nước trong vắt vậy. Đó, coi kìa! Chị đang khoát tay bơi sải, em vượt lên trước rồi quay lại tạt nước chị. Thoáng thấy mái đầu chị nhấp nhô, rồi biến mất trong nước. Tiếng cô em vụt ré lên, thân hình chợt sáng loáng trong làn nước trong suốt. Thì ra cô chị đã lặn xuống, túm lấy váy em kéo mạnh. Tiếng cười lanh lảnh như tiếng ching Kur pha bạc ngân khắp mặt sông vắng. Chàng trai cũng đờ đẫn ngẩn ngơ.
Sáng nào thức dậy, lúc mặt trời tươi cười chào đón mặt đất, chàng cũng tự nhủ :
– Hôm nay phải ra bắt quen, tỏ lời với hai nàng mới được.
Nhưng chiều xuống nắng rồi mà chàng lại bối rối, ngần ngừ. Càng ngẩn ngơ lại càng như say trầu, say thuốc. Mải nghĩ, lúc nhìn ra hai chị em đã mặc xong váy áo, đang khoác gùi lên vai. Chàng trai vụt đứng dậy H’Rinh, H’Rao sững sờ. Ơ Yang! Con trai bến nước nào mà đẹp như bắp chuối rừng mới ló vậy nè? Mắt sáng như sao, môi đỏ như con gái ăn trầu. Dải khăn đỏ chàng buộc ngang trán, cho thấy không phải con nhà nghèo khó. Khuôn mặt người trai lạ cứ hồng dần lên dưới mắt nhìn tò mò của hai nàng.
– Ơ hai cô! Cho hỏi thăm đường đi buôn Ea Nai, có được không vậy?
– Ơ này người trai bến nước lạ. Chúng tôi đâu có họ hàng mà anh kêu cô. Nhiều tuổi hơn sao anh không gọi bằng chị? Ít tuổi hơn anh xưng bằng em, thế mới dễ đường nói chuyện này chuyện kia chớ!
H’Rao láu lỉnh trêu chọc. Chàng trai lúng túng, nước da trắng càng đỏ lựng như đã uống mấy cữ rượu ché :
– Thế hai…em ở bến nước nào mà tới tắm ở đây?
– Anh này lạ quá! Rừng nhiều cây, suối nhiều nước. Con chim khôn muốn chọn đậu bến nước nào, làm sao ai cấm được?
Lời cứ tiếp lời, chuyện cứ nối tiếp chuyện. Tới lúc ông mặt trời gom hết ánh sáng, chỉ còn thả lửng lơ vài sợi mây hồng hồng đầu ngọn rừng, ba người mới lưu luyến chia tay.
Ba bốn lần trăng tròn treo đỉnh ngọn cây blang đầu bến nước nghe lóm chuyện của ba người hẹn hò gặp gỡ. Chàng trai đã biết hai nàng là gái đảm, bàn tay vuốt nhẹ trên khung dệt là hoa nở trên áo, trên chăn. Cầm cuốc lên rẫy, trái bắp đầy hạt, ngọn lúa nặng bông, cây bí cây dưa cũng đầy hoa, lớn trái. Vỗ tay vô gùi thóc, gà ríu rít đầy sân, heo bóng mượt ụt ịt đầy vườn. Ngày hồng, đêm đen, tiếng nói cười như chim buổi sớm của Ring Rao khiến amí ấm bụng, ama vui lòng, âe, aduôn (*) yên tuổi già bên bếp lửa.
Hai nàng cũng biết cha chàng là một mtao giàu có và hùng mạnh nhất của một vùng đất con chim bay mỏi cánh chưa ra khỏi. Nhà chàng có hàng trăm bộ ching Kur, ching Lao pha bạc; Ché Tuk, ché Tang đếm không xuể nhiều lần hai bàn tay. Nhưng buôn làng ở chỗ nào hai nàng còn chưa biết. Có sao đâu, họ chỉ cần gặp nhau trò chuyện là đủ rồi. Con mắt người nào cũng lóng lánh sáng rỡ như ngôi sao. Thân thể nào cũng bừng bừng như có lửa đốt bên trong.
*
Thi thoảng có tình cờ được ngồi bên nhau, câu chuyện của anh, chị vẫn chỉ là công việc.Nhiều nhất là luận bàn về một nền văn hóa đã bị lãng quên nào đó, về nhân cách con người, về những tác phẩm, tác giả họ cùng yêu thích hay vừa được đọc. Chưa bao giờ có một lời, dù là bóng gió, được thốt lên giữa họ. Chỉ có sự cảm nhận của đôi trái tim run rẩy. Nhịp tim họ đổ hồi giải mã những lời lặng câm của ánh mắt :
– Em có nhớ anh không?
– Dạ nhớ.
– Nhiều không?
– Nhiều như…………
Anh, cứ bận rộn với những vòng quay của chính trường và thị trường. Chị, vẫn lang thang dọc bờ những con sông chảy ngược về phía Tây bấm máy, ghi chép, lặng lẽ lắng nghe, ngắm nhìn.
*
Mặt trời hồng tròn xoe nhảy vụt lên đỉnh Cư Pông. Một cột lửa lớn sáng lòa rạng ngời trên mặt nước. Núi rừng, sông suối bừng tỉnh chan hòa trong ánh nắng vàng ấm áp hào phóng của mặt trời. Dân các buôn dọc hai bờ sông đổ ra xem chuyện lạ, xưa nay chưa từng có .
Con sông rộng đen đặc, lúc nhúc đầy những cá. Dẫn đầu là một con thuồng luồng khổng lồ, có chiếc mào đỏ chót. Theo sau là hàng trăm loài cá, mỗi loài bám theo một con đồi mồi lưng to như chiếc nong phơi lúa, cõng một chiếc hòm lớn khảm xà cừ lóng lánh. Cá bé bơi trong, cá lớn hộ tống dọc hai bên ngoài. Hàng ngàn cành san hô đỏ vàng và những nhánh tảo xanh, dương lên che rợp mặt nước. Muôn ngàn sắc màu lộng lẫy được ánh nắng mặt trời nâng niu tỏa thành vầng hào quang suốt dọc con sông lớn. Đàn cá ngược về đầu nguồn sông Srêpôk. Tiếng quẫy đuôi ầm ầm vang động cả rừng đại ngàn. Chim chóc nháo nhác chao cánh rợp trời.
Chiều ấy, Ring Rao chờ hoài nơi bến tắm không thấy người yêu. Hôm sau, rồi hôm sau nữa chàng cũng không đến. Ánh mắt hai nàng không còn long lanh, màu hồng trên má không còn chín đỏ. Đêm đêm họ nằm xuống, ngồi lên không biết mấy lần. Lửa bếp run rẩy sáng rồi lại tắt. Nhện đan áo chăng đầy xa quay, chỉ đứt cuối chiếc kpin (**) đỏ đen rực rỡ đang dệt dở trên khung cửi. Cha không nghe tiếng H’Rao cười. Mẹ chẳng nghe thấy lời H’Ring hát. Căn nhà dài im lặng buồn thiu như có ai mới đi về bến nước ông bà, chỉ có lửa đốt bừng bừng trong ngực và một con vật nào cắn xé trái tim hai người con gái xinh đẹp. Chuyện gì đã xảy đến với chàng vậy?
*
Có lúc chị muốn vứt bỏ tất cả, nhào đến với anh. Tới cơ quan, nhắc máy điện thoại lên quay số, rồi lại ngừng tay, bỏ máy. Chị sợ. Mà sợ cái gì nhỉ? Phá vỡ sự yên ấm của gia đình cả anh lẫn chị ư? Hay vì cái ghế Tổng giám đốc của anh? Không phải! Chị sợ cái ảo ảnh có một tình yêu trong sáng và đích thực tan biến. Mà có thực không chứ, một tình yêu giữa anh và chị? Hay đó chỉ là sự tưởng tượng của tâm hồn quá đa cảm trong chị mà thôi?
Con bạn thân nhất, phóng viên một tờ báo lớn thường trú ở thành phố, lên giọng khuyên bảo chị :
– Những người đàn bà dương nữ như tao với mi, số là tâm hồn phải cô đơn suốt đời.
– Thế nên mi mới định không lấy chồng chứ gì?
– Chứ sao nữa. Đang không đi rước cái của ở đâu xa lạ về hầu hạ, chăm bẵm. Được cái đứa nó giỏi giang, nuôi được mình với con còn đỡ. Vớ phải cái của vưà đụt vừa lười, vừa kiêu ngạo nữa thì hết hơi. Ta cứ tung tẩy đã, lúc nào về già kiếm lấy đứa con nuôi, con ngoài giá thú cũng được. mẹ con hú hí cần đến ai?
– Đừng có nói thánh tướng nhé! Phụ nữ dù có cương nghị, năng nổ đến đâu cũng vẫn có lúc yếu đuổi, cần một bờ vai nương tựa ngả đầu. Mà có người đàn bà nào lại không thích được yêu thương , chiều chuộng chứ?
– Nhưng mi có thấy không? Loại đàn ông èo uột như tàu chuối hơ lửa, hoặc sàm sỡ yêu đương bằng cả mồm mép lẫn chân tay, đâu phải gu tụi mình. Những người đàn ông mình ngưỡng mộ, hy sinh hết mình, thì cũng là những người đam mê công việc, dù chính trị, kinh doanh hay nghệ thuật. Trong đầu họ có chỗ nào dành cho mình không? Khi chỉ cần vẫy tay một cái là có cả chục em nõn nà nhào vô, để xả stree chỉ cần “ ăn bánh trả tiền” là xong? Thần tượng của mày cũng vậy thôi. Típ đàn ông đầy nam tính lẫn quyền lực và tiền tài ấy, có khi lại chỉ ưa loại đàn bà đẹp, dốt dốt một chút nhưng dịu dàng, dễ bảo. Làm sao hợp được với thứ ương ngạnh như mi mà dằn vặt , mơ tưởng.
– Biết thế! Nhưng có một đối tượng để trái tim mình đổi nhịp, vui buồn, hồi hộp…rồi tưởng tượng ai đó cũng nhớ về mình tương tự…có lý lắm chứ, phải không?
– Ôi giời! Ai dám bảo rằng mày đàn ông? Cũng lãng mạn lắm đấy chứ. Nhưng tin tao đi! Tình yêu đích thực chỉ có trong những câu chuyện cổ tích hoang đường mà mi đi sưu tầm đó thôi.
Mẹ chị, suốt đời quanh quẩn với khung dệt, rẫy nương, với chia bôi lương thực cho hàng chục bếp lửa trong căn nhà sàn dài của gia đình. Thương con cứ ngồi lặng khuya hàng đêm bên bếp lửa, ghi ghi, chép chép, mẹ thủ thỉ :
– Con gái ơi! Chim khôn lo giữ tổ cho mình. Nai khôn không lạc bước sang rừng lạ đâu con ạ.
Chị thở dài. Trong ngực như có vật gì lớn lắm, nặng lắm đè trĩu.
*
Trời đã tắt nắng từ lâu mà Ring rao vẫn ủ rũ ngồi bên bờ nước.
Chợt một làn gió dữ dội ào qua, mặt sông trào sóng. Một cột nước từ xa dồn tới, cuồn cuộn dâng cao, sầm sập như sắp đổ ập lên bờ. Từ trên đỉnh ngọn sóng cao ngất, người yêu của hai nàng như lướt tới. Con sóng tan, chàng đã đứng trước mặt họ :
– Ring Rao ơi! Mình không giữ vẹn được tiếng thề, không trọn được lời hẹn với hai em rồi. Con gái vua Hải Long ngoài biển nước muối lớn đã sai các loài thủy tộc đem lễ vật xin cưới mình làm chồng. Amí ưng chịu, ama bằng lòng. Anh sắp phải theo xe nước về hải cung xa xôi rồi.
Giọng nghẹn ngào, nắm chặt tay Ring Rao, nước mắt chàng trai như mưa tuôn trời mùa hạ. Ring Rao sững sờ đứng lặng, họ có ngờ đâu người yêu mình lại là con trai thần sông Srê pôk. Sao ông Gỗn chẳng thương trai ngoan gái đảm. Cho họ biết nhau làm gì, rồi bây giờ cắt chia đau đớn thế này. Ring Rao có xinh đẹp nhất vùng cũng chẳng bằng con gái vua biển, huống chi vua Hải Long còn giàu nhất mặt đất, ama, amí Ring rao làm sao so bì nổi. Ba người ôm nhau khóc nức nở. Gió lốc lại một lần nữa nổi lên ầm ầm. Một luồng gió xoáy đen ngòm, từ trên trời cao thăm thẳm thò xuống nhấc bổng con trai thần nước mang đi. Tiếng thét gọi của hai người con gái chìm trong gió gào, sấm nổ.
Trời quang, mây xanh trở lại nhởn nhơ trên bầu trời. Chẳng ai còn nhìn thấy Ring Rao ở đâu. Trên mặt sông từ từ nổi lên hai cây hoa lạ : thân thon dài mảnh mai, đầy những chấm gai nhỏ, nâng trên đầu hai búp hoa màu hồng và màu trắng. Những cánh hoa mỏng mảnh xếp lớp, chở che cho chiếc đài hoa vàng, tròn mịn màng như gương mặt của người con gái đẹp. Đôi ba chiếc lá xanh tròn to xoà ra trên mặt sông, rung rinh những giọt nước hệt như nước mắt. Chẳng đẹp rực rỡ như những loài hoa khác, nhưng hương thơm ấp ủ trong búp hoa, theo gió lan tỏa đi bốn phương, dịu dàng kiếm tìm, nhắn gọi. Buôn làng gọi đó là mnga krih ( hoa sen). Dòng sông từ ngày đó mang tên Krông Buk – sông Tóc. Con sông Tóc xanh đậm hơn thuở trước. Dòng nước màu lá rừng hối hả, bươn bả lao về phía biển, vượt qua bao nhiêu cánh rừng, ngọn núi. Vắng dần những con suối nhỏ. Bóng đại ngàn cứ xa dần, mờ dần rồi mất hẳn. Tiếng hú gọi của gió ngàn cố đuổi theo mãi rồi cũng yếu đi, mơ hồ, mờ nhạt. Bbăng qua những miền hoang vu, khô cằn, trơ đầy sỏi đá, dòng sông mỗi lúc một chạy chậm dần, hẹp lại. Con sông Tóc chỉ còn thoi thóp thở. Mặt trời ái ngại vén mây cúi xuống :
– Không thể giành giật lại những gì đã mất đâu. Về với nguồn thôi các con gái ạ.
– Làm sao mà trở về mặt trời ơi. Không còn rừng, không còn tình yêu chúng con ở với ai?
– Thì về với bầu trời ta vậy.
Ring Rao rùng mình bay lên, hòa cùng với các nàng mây áo trắng, áo xanh, tự do bay lượn trên vòm cao thăm thẳm. Dòng sông chỉ còn là một dải bùn hẹp, đen thẫm, như một mớ tóc dài khô đét, xơ xác. Những cây sen gục xuống chết khô trên vệt bùn nứt nẻ.
*
Anh chị không bao giờ đủ cản đảm vứt bỏ tất cả để đến với nhau, dù chỉ một lần. Ngàn sợi dây vô hình ràng buộc, níu kéo họ. Sống trên đời này, làm người tốt cũng khổ lắm thay. Thi thoảng có tình cờ gặp nhau, vẫn chỉ những ánh mắt đằm thắm và những câu chuyện vu vơ. Câu thơ anh đọc chị nghe một lần nào đó, đè trĩu lên trái tim họ :
“ Em là bài thơ không chép được
Mà đành lòng anh phải thuộc từng câu” (***)
*
Những kẻ đang yêu bao giờ cũng mù quáng. Vài năm một lần, nhớ người yêu, con sông Tóc lại ào ạt chở theo bao nhiêu cây cối ầm ầm lao về phía biển. Biển ngạo nghễ nuốt chửng mọi vũ khí của Ring rao, đưa cây về xây những lâu đài nguy nga giam cầm con trai thần sông Srê Pôk. Chưa đủ, để vỗ về an ủi chồng, công chúa Hải Long còn dâng sóng cuốn đi bao nhiêu con người và của cải về đặt dưới chân chàng. Ring Rao lại tan tác, tả tơi, bay lên trở về với núi. Cha Rừng, mẹ Đất đốc kiệt cả tài sản cho những cuộc tranh giành tình yêu giữa sông và biển.
Có bao giờ hết không, những chuyện tình của mọi kiếp người ?
(*) ama, ami, âe, aduôn : cha, mẹ, ông, bà
(**) kpin : khố
(***) : Thơ Chu Hoạch
Đọt Chuối Non 