Category Archives: Thơ

Rừng – trường ca Vỡ Ra Mưa Ấm

rừng ơi
rừng ơi
những ô cửa nhà dài mở ra cõi màu xanh
bên kia sông Sêrêpốc màu xanh
hai bên con đường đất đỏ màu xanh
bữa cơm chiều mẹ dịu dàng lên khói
tiếng tù và mờ xanh

em mới về với mẹ với anh
tóc em xanh màu xanh mí mắt
một mí xanh ôi muôn nẻo đường rừng
bàn chân em dẫm ngang ngọn cỏ
tà áo xanh hun hút giấc mơ

xanh câu hát lá bay
ngày và đêm cứ chảy
một thế kỷ bụi mù nắng cháy
quê hương ôi ta còn tiếng hát
những nốt nhạc rơi trên nhà dài
thổi trên môi chiếc lá
cho cha hoang dã như rừng

rừng trên chiếc gùi
rừng trong quả bầu khô
mái tóc nàng rừng xõa ngang trước mặt
nàng rơi nước mắt
trước rìu và lửa
ngày cha xin hạ cây về làm K’pan
ngày cha đốt rẫy dắt lúa về nhà cho mẹ
ngày bếp lửa nhà em ấm thế
ngày ché rượu nhà em như thể
chảy vào máu vào mắt em rạo rực
tiếng T’langput luồn vào trong ngực
em có còn nhớ đến anh không

Trích Trường ca Vỡ Ra Mưa Ấm
Lê Vĩnh Tài

Thơ tặng Đọt Chuối Non

Chào các bạn,

Chị Hoàng Thiên Nga vừa chuyển ba bài thơ của anh Văn Thanh gởi ĐCN. Đây là bải đầu tiên, Thơ tặng Đọt Chuối Non. Ví anh Văn Thanh chưa có thư mục tại ĐCN, nên mình post bài này dưới account của chi Hoàng Thiên Nga để chị tiện chuyển tiếp các phản hồi đến anh Văn Thanh.

Cám ơn anh Văn Thanh nhiều. Rất vui có anh vào Vườn Chuối cùng các bạn. Đến giờ này thì chắc là anh Văn Thanh là người lớn tuổi nhất ĐCN rồi đó. Người nhỏ nhất thì còn học đâu lớp 8. Khúc giữa thì đầy đặc đủ chuối lớn chuối bé chuối sồn sồn.

Cám ơn Hoàng Thiên Nga đã rinh anh Văn Thanh vào đây 🙂

Chúc các bạn một ngày vui.

Hoành


Thơ tặng Đọt Chuối Non

Đọt Chuối Non
Xanh mầm hy vọng
Bài thơ tình anh viết tặng em
Nắn nót mở ra mời bạn cùng xem
Tình chung thủy
Lá xanh đùm lá rách

Đọt Chuối Non mới là trang sách
Mở vào đời
Xin gió chớ mạnh tay

Văn Thanh

Tình


Một thứ trọng lượng không vĩnh cửu
Có lúc như đá đeo
Có khi như lá rụng
Chênh vênh hồn người
Không miễn cưỡng

Còn duyên
Tình lấp lánh
Bừng nở vàn sắc hoa
Sớm chiều
Những bản tình ca réo rắt
Mắt môi
ủ lửa

Cạn duyên
Xám lạnh chiều tàn
Mùa đông tràn khắp lối
Những mảnh hình xưa ghép lại
Thành những đoá
Lông chông

Hết duyên
Ngày đi qua nhẹ bỗng
Chén rượu nồng…hết men
Thanh âm quen rơi vào tan loãng
Cái nhếch môi
Nhạt

Ném một tràng cười
Vào cõi mênh mang

ĐÀM LAN

Ẩn Ngữ Pauh Catwai


Ẩn Ngữ Pauh Catwai*

Con không thể chọn làm đứa con tổng thống Pháp hay cháu đích tôn quốc vương Brunei
con không thể chọn ra đời ở Thái Lan hay Mĩ quốc
con là Chăm ngay ban đầu vỡ ra tiếng khóc
(còn hơn thế: chín tháng mười ngày trước khi vỡ tiếng khóc)
khi con cắm rễ nơi đây
hay khi con lang bạt tận cùng trời
con cứ là Chăm cả lúc cháy lên cùng ngọn lửa cuối đời.


Vui sướng chúng ta bị lịch sử bỏ quên
vui sướng chúng ta sống sót
vui sướng chúng ta còn tay bắt, môi hôn cùng những chiều nâng cốc.


Thật may mắn – chúng ta có đủ đầu mình và tứ chi
càng may mắn – chúng ta còn cha mẹ anh em bè bạn
nếu rủi ro có thiếu đôi chút chúng ta vẫn may mắn hơn kẻ đã chết.


Hãy nâng cốc mừng chúng ta, đứa con của ánh sáng và bóng tối đồng loã
đứa con lớn dậy từ mảnh vụn văn minh tái chế
đứa con của hoàng hôn và của ban mai.


Văn hóa Champa là văn hoá đùa vui
chịu chơi cả trong đau khổ.


Sông Lu với cánh đồng quê tôi
như thần Shiva với thế giới
Shiva sáng tạo và hủy phá
sông Lu làm lũ lụt và bồi phù sa
khi sông Lu được vạch dòng quy hoạch
nó hết làm lũ lụt
cũng lúc thôi bồi phù sa.


Trăm con suối đổ xuôi
trăm dòng suối cao xa những tưởng hợp thành sông cả
mãi lo ưỡn ngực làm cao mỗi con suối xanh tự đi tiêu tán ở lưng đồi.


Đất đắng dưới chân không chịu xới
tôi mãi đợi mùa ngọt tự trời.


Phan Rang anh bốn mùa khô khát
bão đổ phương em quê anh mới trận mưa
vụ ngô đặng, vụ đậu đặng sao anh cứ nghe mất mát
về quê anh đi em, biết đâu theo gót em mưa nắng thuận hoà.


Sau Lễ Tẩy trần tháng Tư năm nay
cả con sẻ nhỏ yếu, cái kiến mọn hèn nhất
cũng có đất để sống, để chơi


Giữa thế giới giàu sang vô độ này, cả nền thơ không thể cứu chuộc chúng ta
trong thế giới nghèo túng cùng cực này, một câu thơ cũng có thể cứu vớt chúng ta


Tôi còn buồn là tôi còn sống
tôi còn viết là tôi còn yêu
tôi hết yêu là tôi đã chết.

Inrasara

* Pauh Catwai là một arya Chăm, lời thơ bí hiểm, mang tính ẩn ngữ…

The Riddle of Pauh Catwai

I could not choose to be a child of the President of France
or a grandchild in direct line of the King of Brunei
I could not choose my birthplace in Thailand or America
I am a Cham since the first cry in life
(more than that: nine months and ten days before the first cry)
Either when I am rooted here
Or when I wander to the last horizon
I am still a Cham, even when I burn up with the pyre at the end of life.

Be joyful when we are forgotten by history
Be joyful when we survive
Be joyful when we still could shake hands, kiss, and drink in the evening.

It’s fortunate that we have our heads, bodies, and four limbs intact
More fortunate that we still have parents, siblings, and friends
If by mishap something is lacking, we are still happier than the dead.

Raise your cups to congratulate us, the children of light and darkness in accomplice
The children grown up from the fragments of a recycled civilization
The children of sunset and of dawn.

The culture of Champa is a culture of play
Playful even in sufferings.

The Lu River with ricefields in my native land
Is like the god Shiva with the world
Shiva creates and destroys
The Lu River causes floods and nourishes alluvial soil
When the Lu River is rectified in a program
It ceases to cause floods
But gives alluvial soil no more.

Hundred springs flow down
Hundred haughty springs fancy about the formation of a great river
But each arrogant green spring spends itself in the middle of a hill.

The bitter soil under feet remains unturned
I has always been waiting for a sweet harvest from the sky.

My Panduranga is dry and thirsty in four seasons
A storm in your region means a rain in mine
Even with a good harvest of corn and beans I still feel at a loss
Please come to my land, maybe auspicious weather would follow your heels.

After the Purification Festival in April this year
Even the weak sparrow and the most humble ant
Will have room for living and playing
Either you have faith, or nothing.

In the middle of this rich, immoderate world, the whole of poetry could not save us
In this poor, miserable world, even a poetic line could save us
Either you have faith, or nothing.

I am sad hence I am living
I am still writing means I still love
When I stop loving I am dead.

Translated by Nguyễn Tiến Văn

Nốt Hoa Mỹ

Rơi
một cọng cỏ
Ngây ngô
bên bờ nhớ

Giấu
một nỗi buồn
Toả ấm
những vần thơ

Dạo
khúc giăng tơ
Cung thăng
giai điệu mới

Dệt
dãi lụa mềm
Hong nắng
ủ trời xanh

Này em!
lời gió ngọt lành
Này nốt hoa mỹ!
một vầng trăng mơ


Minh Tâm

Mưa Thu

Thu về thả gió heo may

Ta về nắm thả bàn tay võ vàng

Thôi rồi trót lỡ đa mang

Phấn hương chi để bẽ bàng bướm hoa

Men nồng hát bản tình ca

Ngoài kia tiếng nhạc mưa sa đệm cùng

Để tim ta bớt lạnh lùng

Xây em ngôi mộ bập bùng lửa yêu!

Đinh Đức Dược

Đứa con của đất

Tôi,

đứa con của ngọn gió lang thang cánh đồng miền Trung nhỏ hẹp
đứa con của nắng lửa bốn mùa cát trắng hanh hao
đứa con của biển khơi trùng trùng bão thét
và của đôi mắt tháp Chàm mất ngủ xanh xao.

Mẹ nuôi tôi bằng bầu sữa ca dao buồn
cha nuôi tôi bằng cánh tay săn Glơng Anak
ông nuôi tôi bằng vầng trăng sương mù truyền thuyết
plây nuôi tôi bằng bóng diều, hồn dế, tiếng mõ trâu.

Lớn lên,
tôi đụng đầu với chiến tranh
tôi cụng đầu với cơm áo, hiện sinh, hiện tượng
tôi chới với giữa dòng ngữ ngôn hoang đãng
rồi cuộn chìm trong thung lũng tình yêu em.

Tôi đánh rơi thế giới và tôi lạc mất tôi
tôi lạc mất điệu đwa buk, câu ariya, bụi ớt
trái tim đui,
tôi như người bị vứt
rớt giữa cánh rừng hoang trụi lá mùa xanh.

Rồi tôi ngóc đầu dậy và tôi trườn lên
rồi tôi rướn mình khỏi hố hang quá khứ
như kẻ bị thương mò tìm lối ra khỏi đống tan hoang thành phố
tôi tìm lại tôi
tìm thấy nắng quê hương!

Lại xanh trong tôi – dù rừng đã cháy
lại chảy trong tôi – dù sông đã chết
chợt hanh lại cát – chợt buồn lại ru
chợt duyên lại em – chợt hoang lại tháp

Giọng mẹ xa vời dỗ giấc thiên thu…

Inrasara

Chuyện Nàng Thuý Vân

Nguyễn Du là một danh nhân văn hóa thế giới.
Bậc danh nhân sinh hạ được một cặp sinh đôi tuyệt thế: Thúy Kiều và Thúy Vân.
Cụ cũng gật gù đắc ý:

Mai cốt cách, tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.


Ấy vậy mà số phận hai nàng lại quá khác nhau.

Kiều tiền hung hậu kiết. Kể từ độ bán mình chuộc cha, tính trung bình 20 lạng vàng định giá một năm son phấn kể cũng thua thiệt cho đời hoa ghen thua thắm. Tôi cũng tội thân Kiều. Mà qua cái tao đoạn ấy, đời Kiều kể lên hương. Hai thế kỉ rưỡi trôi qua, Kiều không thôi được các thi nhân xưng tụng, dẫu đôi lúc cũng bị đời mắng mỏ, song cái roi đe nẹt dẫu đau cũng chả bù những lúc được tôn vinh, nhất là khi một nhà thơ lạm quyền chủ tịch tôn Kiều là cái tiết trinh của đời dân tộc:

Chạnh thương cô Kiều như đời dân tộc
Chữ kiên trinh vượt trăm sóng Tiền Đường!

Chế Lan Viên
Ngẫm lại thấy tội nàng Vân.
Một đời thanh xuân hơ hớ, so cô chị dẫu có tủi phấn thẹn hương đôi chút , song cũng hàng quốc sắc thiên hương, mà chẳng được đời chiều. Từ cái đêm trao duyên chẳng đặng chối từ, Vân cứ mất hút vào cõi vô danh, đến cuối hồi soát sổ, Vân mới có cơ hội trình diện một lần nữa, cũng chỉ để làm xong cái phận sự: Mang khối tình cất dùm mà nguyên chủ phát hoàn!

Nguyễn Du kể cũng hay tâm nên giành cho Vân tàng tàng chén cúc dở say ý hẳn để nàng quên đi hờn tủi!

Kể thì cũng tội, hồng nhan chẳng kịp đa truân, chẳng chịu đa tình, thành dở dang quá đỗi. Mười lăm mười sáu cập kê, chưa kịp biết yêu, đã phải vì chị mà mậu đường tình, khuân vác cái duyên hờ của chị. Mà mười lăm năm ấy, nào hạnh phúc cho cam, nuôi nấng cái đấng lang quân vừa kịp bảng vàng bia đá, ngài vội vứt ngang mà đăm đăm tìm kiếm tình xưa, thật đúng cái tình cái cảnh “ thân em bắt tép nuôi cò, cò ăn cò béo cò dò lên cây”. Nghĩ vậy mà khuyên thi nhân nay có mài bút khen cái chí tình của chàng Kim thì xin “ nhẹ bàn tay, nhẹ bàn tay” kẻo tội nàng Vân lăm lắm! Hãy ngẫm xem linh hồn Vân cười khóc thế nào khi nghe đời sau nhạo báng:

Thôi đừng nhắc khúc đàn xưa mờ tỏ
Mảnh vườn khuya em băng lối một mình
Ta không bẻ nhụy đào đêm xuân ấy
Để bây giờ buồn tiếc đến khôn nguôi!

Nguyễn Tiên Khôi

Thôi thì tập làm người nghĩa hiệp mà đi ngược lẽ đời, để chia sẻ cùng Vân đôi điều uẩn khúc.
Một lần đem nỗi băn khoăn này mà tỏ bày cùng một danh sĩ đất Hội An, danh sĩ cười ngạo mà phán bảo:
– Thương tiếc khéo là vô lí, lẽ đời đã dấn một nửa bước chân vào chốn tài hoa ai lại đi thương một cái giải nhì!
*
* *
Thôi đành vậy.

Người viết bài này chỉ là nhất thời cao hứng mà diễn xuôi ý tứ của một thi nhân, Trương Nam Hương, nên có lỗi nào trong bài luận văn vô phép rất mong quí bạn vui lòng tìm đến ông Trương Nam Hương mà cật vấn.

Sau đây là bằng chứng:

TÂM SỰ NÀNG THÚY VÂN

Trương Nam Hương

Lặng nghe lời chị dặn dò
Mười lăm năm đắm con đò xuân xanh
Chị thương lệ khóc đã đành
Chứ em nước mắt đâu dành chàng Kim.

Ơ kìa sao chị ngồi im
Máu còn biết chảy về tim để nồng
Lấy người yêu chị làm chồng
Đời em thể thắt một vòng oan khiên
Sụt sùi ướt cỏ Đạm Tiên
Chị thương kẻ mất đừng quên người còn
Mấp mô số phận vuông tròn
Đất không thể nhốt linh hồn đòi yêu!
Là em nghĩ vậy thôi Kiều
Sánh sao đời chị ba chiều bão giông
Con đò đời chị về không
Chở theo tiếng khóc đáy sông Tiền Đường.

Em chưa được thế bao giờ
Tiết trinh thương chị đánh lừa trái tim.
Em làm vợ của chàng Kim
Ngồi ru giọt máu tượng hình chị trao
Đắp đầy đêm nỗi khát khao
Kiều ơi, em đợi kiếp nào để yêu?

Ý kiến các bạn thế nào?

Nguyễn Tấn Ái

Haiku


    Gió
    thổi

    quả
    thông
    rụng

    lăn
    vào
    thung
    lũng

    Mảnh
    nắng
    mỏng

    lọt
    qua
    khe
    cửa

    sáng
    cả
    phòng

    Tuyết
    đầu
    đông

    trĩu
    cành

    hạ
    trắng
    rừng
    thông

    Tuyết
    đổ

    Trùm
    đầu
    trùm
    cổ

    Nhìn
    sóc

    đùa

Thứ bảy, 5.12.2009, tuyết đầu đông. Chụp ảnh cây thông trước nhà, chia sẻ với các bạn 🙂 TĐH

Ngày Thanh Thỏa

    Thương Kính tặng Nhà Thơ Sơn Thuý
    Nhân ngày Mừng thọ


Đã rồi những tháng ngày mùa nênh nước nổi
Mẹ ru con bằng khúc rạ ngày vàng
Trong câu hát của một thời thiếu nữ
Có cánh cò lượn trắng một miền quê

Ngày trở dạ, gió lùa qua mái bếp
Mẹ oằn mình, thương lắm một giọng oe
Con lớn khôn trên nốt sần vai mẹ
Tất tả gánh gồng, chợ sớm chợ trưa

Như chỉ mới chiều qua, mẹ, con đò sông dọc
Vuợt sóng gập ghềnh chuyên chở bến bờ con
Nay nếp trán, mẹ hằn lời iu ấp
Và linh lang trong tiếng cháu gọi bà

Đã rồi bao gió bấc mùa qua
Mối duyên xưa, nghĩa tào khang đã vẹn
Nay man mác những câu thơ chiều muộn
Gọi xưa về trong một khúc dân ca

Này ven nhà lóng lánh những sắc hoa
Hương trà sớm lâng lâng hồn thanh thoả
Bõ xưa qua những tháng ngày vất vả
Nắng thu vàng thêm ấm những lòng tay.

ĐÀM LAN
(Đàm thị Tuyết Lan 74 Y Jut TPBMT
Email : damlanbanme@yahoo.com.vn
ĐT : 0985183225)

Trăng Mưa


Sáng như để cợt trêu
Dịu như lời phủ dụ
Kia! Vầng trăng sau mưa
Mỏng mai mà quyến rủ

Tựa con đò nho nhỏ
Chung chiêng giữa dòng sông
Ngàn mây qua vội vã
Nhìn trăng thoáng ngập ngừng

Tựa đôi môi hé mở
Hôn ẩm ướt đất vườn
Con dế đang than thở
Bặt tiếng đến lạ lùng

Tôi lặng lẽ bên thềm
Trăng mơn man vai lạnh
Chợt nhận ra ấm nồng
Giữa bốn bề hiu quạnh

Đã lâu rồi lâu rồi
Lòng không còn xao xác
Đã lâu rồi lâu rồi
Tim tưởng thôi náo nức

Bỗng dưng là tất cả
Như cành bật chồi tươi
Với mảnh trăng nghiêng ngả
Khi mùa đông ngang trời.

Tôn Nữ Ngọc Hoa

Lê Vĩnh Tài, Nhà Thơ Phố Núi Và Trường Ca Vỡ Ra Mưa Ấm

Chào các bạn,

Dưới đây là bài giới thiệu của chị Huỳnh Huệ về nhà thơ Balme Lê Vĩnh Tài, một thi sĩ dịu hiền và chân thật.  Mình và Phượng gặp Lê Vĩnh Tài năm 1996 tại đêm ca hát ờ nhà Hoàng Thiên Nga cùng chị Linh Nga Niê Kdăm và một số bạn bè khác.  Đêm đó anh em tâm sự cũng nhiều.  Nay có duyên được Huỳnh Huệ nối dây trở lại.

Trường ca Vỡ Ra Mưa Ấm là một trường thi dài hơn 6,500 chữ, về rừng núi, cây lá, con người, tình yêu và những suy tư khắc khoải của Tây Nguyên.  Đây là bản trường ca của một người con ruột rà máu thịt Tây Nguyên, với những thổn thức và nhịp đập con tim của một đứa con dành cho đất mẹ:

Tây Nguyên mênh mang tận cùng máu chảy
mẹ dạy ta nhìn thấy
một bông lúa rẫy cũng khát như người

ôi Tây Nguyên
lá vẫn xanh trong câu thơ lá đỏ
ngày nhiều nắng gió
vàng rơi

Tây Nguyên mênh mang
có những phận người…

Mời các bạn “nghe” lời giới thiệu của chị Huỳnh Huệ về anh Lê Vĩnh Tài. Sau đó, mời các bạn xem đoạn 1 của trường ca Vỡ Ra Mưa Ấm.

Mến,
Hoành
________

Chào các bạn,

Lê  Vĩnh Tài  sinh năm 1966 tại Ban Mê Thuột, Đăklăk, đã có những tháng ngày  khoác áo sinh viên, mặc blouse trắng thực tập tại các bệnh viện ở phố núi. Anh  tốt nghiệp Đại học Y Dược Tây Nguyên nhưng cuối cùng theo nghề kinh doanh và làm thơ.

Với anh, thơ chính là con đường, hành trình, nguồn năng lượng thắp sáng, tìm kiếm bản thể mình, là tình yêu tha thiết cho quê hương, thân phận,  nỗi đau trước những cánh rừng bị tàn phá… Anh đã có nhiều tập thơ được in, từng nhận nhiều giải thưởng văn học địa phương và trong nước : giải văn học nghệ thuật tỉnh Đăklăk, giải Tác phẩm Tuổi Xanh, giải Bút Mới, giải Bách Việt lần 1 tháng 1/ 2009… Trong cuộc hành trình của mình,  Lê  Vĩnh Tài đã đến nhiều nơi của  tổ quốc, từ Nam ra Bắc,  nhưng có lẽ Ban Mê và Tây Nguyên là một cõi đi về, đỉnh điểm và khát vọng của hồn thơ anh  : “Tôi yêu vùng đất đỏ bazan – khát quê nhà. Những bài thơ của tôi như loài hoa cà phê chỉ sống được và tỏa hương trên những triền đồi hoang dã”.

Các tác phẩm của anh gồm :

Tác phẩm:
Hoài niệm chiều mưa, NXB Thanh Niên 1991.
Hạt thóc và Hoa dại (in chung với Uông Ngọc Dậu), 1993.
Lục bát Phượng yêu (in chung với Phạm Doanh), 1994.
Và nỗi nhớ đã bắt đầu với gió, NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, 2004.
Vỡ ra mưa ấm, trường ca, NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, 2005.
Liên tưởng, NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, 2006, Giải thưởng của Liên hiệp các hội VHNT VN 2007.
Đêm & những khúc rời của Vũ, NXB Hội Nhà văn, 2008.
Thơ hỏi thơ, NXB Thanh Niên, 2008.

Góp mặt trong:
Thơ trẻ Việt Nam 1994-1998.
Tuyển 20 năm thơ Sông Hương, 2003.
Tuyển 50 năm thơ Văn nghệ Quân đội.
Thơ Việt Nam, Tìm tòi và cách tân 1975-2005, NXB Hội Nhà văn, 2007.
Huy chương vì sự nghiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, 2001.

Cũng như nhiều  nhà thơ  khác của vùng  đất Tây Nguyên, tình yêu dành cho mảnh đất này, Lê Vĩnh Tài và thơ anh từ những xúc cảm ban đầu  –  nỗi buồn, nỗi nhớ nhung lặng lẽ, khó nắm bắt nhưng rất thực của anh về đất, về người, về đời, về những giấc mơ mỗi đêm “như gió về đập cửa” và “những ngày tháng đã xa như cổ tích” ( Và Nỗi Nhớ Đã Bắt Đầu Với Gió, Nhà xuất bản Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, 3.2004) cho đến những nỗi trăn trở, nỗi đau nhức nhối khi rừng chảy máu và bị tàn phá điên cuồng.

Hãy nghe tiếng lòng  thảng thốt :

rừng thành chật chội bước chân của người…
rừng bỏ chúng ta đi

đỉnh núi không còn rừng nhô ra đỉnh vú…
trên rơm rạ đời ta rừng từ giã cõi đời

Còn nhiều để nói về những trăn trở trong thơ của Lê Vĩnh Tài, bởi thơ anh không là cõi mơ xa rời hiện thực, mà là tiếng lòng anh gần gũi  với đất, rừng núi, con người và cuộc  sống của  vùng đất Tây Nguyên huyền thọai này:

tại sao không liên tưởng
hạnh phúc dửng dưng nỗi đau phá
giá oằn vai người nuôi cá basa
mắt người nuôi gà
nỗi kinh hoàng hố chôn dịch cúm
dường như chiều nay
chúng ta quên mất cuộc đời nhiều cánh cửa
cùng đóng lại ước mơ
với một ly cà phê Highland bốn mươi ngàn
khuyến mãi máy lạnh
quên mất ở Tây Nguyên bảy năm rồi cà phê bốn ngàn một ký
khuyến mãi mồ hôi

(Đêm và những khúc rời của Vũ, NXB Hội Nhà văn, 2008)

Nhưng thực ra tác giả vẫn không mất đi niềm hi vọng về một ngày mai sáng, xanh hơn trên mảnh đất đã là máu thịt:

niềm vui Banmê chênh vênh mõm đá
thành phố dịu dàng nỗi đau ngược gió
bay lên.
(Vỡ ra mưa ấm, NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, 2005)

Đọt Chuối Non hân hạnh giới thiệu nhà thơ Lê Vĩnh Tài như một tác giả mới của Đọt Chuối Non qua trường ca Vỡ Ra Mưa Ấm mà anh vừa gửi đến cho Đọt Chuối Non với lời hứa góp mặt thường xuyên vì tình cảm anh dành cho sân chơi – mảnh đất màu của tư duy tích cực , lạc quan yêu đời, và đặc biệt cộng đồng Daklak’s gang.

Các bạn có thể biết thêm về tác giả Lê Vĩnh Tài qua những bài viết giới thiệu khác trên báo, tạp chí và các trang web như bài :  Các khuôn mặt mới 11. Lê Vĩnh Tài tại http://inrasara.com/?p=1912

Hùynh Huệ

Vỡ Ra Mưa Ấm

(đoạn 1)

Những ý nghĩ về em chưa bao giờ lắng xuống
ôi quê hương
cỏ dại bông hoa như những quả chuông màu nắng ngân vang
vùng đất lũ lụt và hạn hán
sáu tháng mùa khô
sáu tháng mặt trời
những sáu tháng mắt cay mờ bụi đỏ
sáu tháng dựng lên tất bật, âu lo
con nước lớn thành con nước nhỏ
quả bầu để khô đựng nước bên trong
lũ lượt thành dòng
nước ở trên gùi chứ không ở dưới sông
lấy được nước mồ hôi nhiều hơn nước
mẹ biết vậy nhưng cách gì khác được

cơn khát khô cong dấu hỏi trong lòng
trốn đâu rồi con suối, dòng sông
sao cóc nghiến răng mà mưa không đến
lúa trên rẫy nghẹn đòng
vỏ trấu thôi chẳng hạt gạo bên trong
nương rẫy rộng mênh mông
mà mẹ đi mót lúa không hạt nào

mặt trời mọc đàng Đông và lặn đàng Tây
đêm cuộn vào trong ngày
cái quầng lửa trở mình qua lại
lăn qua rẫy nương một vệt máu bầm
cầu vồng mơ mưa rợp xuống thân Người
gió và bụi đỡ mặt trời lên cao
như ánh sáng
trong suốt dẫn ta vào giấc mơ
theo lối thang mòn của mẹ

Lê Vĩnh Tài

Bay đi Nàng Thơ

Hỡi nàng Thơ bé nhỏ
Lách qua vòm cửa hẹp này
Vứt lại phía sau những quẩn quanh nứt nở
Thế giới kìa, hãy vỗ cánh tung bay

Đẫm sương gió nắng mưa, đêm tối
Qua thác hồ sông biển núi non
Vũ trụ trải mênh mông muôn lối
Tỉ tỉ sinh linh thao thức vuông tròn

Mắt ngắm tai nghe tay sờ tim động
Xới xáo lòng nạn đói Xômali
Bom đạn xé nát trời Trung Á
Bọn săn tiền kỳ thị Mỹ, Phi
Và tiếng hát đòi tự do trước tượng thần Nữu Ước
Một quả bóng lăn nhân loại reo hò
Sắc đẹp đăng quang, muôn người nín thở
Cừu Đôly chóng già, triệu kẻ lo âu

Lên cao nữa, Trái Đất quay lơ lửng
Hạt đậu xanh điềm tĩnh giữa không trung
Tỏa sáng với trời trăng tinh tú
Mỏng manh Thơ bay tới vô cùng

Mỏi cánh, Nàng lách vào cửa hẹp
Viết và Yêu như vũ trụ tươi xanh…

Hoàng Thiên Nga

Vọng Chăm

LỤC BÁT

kể từ
tương ngộ Tháp Chàm
lòng ta đôi lúc
thoáng
bàng hoàng đau

ngẫm buồn
ơi
cuộc bể dâu
phong rêu
lấp phủ
kín
màu phù sinh…

mai về
hát
với bóng mình
chùm hoa trắng
khóc
giữa
thinh không buồn…


ĐI VỀ PHÍA GIẤC MƠ

Đi về phía những giấc mơ tan vỡ
đi về phía nỗi buồn
đi về miền đất linh thánh cũ
nghe ra không thấy bến bờ

*****

đi về những ngọn đồi xa khuất
thành quách xưa chìm trong mơ
những tháp đền mọc hoang cổ tích
trăm năm ngàn năm chơ vơ

*****

đi về phía những câu thơ lưu lạc
nghe như sương khói giăng mờ
bỗng dưng gặp lại hồn năm cũ
chợt ta ngồi khóc bao giờ…

Trần Can

Trường ca Bini – Cham (Ariya Bini – Cam)

Chào các bạn,

Ariya Bini – Cam là một trong những thi phẩm cổ điển xuất sắc nhất của Chăm, nhưng ít được phổ biến. Nguyên tác và bản dịch Việt ngữ được Inrasara đưa ra lần đầu trong cuốn Văn học Chăm – khái luận, Nxb. Văn hóa Dân tộc, H., 1994.

Ariya Bini- Cam là hồi ký bằng thơ, ghi lại những hồi tưởng và cảm nhận của một hoàng thân Champa (thuộc tiểu quốc Chàm Panduranga, tức là Ninh Thuận và Bình Thuận ngày nay) về tình yêu của chàng với nàng công chúa đến từ Makah (tiểu bang Kelantan, Malaysia), cũng như tình yêu của chàng đối với đất nước trong bối cảnh đặc biệt của lịch sử Champa.

Cuộc tình tan vỡ, đất nước tiêu vong, Arya Bini – Cam là một tuyệt tác văn chương Chăm, thấm đẫm buồn đau và nước mắt…

Đọc bài dịch tiếng Việt ta cũng có thể nhận ra ngay dịch giả vừa là nhà thơ xuất sắc vừa là một học giả uyên thâm. Dịch giả là Inrasara (xem ảnh bên trên), tên thật là Phú Trạm, sinh 957 tại làng Chăm Caklaing – Mỹ Nghiệp, thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận.

Công việc đang làm của Inrasara là nghiên cứu văn hóa Chăm; làm thơ, viết văn, dịch & viết tiểu luận – phê bình văn học. Các tác phẩm của Inrasara đến nay gồm có:

Tác phẩm:

Về văn chương

– Tháp nắng – thơ và trường ca, NXB Thanh niên, H., 1996.
– Sinh nhật cây xương rồng – thơ song ngữ Việt Chăm, NXB Văn hóa Dân tộc, H., 1997.
– Hành hương em – thơ, NXB Trẻ, TP Hồ Chí Minh., 1999.
– Lễ tẩy trần tháng Tư – thơ và trường ca, NXB Hội Nhà văn, H., 2002.
– Inrasara – Thơ cho tuổi thơ, NXB Kim Đồng, H., 2003.
– The Purification Festival in April, thơ song ngữ Anh – Việt, NXB Văn nghệ, TP Hồ Chí Minh, 2005.
– Chân dung Cát – tiểu thuyết, NXB Hội Nhà văn, H., 2006.
– Chuyện 40 năm mới kể & 18 bài thơ tân hình thức, NXB Hội Nhà văn, H., 2006.
– Chưa đủ cô đơn cho sáng tạo, tiểu luận-phê bình, NXB Văn Nghệ, TP Hồ Chí Minh, 2006.
– Song thoại với cái mới, tiểu luận, NXB Hội Nhà văn, H., 2008.

Về nghiên cứu văn hóa Chăm

– Văn học Chăm – Khái luận, NXB Văn hóa Dân tộc, H., 1994.
– Văn học dân gian Chăm – Ca dao, Tục ngữ, câu đố.
+ In lần thứ nhất: NXB Văn hóa Dân tộc, H., 1995.
+ In lần thứ hai: NXB Văn hóa Dân tộc, H., 2006.
– Văn học Chăm – Trường ca, sưu tầm – nghiên cứu.
+ In lần nhất: NXB Văn hóa Dân tộc, H., 1995.
+ In lần thứ hai: NXB Văn Nghệ, TP Hồ Chí Minh, 2006.
– Từ điển Chăm – Việt (viết chung), NXB Khoa học Xã hội, H., 1995.
– Từ điển Việt – Chăm (viết chung), NXB Khoa học Xã hội, H., 1996.
– Văn hóa – xã hội Chăm, nghiên cứu & đối thoại, tiểu luận
+ In lần thứ nhất: NXB Văn hóa Dân tộc, H., 1999.
+ In lần thứ hai: NXB Văn học, H., 2003.
+ In lần thứ ba: NXB Văn học, H., 2008.
– Tự học tiếng Chăm, NXB Văn hóa Dân tộc, H., 2003.
– Từ điển Việt – Chăm dùng trong nhà trường (viết chung), NXB Giáo dục, H., 2004.

Chủ biên

Tagalau, tuyển tập sáng tác – sưu tầm – nghiên cứu Chăm (10 tập, 2000-09); Tủ sách văn học Chăm (10 tập, đã xuất bản 4 tập).

Giải thưởng chính

– CHCPI – Sorbonne (Pháp), Văn học Chăm I (1995).
– Hội đồng Dân tộc – Quốc hội khóa IX, Văn học Chăm II (1996).
– Hội Nhà văn Việt Nam, Tháp nắng (1997), Lễ tẩy trần tháng Tư (2003).
– Hội Văn học – Nghệ thuật các DTTS Việt Nam, Sinh nhật cây xương rồng (1998), Văn hóa – xã hội Chăm, nghiên cứu & đối thoại (2003), Ca dao – tục ngữ – thành ngữ – câu đố Chăm (2006).
– Giải thưởng Văn học Đông Nam Á, Lễ tẩy trần tháng Tư (2005).
– Giải thưởng sách Việt Nam, Từ điển Việt – Chăm (2006).
– Tặng thưởng Work of the Month, Tienve.org, tháng 9.2006.
– Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam, Trường ca Chăm (2006).

Chúng ta rất biết ơn Inrasara đã dịch Trường Ca Bini – Cam ra Việt văn, để chúng ta có cơ hội thưởng thức một tuyệt tác văn chương Chăm, đồng thời hiểu biết thêm về văn minh Chăm và Chiêm quốc cũ. Hãy cùng nhau hướng lòng đến các anh em Chăm của chúng ta còn lại ngày nay.

Trường ca này gồm 164 câu. Phần tiếng Việt đi trước tiếng Chăm. Trong phần tiếng Việt có một số các ghi chú. Tất cả các chú giải này đều nằm ở cuối phần tiếng Việt.

Thành thật cám ơn anh Trần Can của Balme đã chia sẻ các thông tin quý báu này.

Chúc các bạn một ngày vui.

Mến,

Hoành
.