Chào các bạn,

Mình có việc cần đi Buôn Ma Thuột và máy in trong nhà cũng đang bị hư, vì vậy sẵn đi Buôn Ma Thuột lo công việc mình đem luôn máy in đi sửa dù trời đang mưa. Đi đường xa mình không muốn đi một mình, các em học sinh Lưu trú lại phải đến trường học, mình gọi điện về Buôn Làng rủ em Thanh cùng đi với mình. Mình biết em Thanh đi được bởi tuần rồi nhà em Thanh đã gặt lúa xong, công việc của em Thanh và mẹ Thanh hiện tại là đi chăn năm con bò. Hôm nào em Thanh không đi chăn bò được thì mẹ Thanh đi, bởi vậy sau khi em Thanh nhận lời mình hẹn em Thanh sáu giờ sáng ra nhà Lưu trú cùng đi với mình.

Ở Buôn Làng mưa dữ dội nhưng ra phố Buôn Ma Thuột trời lại nắng đẹp, đi sớm nên sau khi xong mọi việc mới mười giờ sáng, mình cùng em Thanh ra rãy nhà bác. Đến nơi gặp anh Thông người con trai thứ tư của bác, nói chuyện một lúc mình xin anh Thông một ít giống hoa đem về trồng cho đẹp nhà Lưu trú. Lấy hoa cũng như hạt giống các loại hoa và hạt giống cây cà chua cảnh nhiều màu xong, anh Thông đưa cho mình một túi nilon nói cầm đi theo ra vườn hái ổi đem về ăn.

Vườn bác mình trồng rất nhiều ổi lai, trái lớn, ít hột, ngọt và ngon. Ngoài ổi ra còn một khoảnh vườn lớn trồng quýt lai, cây không cao nhưng rất nhiều trái, em Thanh cùng đi với mình. Ra vườn ổi em Thanh chỉ thắc mắc sao ổi ở đây cây thấp mà trái to và nhiều trái, nhưng đến lúc qua vườn quýt nhìn cây nào cây đó trĩu trái và trái cũng đã ươm vàng nhìn rất đẹp mắt, và em Thanh làm mình phải suy gẫm trước những suy nghĩ của em Thanh.

Qua đám cây quýt anh Thông cho biết mới trồng được tám tháng, giống quýt này rất sai trái và trái to gần bằng trái cam vườn. Anh Thông chỉ cho mình một cây quýt trĩu trái đang gần gãy cành, anh Thông nói cây này gần ba trăm trái, để cứu nó anh Thông đã hái bớt trái mới ươm vỏ không thể để đến chín được, nếu để chín nó sẽ chết cây bởi cây không còn sức nữa!

Trong khi anh Thông nói chuyện với mình em Thanh bị thụt lại phía sau nên không nghe biết gì, đến lúc em Thanh đến cây quýt rất nhiều trái nơi mình và anh Thông đang đứng, em Thanh chỉ cây quýt hỏi:

– “Yăh, cây này là cây trái gì?”

Mình chưa kịp trả lời thì anh Thông nghe và ngạc nhiên trước sự không biết của em Thanh, anh Thông nói:

– “Ui trời! Cây và trái này mà không biết cây trái gì sao?”

Mình đã sống trong môi trường sống của anh em Buôn Làng, mình không ngạc nhiên khi em Thanh không biết cây và trái quýt khi nó còn xanh ở trên cây, vì ra chợ em Thanh thấy người ta bán toàn những trái đã chín vàng. Mình nói với em Thanh đó là cây và trái quýt. Sau khi nghe mình trả lời em Thanh nói:

– “Yăh, mình không mắc cỡ khi hỏi vì không biết. Không biết mình hỏi chỉ bị dốt lúc đó còn nếu sợ bị cười không dám hỏi mình sẽ bị dốt suốt đời.”

Matta Xuân Lành