Chào các bạn,

Tâm tính anh em Buôn Làng Sêđăng nơi mình đang sống rất dễ thương, luôn chấp nhận mọi việc xảy đến trong đời sống thường ngày một cách rất dễ dàng tự nhiên, gần như không bao giờ anh em Buôn Làng biết oán trách số phận, cũng như phải hỏi tại sao hoặc tại vì trước mọi biến cố hoàn cảnh, không bao giờ so bì cuộc sống của mình với cuộc sống của người khác để rồi thắc mắc sao người này được như thế này thế kia, còn mình phải chịu như vậy!

Chính vì vậy khi phải từ chối anh em Buôn Làng điều gì chuyện gì, mình không áy náy nhưng rất bình an. Chẳng hạn mỗi năm đến cuối hoặc đầu năm học mới gia đình có con gái lên lớp Mười học trường Nguyễn Thị Minh Khai, bố mẹ thường đến xin mình cho các em vào ở nhà Lưu trú để các em đi học cho gần. Nếu nhà Lưu trú còn chỗ thì không nói gì, nhưng khi bị mình từ chối vì nhà Lưu trú không còn chỗ, các bố mẹ không buồn giận nhưng vui vẻ cảm ơn mình một cách rất chân thành.

Năm học mới Nk. 2015 – 2016 chỉ còn một tuần nữa các em đến trường học, mẹ Thoại ở thôn Hai đến gặp mình xin cho em Thiệu vào ở nhà Lưu trú, mẹ Thoại nói:

– “Mình không dám đến xin Yăh sớm vì không biết em Thiệu có được lên học lớp Mười không. Vì vậy phải đợi có kết quả tổng kết năm học lớp Chín, biết em Thiệu được lên lớp Mười mình mới dám đến xin Yăh.”

Cuộc sống của anh em Buôn Làng còn nhiều khó khăn, bởi vậy khi các em lên học cấp III nhiều gia đình không có tiền để các em thuê nhà trọ hoặc sắm xe đạp cho các em đi học, vì trường cấp III cách Buôn Làng gần mười lăm cây số. Nếu không xin được ở ngoài nhà Lưu trú của mình, các em sẽ xin lên nhà Lưu trú sắc tộc Buôn Ma Thuột để được ăn ở miễn phí, mắc dầu chuyển hồ sơ lên Tp. Buôn Ma Thuột các em chỉ được học hệ bổ túc văn hóa ở hai trường Trung tâm giáo dục thường xuyên Tỉnh hoặc Tp. Gần như tất cả các gia đình cũng như các em không có khái niệm, cũng như không phân biệt được như thế nào là học phổ thông, thế nào là học bổ túc văn hóa, chỉ thấy có chỗ ăn chỗ ở miễn phí để đi học là mừng rồi bởi vậy, khi mẹ Thoại xin cho em Thiệu vào ở nhà Lưu trú và mình không thể nhận vì hết chỗ, mình nói:

– “Mẹ Thoại về động viên em Thiệu chịu khó đạp xe đạp đi học một thời gian, sau khi các em học sinh Lưu trú nhập học ổn định mình sẽ tìm cách giúp cho, đừng để em Thiệu chuyển hồ sơ lên Tp. Buôn Ma Thuột học hệ bổ túc uổng lắm, vì khi học các em học hệ bổ túc nhưng đến lúc thi tốt nghiệp THPT các em lại phải thi hệ phổ thông, vì vậy tỉ lệ các em học hệ bổ túc văn hóa thi rớt tốt nghiệp THPT rất cao.”

– “Yăh nói mình hiểu rồi, sẽ không cho em Thiệu lên phố học. Ở nhà đạp xe đạp đi học một thời gian cũng có sao đâu! Có chịu khổ một chút mới rèn luyện mình nên người.”

Matta Xuân Lành