Nhiều nguy cơ về môi trường
Trước sức hút đầu tư nước ngoài của ngành lọc hóa dầu VN, một chuyên gia từng gắn bó nhiều năm với ngành dầu khí, TS Nguyễn Đông Hải, cho rằng cần tính toán kỹ nếu không sẽ đi vào “vết xe đổ” thủy điện! “Trữ lượng dầu mỏ chúng ta không còn nhiều. Có mỏ Bạch Hổ lớn thì chúng ta đã vét khoảng 25 năm nay. Các mỏ khác không đáng kể. Vậy cho đầu tư hàng loạt nhà máy công suất lớn, nguồn nguyên liệu dầu thô sẽ phải nhập khẩu, trong khi ngành này có nhiều ưu đãi. Vậy chúng ta được gì?” – ông Hải đặt câu hỏi.
Ông Hải cũng cảnh báo khả năng VN sẽ là sân sau sản xuất cho một số thị trường lớn mà các nhà đầu tư nước ngoài đã nhắm đến, bởi công nghệ lọc hóa dầu có ảnh hưởng lớn đến môi trường. Đồng thời, các nhà đầu tư nước ngoài sẽ coi VN là điểm đến tiêu thụ công nghệ lạc hậu.
Thực tế, đa số dự án hiện nay đều dùng nguyên liệu nhập khẩu. Chỉ riêng Nhà máy lọc dầu Dung Quất đang hoạt động là sử dụng nguyên liệu dầu thô của VN. Còn lại, theo Bộ Công thương, nguyên liệu dầu thô của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn nhập từ Trung Đông, Nhà máy lọc dầu Nhơn Hội nhập nguyên liệu dầu thô từ Trung Đông, châu Phi, Nam/Trung Mỹ… Các nhà máy khác như Vũng Rô, Long Sơn, Nam Vân Phong đều nhập khẩu nguyên liệu.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng cho rằng Chính phủ nên cân nhắc rất thận trọng các dự án khi phát triển ngành lọc hóa dầu bởi các vấn đề liên quan đến dư thừa nguồn cung, ô nhiễm môi trường, thiếu hụt nguyên liệu đầu vào và xu hướng của thế giới.
“Trên cơ sở nhà đầu tư trình duyệt quy mô, công suất, thị trường tiêu thụ, nguồn cung cấp dầu thô, hiệu quả kinh tế – xã hội… mới biết có khả thi hay không. Thực tế trong mấy chục năm qua từng có hàng chục dự án lọc dầu, nhưng đến nay mới chỉ có Dung Quất đi vào sản xuất và đã phải đối mặt với rất nhiều thách thức” – vị này nói.
Nguồn cung tăng, lợi nhuận giảm
Theo báo Wall Street Journal, hiện các nhà sản xuất dầu khí vịnh Ba Tư đang xây dựng hàng loạt nhà máy lọc dầu quy mô lớn ở khu vực này và trên toàn châu Á. Đầu tiên phải kể đến tổ hợp lọc dầu mới 9,6 tỉ USD tại Jubail (Saudi Arabia), do Hãng Saudio Aramco và Total S.A đầu tư. Mỗi ngày nhà máy này sản xuất 400.000 thùng xăng, dầu diesel và các sản phẩm khác từ dầu thô. Ba nhà máy lọc dầu công suất 400.000 thùng/ngày khác đang được xây dựng tại vùng Vịnh, một tại Ruwais ở UAE sẽ đi vào hoạt động trong năm 2015, một do Saudi Aramco và Sinopec Group đầu tư ở Yanbu bên bờ biển Đỏ hoạt động năm 2017. Nhà máy còn lại cũng của Saudi Aramco ở Jazan bên bờ biển Đỏ.
Chưa hết, Saudi Aramco, Kuwait Petroleum Corp, Qatar Petroleum International, Rosneft (Nga) và PdVSA (Venezuela) đều đang xây nhà máy lọc dầu lớn ở Trung Quốc. Một số công ty Trung Quốc cũng đang có kế hoạch tương tự. Qua đó, Bắc Kinh sẽ giảm lượng nhập khẩu xăng dầu và tăng cường xuất khẩu. Ngân hàng JP Morgan ước tính chỉ trong năm nay và năm sau, Trung Quốc sẽ sản xuất thêm 750.000 thùng xăng dầu. Indonesia, Ấn Độ và một số nước châu Á khác cũng đang triển khai nhiều dự án lọc dầu tại quốc gia mình. Giới quan sát nhận định làn sóng đầu tư ồ ạt vào ngành lọc dầu châu Á đang gây sức ép nghiêm trọng lên các hãng lọc dầu lớn trong khu vực.
Hậu quả của sự chật chội này là nguồn cung thừa mứa. Nền kinh tế Ấn Độ, Trung Quốc và Đông Nam Á tiếp tục tăng trưởng, cùng Úc, Mỹ Latin và Đông Phi có thể sẽ giải quyết một phần đáng kể vấn đề đầu ra. Tuy nhiên giới quan sát khẳng định tình trạng cung lớn hơn cầu sẽ khiến các nhà máy lọc dầu ở châu Á bị giảm lợi nhuận. Hãng Wood Mackenzie ước tính trong ba năm qua, các nhà máy lọc dầu khu vực đạt mức lợi nhuận 5-10 USD/thùng.
Tuy nhiên mức lợi nhuận này sẽ giảm ít nhất 1,5 USD/thùng vào cuối năm nay và giảm tiếp 50 cent trong năm 2014. “Năm 2014 sẽ là một năm tồi tệ hơn năm 2013 xét trên khía cạnh mức lợi nhuận” – Reuters dẫn lời nhà phân tích David Wech của Hãng tư vấn năng lượng JBC Energy. Nguồn tin Reuters cho biết hiện tại một số hãng như SK Energy và GS Caltex của Hàn Quốc, Singapore Refining, một số nhà máy lọc dầu ở Thái Lan… đã bắt đầu cắt giảm sản lượng để đối phó với tình trạng cung lớn hơn cầu.
BẠCH HOÀN – HIẾU TRUNG
Tương lai của châu Á là năng lượng thay thế
Trên báo Bangkok Post, tiến sĩ Noeleen Heyzer, phó tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, đánh giá tương lai của châu Á phụ thuộc vào năng lượng thay thế. Châu Á – Thái Bình Dương đang có tỉ lệ tập trung khí thải nhà kính vào loại cao nhất thế giới, cũng là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ các tác động của hiện tượng biến đổi khí hậu. Do đó nhiều nước trong khu vực đã nhanh chân tập trung đầu tư để phát triển năng lượng sạch.
Báo International Business Times cho biết tại Đông Nam Á, Indonesia và Malaysia là hai nước đang đặt mục tiêu phát triển năng lượng thay thế đầy tham vọng. Chính quyền Jakarta đặt mục tiêu tăng thị phần năng lượng thay thế gấp tám lần so với hiện nay lên 25% nhu cầu cả nước vào năm 2025. Malaysia lên kế hoạch đưa năng lượng thay thế lên đáp ứng 36% nhu cầu cả nước vào năm 2050. Hai quốc gia này sẽ tập trung phát triển điện mặt trời, nhiên liệu sinh học, địa nhiệt, xây dựng các hệ thống điện thông minh… Theo trang Manila Bulletin, hiện năng lượng thay thế đáp ứng 30% nhu cầu điện của Philippines, nước sản xuất năng lượng từ địa nhiệt lớn nhất thế giới và là quốc gia đầu tiên tại Đông Nam Á đầu tư quy mô lớn vào công nghệ điện mặt trời và điện gió.
Năm 2012, Trung Quốc đã đầu tư 65,1 tỉ USD vào ngành năng lượng sạch. Theo Tân Hoa xã, nước này là cường quốc điện mặt trời hàng đầu thế giới với sáu tập đoàn điện mặt trời lớn có tổng giá trị lên đến 15 tỉ USD. Trung Quốc cũng đã đầu tư gần 40 tỉ USD vào ngành điện mặt trời và điện gió tại các quốc gia khác trong 10 năm qua. Các quốc gia châu Á khác như Bangladesh, Ấn Độ, Indonesia, Nhật, Nepal, Pakistan… đã đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng thay thế để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Giới chuyên gia năng lượng quốc tế cho biết ở một số khu vực tại châu Á, hoạt động sản xuất năng lượng thay thế đã rẻ hơn so với xây dựng và duy trì các mạng lưới điện sử dụng dầu khí nhập khẩu.
H.TRUNG
————————————
* Tin bài liên quan:
>> Có nên phản đối dự án Nhà máy Lọc dầu 27 tỉ USD?
>> Nâng công suất dự án lọc dầu Vũng Rô
>> Sẽ xem xét khách quan dự án lọc dầu 27 tỉ USD
>> Dự án nhà máy lọc dầu Cần Thơ: Hai năm vẫn nằm trên giấy!
>> Chính phủ đồng ý triển khai dự án lọc hóa dầu Nhơn Hội 27 tỉ USD …
>> Dự án Nhà máy lọc dầu Dung Quất: Chưa đánh giá được hiệu quả …
>> Dự án lọc dầu mọc khắp nơi: Nhiều dự án tỉ USD
Đọt Chuối Non 
Hi cả nhà,
Mình cũng mong tới ngày người dân nước mình bán điện cho chính phủ.
…….
Khi dân bán điện cho chính phủ
16/10/2013 07:13 (GMT + 7)
TT – Một số nước Đông Nam Á đang triển khai chính sách khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo, giúp người dân không chỉ dùng năng lượng sạch mà còn bán điện ngược lại cho chính phủ.
Kiểm tra chất lượng tại một điểm thu điện năng lượng mặt trời ở tỉnh Cam Túc (Trung Quốc) – Ảnh: Reuters
Ở vương quốc dầu mỏ Brunei, năng lượng dĩ nhiên không phải là vấn đề quá cấp bách. Tuy nhiên, nước này lại đang lên kế hoạch triển khai chính sách Feed-in Tariff (FIT) nhằm hướng tới việc đa dạng hóa nguồn năng lượng và khuyến khích sử dụng năng lượng bền vững. FIT được hiểu khái quát là giá bán điện sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo được cung cấp hoặc bán cho lưới điện.
Không chỉ dùng mà còn bán điện
Gánh nặng về chi phí điện của hộ gia đình sẽ nhẹ nhõm hơn, vấn đề môi trường sẽ được cải thiện, việc sử dụng điện sẽ hiệu quả hơn là một số lợi ích mà Brunei có thể hướng tới nếu triển khai chính sách FIT, đặc biệt là điện mặt trời.
Tạp chí PV (công nghệ quang điện) cho biết việc sản xuất và xuất khẩu dầu thô và khí tự nhiên chiếm 90% GDP của Brunei. Tuy nhiên, với khí hậu nhiệt đới xích đạo, điện mặt trời là một nguồn năng lượng dồi dào chưa được khai thác rộng rãi.
Bộ trưởng năng lượng Brunei Mohammad Yasmin bin Haji Umar – người đề xuất ý tưởng về FIT – cho biết với chính sách mới, người sử dụng điện có thể lắp các tấm pin mặt trời tại nhà và bán ngược lại điện dư thừa cho chính phủ. Điều này sẽ giúp họ giảm bớt được gánh nặng về chi phí điện năng.
“Chúng tôi khuyến khích mỗi nhà có bộ phát điện riêng bởi bằng cách này chúng ta sẽ đóng góp điện cho lưới điện quốc gia” – báo The Borneo Post dẫn lời ông Umar và dự báo việc triển khai chính sách mới này sẽ khích lệ các hộ gia đình sở hữu công nghệ quang điện. Chính sách FIT này được cho là sẽ mất 18-24 tháng để bắt đầu triển khai.
Các lợi ích của hệ thống FIT còn tốt cho vấn đề biến đổi khí hậu. Brunei muốn khuyến khích người dân sử dụng năng lượng tái tạo nhiều hơn. Đây là lý do vì sao Bộ Năng lượng Brunei viết trong Sách trắng về năng lượng rằng nước này đặt mục tiêu 10% tiêu dùng năng lượng vào năm 2035 sẽ đến từ năng lượng tái tạo.
Báo Brunei Times cho biết trở ngại lớn nhất đối với điện mặt trời là vẫn cần trợ giá. Đầu tư ban đầu vào lĩnh vực này rất lớn nhưng xét về lâu dài thì việc bảo trì và sửa chữa rẻ hơn nhiều so với việc xây dựng các nhà máy dầu hay than.
Bộ trưởng Umar giải thích rằng để năng lượng mặt trời sinh lời thì sẽ mất thời gian nhưng nguồn năng lượng này sẽ đem lại nhiều mặt lợi về sau. “Các tấm pin mặt trời có tuổi thọ 20-25 năm. Vì thế, nguồn vốn đầu tư có thể thu hồi trong vòng 10 năm” – ông phân tích.
Dân Thái đổ xô đăng ký bán điện
Các nước khác trong khu vực Đông Nam Á cũng đặt mục tiêu 40-50% nhu cầu năng lượng đến từ năng lượng tái tạo vào khoảng năm 2030. Báo Gulf Times cho biết Philippines đang có giấc mơ được đánh giá là xanh nhất trong các nước ASEAN với mục tiêu 50% nhu cầu năng lượng đến từ năng lượng tái tạo vào năm 2030 với đa số từ điện gió.
Indonesia thì đang tìm kiếm các nhà đầu tư cho việc thăm dò năng lượng địa nhiệt. Nước này được biết có trữ lượng năng lượng địa nhiệt lớn nhất thế giới. Báo Eleven Myanmar cũng cho hay Myanmar sẽ xây nhà máy điện mặt trời lớn thứ ba thế giới ở Minbu với sự hỗ trợ của một công ty Thái Lan.
Còn tại Thái Lan, như Bangkok Post cho biết, Bộ Tài chính vừa qua cũng lên kế hoạch chi 80 tỉ baht (khoảng 2,6 tỉ USD) để xây dựng trang trại điện mặt trời tại mỗi ngôi làng ở nước này, dự kiến triển khai vào năm sau. Các chính sách đi kèm như ưu đãi giá điện, cắt giảm thuế và ưu tiên đầu tư cho chương trình cũng đang được xem xét.
Hồi cuối tháng 9, hơn 800 công ty và 200 hộ gia đình hiện có hoặc đang lên kế hoạch lắp đặt hệ thống phát điện mặt trời đã đổ xô đi đăng ký bán điện cho lưới điện của Công ty Điện lực thủ đô Bangkok (MEA) và Công ty Điện lực liên tỉnh (PEA). Hai công ty này sẽ nhận mua tổng cộng 200 MW điện, một nửa từ các công ty và một nửa từ các hộ gia đình. Trong đó, 120 MW sẽ được phân bổ cho các tỉnh và 80 MW sẽ được phân bổ cho Bangkok.
Việc đăng ký bán điện nằm trong chương trình “Mái nhà quang điện” sẽ nhận đơn của các công ty và hộ gia đình đến ngày 11-10. Những đơn được chấp nhận được thông báo vào ngày 14-10. Có những người nộp đơn xếp hàng từ tận 4g sáng để có cơ hội được xin bán điện.
Trong số này có Công ty dầu khí Bangchack, nơi dự định bán điện mặt trời từ các tấm pin trên mái 100 trạm xăng, mỗi trạm sản xuất được 11-15 kW. Các nhà kho, siêu thị, trung tâm mua sắm cũng đăng ký bán điện mặt trời.
Báo Bangkok Post cho biết sau khi được chấp thuận cho bán điện, các công ty hay hộ gia đình sẽ có 30 ngày để lắp đặt hệ thống quang điện. Theo chương trình FIT của Thái Lan, giá điện mặt trời mà chính phủ mua là từ 6,19 – 6,96 baht/kW (khoảng 4.177 – 4.515 đồng) tùy năng suất. Tất cả các hợp đồng đều có thời hạn 25 năm.
Theo tính toán, mỗi hộ gia đình với công suất 10 kW có thể kỳ vọng thu hồi vốn trong vòng 7 – 8 năm với bốn giờ sản xuất điện mỗi ngày.
Nhu cầu năng lượng của châu Á rất cao
Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa công bố Báo cáo nghiên cứu “Triển vọng năng lượng châu Á – Thái Bình Dương”. Thông cáo báo chí ngày 14-10 của ADB cho biết châu Á – Thái Bình Dương sẽ tiêu thụ hơn một nửa nguồn cung năng lượng của thế giới vào năm 2035, với mức tăng tiêu dùng điện năng cao gấp đôi tăng trưởng kinh tế.
Nhà tư vấn cấp cao về cơ sở hạ tầng và quan hệ đối tác công-tư của ADB, S. Chander, nhấn mạnh quốc gia sẽ không thể tự đáp ứng được yêu cầu năng lượng lớn của mình, vì vậy châu Á-TBD cần đẩy nhanh kết nối mạng lưới các nhà máy điện qua biên giới để nâng cao hiệu quả, cắt giảm chi phí và tận dụng năng lượng dư thừa.
VIỆT PHƯƠNG
LikeLike
Mình mong Việt Nam và Châu Á – Thái Bình Dương tập trung đầu tư phát triển năng lượng thay thế (điện mặt trời, điện gió..) nhiều hơn.
LikeLike