Chào các bạn,

Tình cờ mình biết thêm một điều khá thú vị, về việc xưa kia anh em đồng bào sắc tộc Sêđăng có một tục lệ rất ngộ: Bố mẹ xem cái đầu con gà đã chín trong tiệc ăn mừng đám cưới, để biết cuộc sống tương lai hạnh phúc, sức khỏe cũng như sự thương mến của hai họ, hai gia đình dành cho cô dâu hoặc chú rể là con cái của họ đang ăn mừng đám cưới.

Hôm đó mình mời bốn mẹ: Mẹ E, mẹ Kam, mẹ Nê và mẹ Thép dùng cơm trưa tại nhà trong Buôn Làng, vì suốt buổi sáng các mẹ giúp dọn dẹp lại vườn rau cũng như làm đất cấy thêm một số luống rau. Có chủ ý trước nên bữa cơm trưa hôm đó có các món: Chả giò, nem, gỏi cà rốt dưa leo, canh măng gà cùng với một con gà luộc và câu chuyện cũng bắt đầu từ con gà luộc này.

Trong khi dùng cơm được khoảng hai mươi phút, nhìn thấy đĩa gà luộc còn khá nhiều mình mời các mẹ, mẹ Thép nói mẹ Thép và mẹ Nê chỉ thích cổ cánh, đang ngồi cạnh mẹ Nê mình gắp vào chén mẹ Nê và mẹ Thép cổ cánh, sau đó nhìn cái đầu gà mình hỏi hai mẹ có thích đầu gà không? Mẹ Thép cười chọc mẹ E: Cho mẹ E cái đầu gà Yăh hể! Nghe mẹ Thép nói các mẹ cười vui vì trong bốn mẹ, mẹ E lớn tuổi nhất khoảng trên năm mươi tuổi còn các mẹ kia chỉ bốn mươi hai hoặc bốn mươi ba tuổi, mình thấy các mẹ vui vẻ chọc mẹ E nên gắp cái đầu gà cho vào chén của mẹ E.

Mấy phút sau để ý thấy mẹ E cầm đôi đũa lật qua lật lại cái đầu gà và nói: Mẹ Thép coi cái đầu gà cho Yăh hể? Mẹ Thép cười lấy tay cầm cái đầu gà trong chén mẹ E lên, vạch mỏ gà ra, cầm mỏ trên và mỏ dưới lôi sát hai mép, mỏ gà bong ra thành khung hình chữ V, giữa hai đầu tiếp giáp nhau có hình một lưỡi gà giống như lưỡi gà khi chúng ta há miệng ra. Mẹ Thép lấy tay vuốt thật thẳng khung hình chữ V và giơ lên nhìn hình lưỡi gà nói: Người dân tộc mình trong ngày đám cưới được một hình lưỡi gà này thật mừng! Vì hình lưỡi gà rất thẳng, tiên báo cuộc sống gia đình sau này của cô dâu chú rể thật hạnh phúc.

Còn hôm nay xem cho Yăh nó cho biết Yăh có sức khỏe tốt. Mình chưa hiểu chuyện gì mẹ Thép kể tiếp: Trước kia người dân tộc các mẹ trong bữa tiệc ăn mừng đám cưới, cô dâu chú rể chọn một cái đầu gà bất kỳ đã được dọn trong đám tiệc hôm đó, đưa đến cho bố mẹ và bố mẹ sẽ lấy cái đầu con gà cô dâu chú rể chọn, làm y như mẹ Thép vừa làm để xem cuộc sống gia đinh của cô dâu chú rể sau này. Nó tùy thuộc theo hướng nghiêng hoặc đổ của cái lưỡi gà, nói xong mẹ Thép chỉ cho mình thấy! Xem cái lưỡi gà ngoài việc biết cuộc sống của cô dâu chú rể có hạnh phúc hay không, còn biết được nhiều chuyện khác chẳng hạn bên nào thích hoặc không thích con gái mình, cũng như sức khỏe… Và thường nếu điều xấu bố mẹ không nói cho con cái biết sợ nó buồn, nó lo! Nhưng con cái biết được qua nét mặt của bố mẹ sau khi xem xong cái đầu gà!

Và mẹ Nê kết thúc: Đó là chuyện của thời mẹ Nê và các mẹ ở đây! Còn bây giờ Buôn Làng mình không tin vì biết rõ đó là mê tín Yăh ề!

Matta Xuân Lành