Chào các bạn,

Trên đường vào thôn Bốn để thăm gia đình các em học sinh Lưu Trú, khi đi ngang qua các sân nhà, mình thấy đa số đang chặt và phơi mì. Mấy hôm trước mình hỏi một vài gia đình thì được biết giá mì năm nay cao hơn năm ngoái nên dân Buôn thấy cũng mừng – năm ngoái mỗi ký mì khô bán với giá 2.400 đồng, năm nay bán được 3.400 đồng. So với các thứ phải mua vào thì mỗi ký mì tăng không được bao nhiêu, nhưng được thêm đồng nào mừng cho anh em đồng bào mình đồng đó! Vừa chạy xe vừa nghĩ miên man thì nghe tiếng “chào Yăh”, mình dừng xe lại cũng vừa đến cổng nhà em Kam. Em Kam học sinh lớp Mười một, là một trong số ít ỏi học sinh học khá trong nhà Lưu Trú của mình. Gia đình em Kam có tất cả bảy chị em, em Kam là con cả nên người trong Buôn gọi bố mẹ bằng tên của em.

Mẹ Kam đang ngồi ở khung dệt thổ cầm, thấy mình đến, mẹ Kam vui vẻ bỏ khung dệt, đứng dậy đón và lấy chiếu trải mời mình ngồi. Thấy khung dệt, mình hỏi mẹ Kam: Một tuần có dệt xong một bộ áo váy dân tộc không? Và dệt một bộ áo váy như vậy bao nhiêu tiền? Mẹ cho biết: Nếu không làm gì, suốt ngày chỉ dệt thì phải hai tuần mới dệt xong một bộ. Giá một bộ là 500.000 đồng nếu là chỉ len của mình, còn người ta đem chỉ len đến thì mỗi bộ lấy 200.000 đồng tiền công dệt. Mẹ Kam hỏi mình muốn màu gì, mẹ dệt tặng mình một bộ làm kỷ niệm. Mình cảm ơn mẹ Kam vì mình cũng được một mẹ tặng cho một bộ rồi!

Nói chuyện một lúc, không thấy bố Kam và cũng không thấy em Kam, mình hỏi thăm thì được mẹ Kam cho biết bố Kam đi chăn bò còn em Kam đi ra chợ mua thức ăn. Mình hỏi mẹ Kam: Nhà đã thu hoạch mì chưa? Mẹ Kam kể: Mới đào được một ít phơi khô và mới bán sáu bao mì khô được hơn hai triệu đồng. Trả tiền hai bao gạo hết một triệu, hai bao gạo này mẹ Kam mua trước tết nhưng đến hôm nay bán mì xong mới có tiền trả. Nếu gạo mình mua và trả tiền liền thì mỗi bao gạo giá 460.000 đồng, nhưng nếu nợ lại thì phải trả 500.000 đồng một bao. Mẹ Kam nói tiếp: Mấy năm trước nhà mẹ Kam làm đủ lúa ăn, năm nay do hạn hán nắng cháy hết giống nên phải mua thêm hai bao gạo, và không biết hai bao gạo này có đủ kéo cả nhà đến vụ lúa đông xuân hay không?

Mục đích của mình khi đến thăm gia đình các em học sinh Lưu Trú là để biết các em về sống trong gia đình như thế nào! Vì vậy trước khi về, mình hỏi: Em Kam có thường xuyên xin tiền để xài không? Mẹ Kam nói: Sáng thứ Hai, em Kam đi xe đạp ra Lưu Trú để Thứ Bảy em Kam có xe về nên mỗi lần đi, mẹ Kam cho 10.000 đồng để lỡ xe có hư có tiền vá chứ không bao giờ em Kam xin tiền để tiêu.

Và mẹ Kam nói tiếp: Từ lâu rồi mẹ Kam biết em Kam thích có một cái đồng hồ đeo tay nên sau khi bán mì và trả tiền hai bao gạo xong, mẹ Kam cho em Kam 200.000 đồng để em Kam mua đồng hồ đeo tay, nhưng em Kam không lấy và nói với mẹ Kam: Mẹ cất tiền để lo cho các em, con không lấy vì con còn đi học, chưa phụ gì để giúp bố mẹ nuôi các em được!

Matta Xuân Lành