Kỹ năng sống, trà đàm

“Cuối cùng, cuộc đời chính là sự lựa chọn của chúng ta” – Jeff Bezos, CEO Amazon, tại Đại học Princeton

5 Comments

 

Chào các bạn,

Đọt chuối non sẽ lần lượt giới thiệu với các bạn những bài diễn văn tốt nghiệp nổi tiếng tại các trường đại học ở Mỹ.

Bài đầu tiên, chúng ta sẽ đến với diễn văn của Jeff Bezos – nhà sáng lập, CEO của Amazon.com – tại đại học Princeton năm 2010. Đây là bài diễn văn khá truyển cảm hứng, đặc biệt là đoạn cuối bài.

Mỗi khi đứng trước những lựa chọn, khó khăn, các bạn có thể xem clip sau – được làm phỏng theo lời của bài diễn văn – để có thêm chút động lực cho mình:

 

 

Diễn văn

Khi là một đứa trẻ, tôi thường trải qua mùa hè với ông bà mình tại trang trại của họ ở Texas. Tôi giúp ông bà sửa cối xay gió, tiêm vắc xin cho gia súc và những việc lặt vặt khác. Chúng tôi cũng thường xem phim tập trên truyền hình, đặc biệt là phim “Days of our Lives”. Ông của tôi có tham gia vào Câu lạc bộ Caravan, một nhóm những người chủ trailer (*) hiệu Airstream thích du lịch cùng nhau quanh Mỹ và Canada. Cứ mỗi vài mùa hè một lần, chúng tôi tham gia vào đoàn lữ hành này. Chúng tôi móc chiếc Airstream vào đuôi xe của ông tôi, và bắt đầu chuyến phiêu lưu cùng hơn 300 người phiêu lưu khác. Tôi yêu và tôn thờ ông bà tôi, và thật sự trông đợi những chuyến đi đó. Trong một chuyến đi đặc biệt vào lúc tôi khoảng 10 tuổi. Lúc đó, tôi đang lăn lộn trên băng ghế ngồi phía sau xe. Ông tôi đang lái xe. Và bà đang ngồi ở ghế bên cạnh ông. Bà hút thuốc suốt chuyến đi, và tôi thì ghét mùi khói thuốc.

Ở tuổi đó, tôi hay tận dụng bất cứ cơ hội nào để tính toán, ước lượng mọi thứ. Tôi tính toán số miles đi được cho một gallon xăng – tính ra những thống kê vô ích như chi phí hàng thực phẩm. Vào lúc đó, tôi cũng đang nghe quảng cáo của một chiến dịch chống hút thuốc. Tôi không nhớ rõ chi tiết lắm, nhưng về cơ bản, quảng cáo đó nói rằng mỗi hơi thuốc lá sẽ lấy đi vài phút của cuộc đời bạn: tôi nhớ là 2 phút mỗi hơi. Dù sao đi nữa, tôi quyết định sẽ tính toán cho bà tôi. Tôi ước lượng số điếu bà hút mỗi ngày, số hơi thuốc mỗi điếu,…Khi tôi thấy hài lòng với những con số khá hợp lý, tôi thò đầu đến phía trước xe, vỗ nhẹ vào vai bà và tự hào tuyên bố, “Với 2 phút mỗi hơi thuốc, bà đã lấy đi 9 năm tuổi thọ của mình”.

Tôi có một ký ức mạnh mẽ về những việc xảy ra lúc đó, hoàn toàn không phải như tôi mong đợi. Tôi chờ mong là sẽ được tán thưởng bởi tài năng và kỹ năng toán học của mình. “Jeff, cháu rất thông minh. Cháu đã làm được những ước lượng khó khăn, chỉ ra được số phút mỗi năm và rồi làm toán chia”. Nhưng những điều đó không xảy ra. Thay vào đó, bà tôi bật đổ nước mắt. Tôi ngồi ở ghế sau và không biết phải làm gì. Trong khi bà khóc, ông vẫn lái xe trong im lặng, rồi sau đó ông tấp xe vào lề đường. Ông ra khỏi xe, đi vòng quanh, mở cửa xe và chờ tôi đi theo. Có phải tôi đang gặp rắc rối? Ông tôi là một người rất thông minh, trầm tính. Ông chưa bao giờ nói một lời khắc khe nào với tôi, biết đâu đây sẽ là lần đầu tiên? Hay ông sẽ yêu cầu tôi vào lại trong xe và xin lỗi bà. Tôi chưa từng trải qua tình huống này bao giờ và không biết cách ước lượng hậu quả chuyện này sẽ đi đến đâu. Chúng tôi dừng lại bên cạnh chiếc trailer. Ông tôi nhìn vào mắt tôi, sau một hồi im lặng, ông nhẹ nhàng và bình tĩnh nói, “Jeff, một ngày nào đó, cháu sẽ hiểu rằng: Thành hiền hậu khó hơn là thành khôn ngoan”.

Những gì tôi muốn nói với các bạn hôm nay là sự khác nhau giữa món quà và sự lựa chọn. Khôn ngoan là một món quà, tấm lòng hiền hậu là một sự lựa chọn. Những món quà thì rất dễ dàng – xét cho cùng thì chúng là những thứ được tặng. Sự lựa chọn thì có thể khó khăn. Bạn có thể tự mê hoặc bạn bởi những món quà bạn có nếu bạn không cẩn thận, và nếu bạn tự mê hoặc bạn, thì có lẽ là sự lựa chọn của bạn sẽ bị tổn hại.

Các bạn là những người được tặng rất nhiều món quà. Tôi chắc rằng một trong những món quà đó là sự thông minh và bộ óc nhiều khả năng. Tôi rất tin điều đó bởi vì đường vào đại học này đầy cạnh tranh và nếu không có dấu hiệu nào chứng tỏ tài năng của bạn, chủ nhiệm hội đồng tuyển sinh sẽ không cho bạn vào.

Tài năng của các bạn sẽ rất có ích vì bạn sẽ đi qua một vùng đất của những điều kỳ diệu. Con người chúng ta – đi chậm chạp cần cù – sẽ làm ngạc nhiên chính mình. Chúng ta phát minh ra những cách để tạo năng lượng sạch và rất nhiều cách. Sắp xếp từng nguyên tử một, chúng ta lắp ráp những máy móc tinh vi đi vào màng tế bào để chữa bệnh. Tháng này có tin lạ thường nhưng thể tránh được, dó là chúng ta đã có thể tạo ra sự sống. Trong những năm tới, chúng ta không chỉ tạo ra sự sống, mà còn thiết kế nó một cách chi tiết. Tôi tin rằng thậm chí bạn sẽ thấy được chúng ta hiểu được bộ não con người như thế nào. Jules Verne, Mark Twain, Galileo, Newton – tất cả những người tò mò của nhiều niên đại trước có lẽ rất muốn được sống tại ngay giây phút này. Là một nền văn minh, chúng ta có rất nhiều món quà, cũng như các bạn – đang ngồi trước mặt tôi đây – cũng là những cá nhân với rất nhiều món quà riêng của mình.

Bạn sẽ sử dụng những món quà này như thế nào? Và bạn sẽ tự hào bởi những món quà của bạn hay là bởi sự lựa chọn của bạn?

Tôi có ý tưởng thành lập Amazon 16 năm trước. Tôi tình cờ thấy rằng số người sử dụng Web tăng lên khoảng 2,300 phần trăm mỗi năm. Tôi chưa bao giờ thấy hoặc nghe được thứ gì phát triển nhanh đến vậy, và ý tưởng xây dựng một cửa hàng sách trực tuyến với hàng triệu đầu sách – điều dường như không thể tồn tại trong thế giới thực – thật sự gây hứng thú cho tôi. Lúc đó tôi vừa bước qua tuổi 30, và tôi vừa kết hôn được một năm. Tôi nói với vợ tôi MacKenzie rằng tôi muốn nghỉ việc và đi thực hiện cái việc điên rồ này – việc mà hầu như chắc rằng sẽ không thể làm tốt khi khởi đầu và tôi cũng không chắc chắn sau đó sẽ như thế nào. MacKenzie (cũng là người đã tốt nghiệp Princeton và đang ngồi đây ở hàng thứ 2) nói với tôi rẳng tôi nên thực hiện nó. Khi còn là một đứa trẻ, tôi từng là một “nhà phát minh garage”. Tôi phát minh máy đóng cửa từ lốp xe độn đầy xi măng, bếp nấu bằng năng lượng mặt trời từ cái dù và giấy thiếc nhưng không hoạt động tốt, cái chảo báo động để lừa anh chị em tôi. Tôi luôn muốn được trở thành một nhà phát minh, và vợ tôi muốn tôi theo đuổi đam mê của mình.

Lúc đó tôi đang làm việc cho một công ty tài chính ở New York với nhiều người tài giỏi, và tôi có một ông chủ rất thông minh mà tôi rất kính trọng. Tôi gặp ông ấy và nói rằng tôi muốn thành lập một công ty bán hàng trên Internet. Ông ấy dẫn tôi đi dạo quanh công viên Central, lắng nghe chăm chú ý tưởng của tôi và cuối cùng nói với tôi rằng: “Đó có vẻ là một ý tưởng tốt, nhưng có lẽ nó tốt hơn với ai đó chưa có một công việc tuyệt vời”. Lý luận ấy cũng đã khiến tôi suy nghĩ, và ông ấy thuyết phục tôi suy nghĩ kỹ thêm 48 giờ trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Nhìn vấn đề như vậy, đó thực sự là một lựa chọn khó khăn, nhưng rốt cục, tôi quyết định thử một lần. Tôi không nghĩ là tôi sẽ hối tiếc về việc thử và thất bại. Và tôi chỉ tin rằng tôi sẽ bị ám ảnh mãi nếu mình không thử gì cả. Sauk hi suy nghĩ kỹ, tôi chọ con đường ít an toàn để đi theo đam mê của mình, và tôi hãnh diện với sự chọn lựa đó.

Ngày mai, trong một ý nghĩa thực sự, cuộc đời của bạn – cuộc đời mà bạn chính là tác giả từ đầu – sẽ bắt đầu.

Bạn sẽ sử dụng món quà của bạn như thế nào? Bạn sẽ thực hiện những lựa chọn nào?

Sự trì trệ sẽ định hướng bạn, hay bạn sẽ theo đuổi đam mê của mình?

Bạn sẽ sống theo những giáo điều, hay sống như là nguyên bản độc đáo của mình?

Bạn sẽ chọn một cuộc đời dễ dàng, hay một cuộc đời phục vụ và mạo hiểm?

Bạn sẽ nản lòng trước những phê phán, hay bạn sẽ đi theo niềm tin của mình?

Bạn sẽ nói năng lươn lẹo khi bạn sai, hay bạn sẽ xin lỗi.

Bạn sẽ khép kín trái tim của bạn để tránh sự cự tuyệt, hay bạn sẽ hành động khi yêu ai đó?

Bạn sẽ sống một cuộc đời an toàn, hay một cuộc đời phiêu lưu?

Khi khó khăn, bạn sẽ từ bỏ, hay bạn sẽ không nao núng?

Bạn sẽ là một người hay chỉ trích, hay là một người xây dựng?

Bạn sẽ là một người khôn ngoan trên sự thiệt hại của người khác, hay bạn sẽ là một người tử tế?

Tôi xin mạo muội đưa ra một dự đoán. Khi bạn 80 tuổi, trong giây phút hồi tưởng yên lặng kể lại cho chính bạn phiên bản riêng tư nhất của câu chuyện về cuộc đời của bạn, phiên bản cô đọng và ý nghĩa nhất chính là chuỗi những lựa chọn mà bạn đã từng làm. Cuối cùng, chúng ta chính là sự lựa chọn của chúng ta. Hãy xây dựng một câu chuyện vĩ đại cho chính mình. Cảm ơn và chúc may mắn.

(Đặng Thế Hòa dịch)

Chú thích:

Trailer là nhà di động dùng để đi chơi xa. Xem ảnh dưới đây.

Airstream trailer

Trailer interior

 

“We are What We Choose”
Remarks by Jeff Bezos, as delivered to the Class of 2010
Baccalaureate
May 30, 2010

As a kid, I spent my summers with my grandparents on their ranch in Texas. I helped fix windmills, vaccinate cattle, and do other chores. We also watched soap operas every afternoon, especially “Days of our Lives.” My grandparents belonged to a Caravan Club, a group of Airstream trailer owners who travel together around the U.S. and Canada. And every few summers, we’d join the caravan. We’d hitch up the Airstream trailer to my grandfather’s car, and off we’d go, in a line with 300 other Airstream adventurers. I loved and worshipped my grandparents and I really looked forward to these trips. On one particular trip, I was about 10 years old. I was rolling around in the big bench seat in the back of the car. My grandfather was driving. And my grandmother had the passenger seat. She smoked throughout these trips, and I hated the smell.

At that age, I’d take any excuse to make estimates and do minor arithmetic. I’d calculate our gas mileage — figure out useless statistics on things like grocery spending. I’d been hearing an ad campaign about smoking. I can’t remember the details, but basically the ad said, every puff of a cigarette takes some number of minutes off of your life: I think it might have been two minutes per puff. At any rate, I decided to do the math for my grandmother. I estimated the number of cigarettes per days, estimated the number of puffs per cigarette and so on. When I was satisfied that I’d come up with a reasonable number, I poked my head into the front of the car, tapped my grandmother on the shoulder, and proudly proclaimed, “At two minutes per puff, you’ve taken nine years off your life!”

I have a vivid memory of what happened, and it was not what I expected. I expected to be applauded for my cleverness and arithmetic skills. “Jeff, you’re so smart. You had to have made some tricky estimates, figure out the number of minutes in a year and do some division.” That’s not what happened. Instead, my grandmother burst into tears. I sat in the backseat and did not know what to do. While my grandmother sat crying, my grandfather, who had been driving in silence, pulled over onto the shoulder of the highway. He got out of the car and came around and opened my door and waited for me to follow. Was I in trouble? My grandfather was a highly intelligent, quiet man. He had never said a harsh word to me, and maybe this was to be the first time? Or maybe he would ask that I get back in the car and apologize to my grandmother. I had no experience in this realm with my grandparents and no way to gauge what the consequences might be. We stopped beside the trailer. My grandfather looked at me, and after a bit of silence, he gently and calmly said, “Jeff, one day you’ll understand that it’s harder to be kind than clever.”

What I want to talk to you about today is the difference between gifts and choices. Cleverness is a gift, kindness is a choice. Gifts are easy — they’re given after all. Choices can be hard. You can seduce yourself with your gifts if you’re not careful, and if you do, it’ll probably be to the detriment of your choices.

This is a group with many gifts. I’m sure one of your gifts is the gift of a smart and capable brain. I’m confident that’s the case because admission is competitive and if there weren’t some signs that you’re clever, the dean of admission wouldn’t have let you in.

Your smarts will come in handy because you will travel in a land of marvels. We humans — plodding as we are — will astonish ourselves. We’ll invent ways to generate clean energy and a lot of it. Atom by atom, we’ll assemble tiny machines that will enter cell walls and make repairs. This month comes the extraordinary but also inevitable news that we’ve synthesized life. In the coming years, we’ll not only synthesize it, but we’ll engineer it to specifications. I believe you’ll even see us understand the human brain. Jules Verne, Mark Twain, Galileo, Newton — all the curious from the ages would have wanted to be alive most of all right now. As a civilization, we will have so many gifts, just as you as individuals have so many individual gifts as you sit before me.

How will you use these gifts? And will you take pride in your gifts or pride in your choices?

I got the idea to start Amazon 16 years ago. I came across the fact that Web usage was growing at 2,300 percent per year. I’d never seen or heard of anything that grew that fast, and the idea of building an online bookstore with millions of titles — something that simply couldn’t exist in the physical world — was very exciting to me. I had just turned 30 years old, and I’d been married for a year. I told my wife MacKenzie that I wanted to quit my job and go do this crazy thing that probably wouldn’t work since most startups don’t, and I wasn’t sure what would happen after that. MacKenzie (also a Princeton grad and sitting here in the second row) told me I should go for it. As a young boy, I’d been a garage inventor. I’d invented an automatic gate closer out of cement-filled tires, a solar cooker that didn’t work very well out of an umbrella and tinfoil, baking-pan alarms to entrap my siblings. I’d always wanted to be an inventor, and she wanted me to follow my passion.

I was working at a financial firm in New York City with a bunch of very smart people, and I had a brilliant boss that I much admired. I went to my boss and told him I wanted to start a company selling books on the Internet. He took me on a long walk in Central Park, listened carefully to me, and finally said, “That sounds like a really good idea, but it would be an even better idea for someone who didn’t already have a good job.” That logic made some sense to me, and he convinced me to think about it for 48 hours before making a final decision. Seen in that light, it really was a difficult choice, but ultimately, I decided I had to give it a shot. I didn’t think I’d regret trying and failing. And I suspected I would always be haunted by a decision to not try at all. After much consideration, I took the less safe path to follow my passion, and I’m proud of that choice.

Tomorrow, in a very real sense, your life — the life you author from scratch on your own — begins.

How will you use your gifts? What choices will you make?

Will inertia be your guide, or will you follow your passions?

Will you follow dogma, or will you be original?

Will you choose a life of ease, or a life of service and adventure?

Will you wilt under criticism, or will you follow your convictions?

Will you bluff it out when you’re wrong, or will you apologize?

Will you guard your heart against rejection, or will you act when you fall in love?

Will you play it safe, or will you be a little bit swashbuckling?

When it’s tough, will you give up, or will you be relentless?

Will you be a cynic, or will you be a builder?

Will you be clever at the expense of others, or will you be kind?

I will hazard a prediction. When you are 80 years old, and in a quiet moment of reflection narrating for only yourself the most personal version of your life story, the telling that will be most compact and meaningful will be the series of choices you have made. In the end, we are our choices. Build yourself a great story. Thank you and good luck!

Nguồn: http://www.princeton.edu/main/news/archive/S27/52/51O99/index.xml

5 thoughts on ““Cuối cùng, cuộc đời chính là sự lựa chọn của chúng ta” – Jeff Bezos, CEO Amazon, tại Đại học Princeton”

Leave a comment