Chào các bạn,

Trong các vấn đề tư duy và cư xử, chúng ta thường hay có lầm lỗi là lấy hình thức mà bỏ nội dung.

Nội dung của cuộc sống của con người rất giản dị: Khiêm tốn, thành thật, yêu người. Ta có thể kể thêm một lô vài chục đức hạnh khác—tam cương ngũ thường, tam tòng tứ đức, thập thiện nguyện, tứ thập nhị đức, v.v. và v.v. Nhưng 3 điều này—khiêm tốn, thành thật, yêu người—đủ để bao trùm tất cả mọi đức hạnh của con người.

Chỉ để giúp con người làm 3 điều này thôi, chúng ta có vô khối tôn giáo và thiên kinh vạn quyển, với hằng hà sa số sách vở lề luật, pháp môn, công thức… để theo. Và những thứ này cho thiên hạ vô số cơ hội để cãi nhau đánh nhau, chúng ta đúng chúng mày sai, phe “thiện” chống phe “ác”, phe “con Chúa” chống phe “ngoại đạo”… chiến tranh triền miên trong lịch sử loài người.

Đó là cái tội lấy hình thức bỏ nội dung.

Nội dung rất giản dị. Chỉ 3 điều thôi:

• Khiêm tốn: Khiêm tốn đối với chính mình, khiêm tốn đối với người khác, khiêm tốn đối với tiền nhân và hậu nhân, khiêm tốn đối với thánh thần trời đất, khiêm tốn đối với nguyên ủy của vũ trụ dù ta gọi đó là gì (Thượng đế, Chúa, Allah, Không).

• Thành thật: Đừng nói dối làm dối với chính mình và với ai cả. Đừng lừa lọc ai cả.

• Yêu người: Yêu người và đừng ghét người. Đừng làm hại người.

Tại sao chúng ta không thể làm được 3 điều này, mà luôn luôn viện dẫn kinh sách tôn giáo, chủ nghĩa chính trị để đập đầu nhau là sao?

Are we insane? Điên đảo? Si mê? Dốt nát?

Thực sự là nếu ta dùng 3 đức tính trên để mà xử với nhau, thì tất cả mọi kinh sách và chủ nghĩa đều thừa thãi. (Vì vậy mà ta có Thiền vô ngôn—thiền không nói, không cần nói).

Những cặp tình nhân hạnh phúc nhất, chẳng thấy họ nói gì với nhau cả. Họ dành thời giờ quý báu làm các việc khác hấp dẫn hơn.

Những cặp nói nhiều nhất là các cặp sửa soạn ly dị, có đủ điều để tranh biện, l‎ý giải, giải thích, chứng minh…

Khôn ngoan lên một tí !

Đừng nô lệ vào từng dấu chấm dấu phẩy của kinh sách và chủ nghĩa mà đánh nhau như những người điên. Nắm nội dung–chỉ 3 điều là đủ–và thực hành 3 điều này thành tâm.

Bạn có làm được 3 điều này không? Hay lại phải mở kinh sách và chủ nghĩa ra để trả lời lòng vòng mà không dám trả lời thẳng thừng “ừ” hay “không”?

Chúc các bạn một ngày vui.

Hoành

© copyright 2010
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com