Chào anh chị em,

Đoạn đầu tiên trong Luận Ngữ (Đoạn I.1, Chương I – Học Nhi) nói về ba niềm vui Đức Khổng Tử dạy:

Tử viết: “Học nhi thời tập chi, bất diệc duyệt hồ?
Hữu bằng tự viễn phương lai, bất diệc lạc hồ?
Nhân bất tri nhi bất uấn, bất diệc quân tử hồ?”

Nghĩa là:

Khổng tử nói: “Học mà mỗi buổi tập, chẳng cũng thích ư?
Có bạn từ phương xa đến, chẳng cũng vui ư?
Người không hiểu, mình không giận, chẳng cũng quân tử ư?”

– Học luôn đi đôi với tập. Và “tập” có hai nghĩa: (1) ôn bài, học đi học lại, và (2) thực hành điều lý thuyết đã học – học thì phải hành. “Học tập” là học thì ôn đi ôn lại thường xuyên, và thực hành điều đã học. Đó là yếu tính của học, và đó là điều thích thú.

– Bạn từ phương xa đến thăm thì đương nhiên là vui rồi.

– Người chẳng hiểu mình, có thể chê bai, bôi bác, hay ném đá mình, mình cũng không giận. Đó là người quân tử. Đây là Hạnh Nhẫn Nhục trong Lục Độ Ba-la-mật (Six Paramitas) của Đưòng Bồ-tát.

Ba điềy nay đều dễ hiểu, nhưng điểm chính là nghệ thuật dạy học của cụ Khổng:

* Điều số 1, học thì phải ôn và thực hành.

* Điều số 3, người ta không hiểu mình nên làm phiền mình, thì mình không giận.

Cả hai điều này điều khó khăn cho rất nhiều người – chẳng phải ai cũng muốn thực hành. Đại sa số người trên thế giới không thực hành.

Kẹp ở giữa Điều 1 và Điều 3 là điều thứ 2 – có bạn từ phương xa đến thăm, thì đương nhiên là vui. Đây là điều dễ, chẳng cần phải làm gì, và là điều đương nhiên.

Nghĩa là cụ Khổng làm cho điều 2, dễ nhất và vui nhất, đứng giữa như là thịt nguội, cà chua và rau xà lách, nằm giữa hai miếng bánh mì sandwich (điều 1 và điều 3), để cả 3 nằm chung thành một bánh sandwhich rất ngon lành.

Đó là cách cụ Khổng khuyến khích đa số thiên hạ lười biếng và tiểu nhân đầy tham sân si siêng năng học tập điều 1 và điều 3.

Thầy giáo này thật siêu.

Cảm ơn Đức Khổng Tử. Xin nhận ba vái của hạ nhân.

Chúc các bạn chăm chú nghe lời Đức Khổng.

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Khổng tử dạy ba niềm vui – Confucius taught three joys

Dear Brothers and Sisters,

The first passage in the Analects (Section I.1, Chapter I – Learning) speaks of three joys taught by Confucius:

Confucius said: “When learning, review and practice, isn’t it delightful?
To have friends come from afar, isn’t that joyful?
People do not understand you, you are not angry, isn’t that a gentleman?”

Meaning:

– Point 1. Complete learning require reviewing the lesson and practicing the lesson. That is full learning and also is the essence of learning. Doing that everyday is enjoyable.

– Point 2. Having a friend visit from afar is, of course, a pleasure.

– Point 3. If people don’t understand you, they may criticize, slander, or attack you, but you don’t get angry; that is your mark of being are a gentleman. This is the virtue of forbearance in the Six Paramitas of the Bodhisattva Path.

These three points are easy to understand, but the significant note is Confucius’s art of teaching:

* Point 1, lesson learned must be reviewed and practiced.

* Point 3, People don’t nderstand you and, therefore, treat you badly, but you don’t get angry.

Both of these points are difficult for many people – not everyone wants to apply or practice them. Most people of the world don’t practice them.

Sandwiched between point 1 and point 3 is point 2 – having a friend from afar to visit. That is is naturally a joy. This is easy. It requires no effort, and is a given.

This means Confucius made point 2, the easiest and most joyful, stand in the middle like ham, tomatoes, and lettuce, nestled between two slices of sandwich bread – point 1 and point 3, so that all three lie together as one delicious sandwich.

That’s how Confucius encouraged the majority of lazy and petty people full of greed, anger, and delusion to diligently study and practice point 1 and point 3.

This teacher is truly amazing.

Thank you, Confucius. Please accept my three bows.

May we all pay close attention to Confucius’s teachings.

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com