Thương mại điện tử (TMĐT) mang tới trải nghiệm mua sắm tiện lợi, song cũng thải ra môi trường lượng rác thải và khí thải khổng lồ từ khâu đóng gói tới vận chuyển sản phẩm.
Rác thải từ TMĐT là vấn đề môi trường cấp bách, cần được Nhà nước quan tâm và sớm ban hành các quy định cụ thể. Các sàn TMĐT, đơn vị vận chuyển, người bán cũng như người mua cần nâng cao ý thức, chung tay hướng tới giải pháp xanh để bảo vệ môi trường khi tham gia mua bán trực tuyến.
An An
- Gánh nặng môi trường từ rác thải nhựa trong thương mại điện tử
- Báo động tình trạng rác thải từ thương mại điện tử
- Càng mua hàng online, càng làm hại môi trường?
- Đi tìm “đầu ra” cho rác thải thương mại điện tử
***
Gánh nặng môi trường từ rác thải nhựa trong thương mại điện tử
Tùng Dương
Thương mại điện tử càng phát triển càng tác động xấu đến môi trường nếu không kiểm soát được rác thải, nhất là rác thải nhựa. Dự báo đến năm 2030, nếu thương mại điện tử Việt Nam có quy mô 100 tỷ USD thì sẽ để lại hơn 800.000 tấn rác thải nhựa và phải tốn rất nhiều nguồn lực để giải quyết vấn đề này.
Trong Báo cáo số 293 Chính phủ đã đánh giá Thương mại điện tử đã cán mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023 và Việt Nam đứng đầu ASEAN về tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử. Đây là một trong những thành công trong phát triển kinh tế, sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp và tôi rất trân trọng điều này.
Tuy nhiên, từ kinh nghiệm của một vài nước trên thế giới, đai biểu Quốc hội cho rằng, chúng ta đang đối diện với một mối lo đó là Thương mại điện tử càng phát triển thì càng tác động xấu đến môi trường nếu không kiểm soát được rác thải, nhất là rác thải nhựa.
QUAN NGẠI Ô NHIỄM RÁC THẢI NHỰA TRONG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
Nêu ý kiến thảo luận vấn đề này tại hội trường chiều ngày 17/6, đại biểu Châu Quỳnh Dao, đoàn Kiên Giang, cho biết hiện nay nhà nhà livestream, người người livestream, việc bán hàng online rất phổ biến và kéo theo nhu cầu làm thế nào để chuyển tải sản phẩm đó một cách an toàn đến người tiêu dùng, tránh rủi ro phát sinh kinh phí.
“Trong hội trường này, rất nhiều đại biểu đã từng mua hàng online và chúng ta thấy hàng được gói rất kỹ, cẩn thận qua nhiều lớp, đựng trong hộp carton rồi quấn thêm một màng nilon, túi khí, xốp, dùng băng dính, băng keo…”, đại biểu đoàn An Giang dẫn chứng.
Tuy nhiên, đây hoàn toàn là vật liệu nhựa, rất khó phân hủy, khó thu gom và khó sử dụng nhiều lần.
Theo khảo sát năm 2024 của Hiệp hội Thương mại điện tử của Việt Nam cho thấy nếu bán ra thị trường một tỷ USD như vậy, sẽ để lại 7600 tấn nhựa. Còn nếu gọi thức ăn nhanh online mà dịch vụ giao dùng những túi xốp, vỏ hộp thì chúng ta để lại tới 18.600 tấn nhựa.
Dự báo đến năm 2030, nếu thương mại điện tử có quy mô 100 tỷ USD thì sẽ để lại hơn 800.000 tấn rác thải nhựa và phải tốn rất nhiều nguồn lực để giải quyết vấn đề này.
Nói về nguyên nhân của tình trạng này, đại biểu đoàn Kiên Giang cho rằng dường như sau đại dịch Covid-19, chợ truyền thống đã mất đi sứ mạng lịch sử. Bán hàng online rất phổ biến bởi trong bối cảnh phát triển thương mại điện tử, môi trường số tạo thuận lợi cho người dùng.
Ngoài ra, mặc dù Việt Nam đã rất nỗ lực để hoàn thiện hệ thống pháp luật và đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ nhưng có một vài luật, văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến vấn đề quản lý chất thải thương mại điện tử…chưa kịp thời sửa chữa để tương thích với những biến động của xã hội.
“Luật Bưu chính hay Luật Thương mại điện tử chưa quy định những hoạt động mới phát sinh như livestream bán hàng, quản lý về những gian lận thương mại trên sàn giao dịch điện tử để bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng, hay quy trình xử lý, răn đe tất cả những chủ thể tham gia trên sàn giao dịch điện tử vi phạm pháp luật…”, đại biểu lấy ví dụ.
Không những thế, một bộ phận người bán hàng chưa tự giác dùng những vật liệu khác thân thiện với môi trường để thay thế bởi vì phát sinh chi phí. Thêm nữa, hệ thống chính sách khuyến khích cũng chưa đồng bộ, chưa ban hành được hướng dẫn thực hiện quy chuẩn, quy trình đóng gói để thân thiện với môi trường. Người dân khi tiêu thụ những sản phẩm đó cũng chưa thực hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong bảo vệ môi trường.
SỬA ĐỔI LUẬT THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ, KIỂM SOÁT RÁC THẢI NHỰA, THÚC ĐẨY TIÊU DÙNG XANH
Để giải quyết vấn đề này, đại biểu kiến nghị cần tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền để thống nhất quan điểm trong hành động, đó là muốn kinh tế phát triển nhanh thì chuyển đổi số và muốn kinh tế phát triển bền vững thì chuyển đổi xanh, phát triển nhanh nhưng phải bền vững.
Cùng với đó, sớm đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh sửa đổi những luật liên quan đến vấn đề quản lý rác thải thương mại điện tử. Ví dụ như luật về bưu chính hay là luật về thương mại điện tử…
Đại biểu cũng cho rằng cần hoàn thiện hệ thống chính sách để ưu tiên cho nhà sản xuất, hộ kinh doanh, người dân cùng thực hiện, phát triển kinh tế tuần hoàn.
Theo đại biểu, khi thực hiện tốt những vấn đề này không chỉ giải quyết được thách thức môi trường mà quan trọng nhất đó là tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế giao dịch thương mại điện tử, từ đó tiến tới một nền kinh tế số phát triển vững bền.
Trước vấn đề đại biểu Quốc hội đặt ra về rác thải nhựa trong thương mại điện tử, tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết rác thải nhựa trong bao bì và sản phẩm có nhiều tiện ích và chi phí thấp nên được sử dụng nhiều trong thương mại điện tử. Do thương mại điện tử đang phát triển rất nhanh từ 20- 25%/năm nên rác thải ngày càng tăng, gây ảnh hưởng đến môi trường.
Để khắc phục tình trạng này, nhà nước xây dựng chính sách khuyến khích doanh nghiệp và người dân mua hàng chuyển sang sử dụng sản phẩm, dịch vụ xanh, giảm rác thải nhựa thông qua các chương trình khuyến mại, chính sách hỗ trợ cụ thể. Đồng thời, tăng cường kiểm soát, đánh giá hiệu quả thực hiện của các doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử.
Theo Bộ trưởng, hiện nay trong xây dựng dự thảo Luật Thương mại điện tử sửa đổi, Bộ Công Thương đã lồng ghép nội dung này để quy định từ khuyến khích cho đến bắt buộc.
Với cộng đồng, cần tăng cường tuyên truyền, đẩy mạnh xã hội hóa trong việc thu gom rác thải từ thương mại điện tử để tái chế.
Đối với các doanh nghiệp, cần quan tâm đổi mới nguyên liệu đóng gói, bảo đảm bảo quản hàng hóa. Bộ Công Thương đã và đang có chương trình khuyến khích đối với các doanh nghiệp thực hiện mô hình này.
Với người tiêu dùng, Bộ trưởng cho rẳng cần ưu tiên lựa chọn các sản phẩm tiêu dùng xanh. Bộ Công Thương cũng đã khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử thúc đẩy người tiêu dùng lựa chọn các sản phẩm tiêu dùng xanh.
***
Báo động tình trạng rác thải từ thương mại điện tử
Nguyễn Vân haitrinhtbtc@gmail.com
16:33 | 01/05/2024
(TBTCO) – Theo Hiệp hội thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam, rác thải thải ra từ TMĐT tăng ít nhất gấp 5 lần so với thương mại truyền thông. Chính vì vây, hạn chế rác thải nhựa trong hoạt động TMĐT là giải pháp cấp thiết để hướng tới phát triển TMĐT xanh để bảo vệ môi trường.
Vì sao thương mại điện tử có lượng rác thải lớn
Tại hội thảo “Rác thải nhựa từ thương mại điện tử” vừa được Hiệp hội TMĐT Việt Nam tổ chức mới đây, ông Nguyễn Thanh Hưng, thành viên Hội đồng tư vấn cấp cao về TMĐT của Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) cho biết, theo thống kê của các cơ quan chức năng, ở Hàn Quốc, rác thải do TMĐT thải ra môi trường gấp 4,8 lần rác thải truyền thống. Còn tại Hoa Kỳ, mua sắm trực tuyến tốn lượng giấy carton nhiều gấp 7 lần so với mua sắm truyền thống. Trong khi đó tại Trung Quốc, năm 2020 sử dụng trên 70 tỷ kiện hàng giao dịch thương mại điện tử, trong đó đã sử dụng 11 triệu tấn bao bì carton và nhựa, trong đó gần 2 triệu tấn chất thải nhựa.
 |
| Rác thải từ TMĐT tăng nhiều lần so với thương mại truyền thống. Ảnh: CTV |
| Theo ông Nguyễn Thanh Hưng, với tốc độ tăng trưởng trên 25% mỗi năm, có thể tới năm 2030, quy mô TMĐT Việt Nam sẽ gấp trên 4,7 lần hiện tại, khi đó lượng rác thải nhựa từ TMĐT sẽ lên tới 800 ngàn tấn. |
Còn tại Việt Nam năm 2023 bán lẻ hàng hoá trực tuyến sử dụng 1,84 tỷ gói hàng hoá, riêng khối lượng bao bì, vật liệu nhựa là 306 nghìn tấn. Trong đó, hộp carton và túi nylon là loại bao bì phổ biến được các thương nhân sử dụng đóng gói đơn hàng khi kinh doanh trên các nền tảng online. Đặc biệt, ngành quần áo, thời trang, phụ kiện và đồ ăn nhanh có đến 90% thương nhân sử dụng túi nylon, hộp, cốc nhựa để đóng gói.
Bên cạnh đó, phần lớn các đơn hàng đều sử dụng vật liệu chèn là mút xốp và xốp nylon bong bóng khí với tỷ lệ tương ứng là 30% và 35%. Các đơn hàng đều sử dụng vật liệu phụ trợ là băng keo nhựa…, các chất thải này sẽ tác động đáng kể đến môi trường.
Ở góc độ cơ quan quản lý nhà nước, ông Nguyễn Hữu Tuấn – Trưởng phòng Chính sách, Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công thương) cũng nhìn nhận, số lượng rác thải thải ra từ TMĐT mua bán hàng online phải tăng ít nhất gấp 5 lần so với thương mại truyền thống.
Ông Tuấn phân tích, đa số nghĩ rằng TMĐT là ngồi ở nhà gọi điện, truy cập mạng thì lượng rác thải ít hơn mua truyền thống. Nhưng suy nghĩ này đã nhầm, bởi chỉ một đơn hàng giá trị nhỏ nhất đã phải đóng gói và sử dụng các vật liệu từ carton, túi nylon, băng keo… trong khi đó, nếu mua hàng truyền thống thì có thể sử dụng túi nylon ít hơn và gần như không sử dụng băng keo, bìa carton.
Việc đóng gói quá kỹ dẫn tới sử dụng bao bì nhiều hơn mức cần thiết. Người bán hàng thường muốn bảo đảm rằng hàng hoá đến tay khách hàng trong tình trạng hoàn hảo nhất. Hàng hoá thường được bọc bằng hai hoặc ba lớp giấy và bao nilon, thậm chí được chèn thêm màng xốp hơi trước khi đặt vào hộp.
Xu thế thương mại điện tử xanh, thân thiện môi trường
Theo các chuyên gia kinh tế, đã đến lúc cần thiết phải có các chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế số và TMĐT một cách bền vững, thân thiện môi trường. Trong đó, người tiêu dùng trực tuyến và các doanh nghiệp TMĐT cũng như logistics là những đối tượng nòng cốt thực thi các giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững.
Với trách nhiệm cơ quan quản lý nhà nước, ông Tuấn đề xuất, phát triển TMĐT bền vững cần 6 nhóm đối tượng tham gia trực tiếp vào giảm rác thải nhựa: khối cơ quan quản lý nhà nước; người tiêu dùng; doanh nghiệp TMĐT, logistics, hoàn tất đơn hàng; cơ quan truyền thông, báo chí; hiệp hội, ngành hàng và các tổ chức xã hội nghề nghiệp cùng các đơn vị liên quan khác.
Về chính sách, cần ưu tiên và có chính sách hỗ trợ các giải pháp giảm thiểu rác thải và bảo vệ môi trường trong TMĐT.
Xây dựng bộ tiêu chí hướng dẫn đánh giá và nhận diện các doanh nghiệp TMĐT xanh, mô hình TMĐT bền vững. Xây dựng và khuyến khích áp dụng bộ tiêu chuẩn đóng gói hàng hoá cho TMĐT theo hướng ưu tiên sử dụng vật liệu có thể tái chế, giảm rác thải nhựa.
 |
| Người dùng đang có xu hướng ngừng chọn mua các sản phẩm, dịch vụ xanh, sạch, thân thiện với môi trường và xã hội. Ảnh: Hải Anh |
Khuyến khích doanh nghiệp TMĐT, người bán hàng trong TMĐT áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường; ưu tiên sử dụng nguyên liệu tái chế hoặc các sản phẩm đóng gói có thể phân huỷ sinh học, giảm thiểu lượng rác thải.
Cùng với việc khuyến khích doanh nghiệp vận chuyển sử dụng các phương tiện thân thiện môi trường, khuyến khích các sáng kiến bảo vệ môi trường trong TMĐT, cần tổ chức trao giải cho các doanh nghiệp có sáng kiến tiêu biểu hàng năm…
Khi khi tiêu dùng xanh trở thành xu hướng, TMĐT cũng bắt buộc phải chuyển mình, hướng tới nền TMĐT xanh. Người dùng đang có xu hướng chọn mua các sản phẩm, dịch vụ xanh, sạch, thân thiện môi trường và xã hội. Đó là lúc TMĐT phải thay đổi không chỉ từ những gói hàng mà ngay cả hành trình của nó từ người bán tới người mua cũng cần phải xanh hơn, bền vững hơn.
| Để giảm tác động ảnh hưởng của TMĐT đối với môi trường, các chuyên gia kinh tế khuyến nghị, để gia tăng doanh số bán hàng, đặc biệt là hàng xuất khẩu doanh nghiệp cần sử dụng phương tiện giao hàng thân thiện với môi trường; xây dựng logistics thông minh, tối ưu hóa vận chuyển và giao hàng.Khâu đóng gói cần khuyến khích sử dụng bao bì tái chế, đồng thời giảm số lượng bao bì đóng gói tại các khâu. Các nhà bán lẻ cần có những giải pháp thay đổi thói quen tiêu dùng hướng tới giao hàng xanh. |
***
Càng mua hàng online, càng làm hại môi trường?
TỊNH ANH – 15/08/2019 03:08 GMT+7
TTCT – Mua sắm qua mạng trước giờ vẫn được cho là giúp bảo vệ môi trường. Nhưng khi thương mại điện tử bùng nổ, những yếu tố từng là ưu điểm trong việc giảm ô nhiễm lại phản tác dụng.
Khi bàn đến tác động xấu của thương mại điện tử (TMĐT) tới môi trường, ta thường nghĩ ngay đến khâu giao hàng vì liên quan đến xe cộ chạy trên đường và khí thải.
Tuy nhiên, khâu đóng gói cũng góp phần gây ô nhiễm vì gói hàng thông thường bao gồm hộp cactông, bao bì nilông và màng xốp hơi (bubble wrap). Những thứ này sẽ thành rác thải sau khi người dùng nhận hàng và mở ra sử dụng.
Mua càng nhiều càng hại môi trường
Trước hết, thử nhìn lại vì sao nói mua hàng qua mạng thì tốt cho môi trường hơn mỗi người tự mình mua sắm tại các cửa tiệm trong đời thực?
Theo phân tích trong nghiên cứu tác động môi trường của TMĐT ở Mỹ do Trung tâm nghiên cứu vận tải và hậu cần thuộc Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), để mua một món hàng thường có (nhưng không nhất thiết phải đủ) ba khâu: tìm hàng – mua hàng – trả hàng.
Với mua hàng “offline”, chúng ta có thể sẽ phải di chuyển nhiều lần, ghé nhiều tiệm khác nhau tìm sản phẩm, ngắm nghía, so sánh giá cả rồi mới quyết định mua.
Mang về lỡ hư hỏng hay không thích lại phải mang đổi trả. Mỗi lần di chuyển là một lần làm tăng khí thải xe máy hay xe hơi vào không khí. Mua hàng trực tuyến sẽ giải quyết các khâu trên mà ta không phải đi đâu cả, nghĩa là phát thải khí thải bằng “zero”.
Tuy nhiên, nghiên cứu nói trên nhấn mạnh “các ưu điểm bảo vệ môi trường từ việc ngồi nhà mua sắm dần dần bị xói mòn khi chúng ta mua hàng nhiều hơn”.
Nguyên nhân là vì trước đây, khi chưa có TMĐT, ta không thể mua sắm nhiều vì phụ thuộc vào việc các cửa hàng nơi ta sống có gì thì mua đó. Nếu có đi mua chỗ khác thì cũng ít khi đi quá xa nơi mình đang ở.
Giờ thì ta có thể ngồi nhà và mua hàng từ khắp thế giới. Ngoài sự tiện lợi, hậu quả của việc này là gì? Theo trang Vox, nhiều đơn hàng được vận chuyển đồng nghĩa với nhiều xe giao hàng phải di chuyển trên đường, điều này lại đồng nghĩa với khả năng tăng kẹt xe, tăng tiếng ồn và tăng ô nhiễm.
Vẫn theo Vox, từ năm 2016, giao thông vận tải đã thay thế các nhà máy sản xuất để trở thành nguồn phát thải CO2 nhiều nhất ở Mỹ. Gần 1/4 “dấu chân carbon” của ngành vận tải là do xe tải hạng vừa và hạng nặng – vốn tham gia chính vào khâu giao hàng chặng cuối (từ kho của nhà bán hàng đến tay người dùng) ở Mỹ – gây ra. Trong trường hợp Việt Nam là xe máy và độ ô nhiễm thì khỏi phải bàn.
Theo tác giả Elizabeth Segran trên trang Fast Company, món hàng ta mua qua mạng dù được “vận chuyển miễn phí” nhưng thật ra chúng mang một chi phí vô hình: tác hại môi trường. Nếu ngày xưa xe tải chỉ chở hàng từ cảng, kho hàng đến trung tâm mua sắm hay các cửa hàng rồi thôi thì ngày nay chúng phải đi thêm các đoạn đường xa hơn đưa hàng đến tay người mua.
“Chúng ta đã đổi việc tự mình lái xe hơi (ít ô nhiễm hơn) đến các trung tâm thương mại để mua sắm thành việc ngồi chờ xe tải và các phương tiện khác chạy đến khu phố của mình và dừng trước cửa nhà mình” – Segran viết.
Tác động xấu đến môi trường của mua hàng trực tuyến không chỉ ở số lượng đơn hàng, mà là ở thời gian giao hàng. Người mua ngày nay thích nhận hàng càng sớm càng tốt và các trang TMĐT cũng luôn có các gói giao hàng nhanh, chẳng hạn nhận ngay trong ngày hoặc sau 1-2 ngày, để chiều lòng thượng đế.
“Khách muốn nhanh thì “sẽ có nhiều xe giao hàng hơn, di chuyển nhiều hơn và có thể sẽ có nhiều khí thải hơn” – Vox dẫn lời chuyên gia nghiên cứu vận tải bền vững Miguel Jaller, hiện là phó giáo sư Đại học California.
Từ góc nhìn người trong cuộc, Patrick Browne, giám đốc phụ trách bền vững toàn cầu Công ty giao nhận UPS, khẳng định thời gian xe giao hàng di chuyển trên đường có liên hệ trực tiếp với các ảnh hưởng lên môi trường.
“Tôi không cho rằng người tiêu dùng hiểu tác hại lên môi trường của việc nhận hàng sau một hoặc hai ngày – Browne nói với Vox – Quý vị càng cho đơn vị giao nhận (như UPS) càng nhiều thời gian thì càng tốt cho môi trường”.
Tác giả Madeline Barone trên trang The Rising ngày 19-7 cũng chỉ ra một bất tiện khác: do mua sắm trên Internet quá dễ dàng và một số trang có thu phí trọn gói một lần để được giao hàng miễn phí cho mọi đơn hàng, nhiều người có thói quen mua lẻ tẻ từng món, thay vì gom lại mua một lần.
Giả sử bạn mua 3 quyển sách bằng 3 đơn hàng khác nhau sẽ tốn gấp 3 lần lượt vận chuyển thay vì gom lại mua chung 1 đơn.
Lãng phí tài nguyên vì bao bì
Đó là về vận chuyển hậu cần giao nhận, còn bao bì thì sao? Đài CNN ngày 16-7 dẫn số liệu từ trang phân tích Fastmarkets cho biết mua sắm trực tuyến tốn lượng giấy cactông nhiều gấp 7 lần so với việc người mua tự đến cửa hàng. Chỉ riêng ở Bắc Mỹ năm 2018, ngành TMĐT đã sử dụng 1,3 triệu tấn giấy cactông.
Lượng tiêu thụ hộp cactông càng nhiều cũng có nghĩa phải khai thác nhiều hơn nguyên liệu thô để làm ra giấy cactông: cây xanh. Theo Fast Company, khoảng 165 tỉ gói hàng được vận chuyển ở Mỹ mỗi năm sử dụng số lượng giấy cactông tương đương hơn 1 tỉ cây xanh.
Thói quen mua lẻ tẻ, mỗi đơn hàng chỉ có một món cũng gây lãng phí giấy để làm hộp cactông. Ngoài ra, người bán cũng luôn muốn hàng đến tay người mua trong tình trạng hoàn hảo nhất, sinh ra hiện tượng “đóng gói quá kỹ”, hàng được quấn hai ba lớp giấy và bao nilông, chèn thêm màng xốp hơi rồi mới cho vào hộp.
Tạp chí Forbes dẫn thông tin từ ANAMA, dịch vụ kiểm định đóng gói hàng hóa ở Mỹ, cho biết mỗi gói hàng trên quá trình giao nhận sẽ bị đánh rơi 17 lần, vì thế người bán luôn cẩn thận, gói ghém thật kỹ. “Điều này hiệu quả nhưng lãng phí” – Forbes bình luận.
Lãng phí bao bì còn đến từ việc những món hàng nhỏ thường được cho vào hộp lớn hơn mức cần thiết và “lấp đầy” khoảng trống bằng nilông, mút xốp.
Đài ABC 7 vào tháng 5-2019 thí nghiệm đặt hàng và quan sát cách các sản phẩm kích thước nhỏ được đóng gói. Kết quả cho thấy một hộp dao cạo râu nhỏ được đựng trong hộp to quá khổ, còn một vỉ pin tiểu được chứa trong hộp cỡ vừa nhưng chèn đầy nilông hay màng xốp.
Các trang TMĐT ý thức rằng họ có thể thay đổi để mua sắm online vẫn tiện dụng cho người dùng và ít tổn hại cho môi trường. Chẳng hạn Amazon đang tìm cách để việc đóng gói hàng không lãng phí thùng cactông và chuyển sang dùng 100% bao bì có thể tái chế được.
Các nhà bán lẻ trực tuyến cũng có thể thêm hình thức để khuyến khích khách hàng chịu khó chờ giao hàng chậm nhưng ít hại môi trường, thay vì đẩy mạnh quảng bá hình thức giao hàng ngay và luôn để cạnh tranh với nhau.
Các nhà sản xuất cũng có thể phối hợp với bên bán lẻ để hàng hóa của họ được vận chuyển cho người mua qua mạng bằng chính hộp đựng gốc, thay vì phải thêm một lớp đóng gói của nhà bán lẻ trực tuyến.
Chẳng hạn hàng điện tử của nhà sản xuất luôn có sẵn bao bì và các lớp bảo vệ khi vận chuyển cần thiết, bên bán lẻ chỉ cần dán chồng nhãn thông tin lên là cho đi giao, thay vì phải bỏ vào hộp mới.
Về phía người tiêu dùng, có thể cân nhắc thay đổi thói quen mua sắm, chấp nhận giảm sự tiện lợi vốn có của việc mua qua mạng nhưng lại giúp ích cho môi trường.
Không cần chờ đến khi hàng mua qua mạng được giao bằng xe chạy bằng điện hay thiết bị bay không người lái – vốn ít ô nhiễm hơn xe tải và xe máy, ta có thể biến việc mua sắm online “xanh hơn” so với tự chạy xe ra cửa hàng bằng 3 việc đơn giản sau: lên kế hoạch kỹ và gom nhiều món lại mua trong một đơn hàng; tránh chọn giao hàng nhanh, ngay cả khi miễn phí và cuối cùng là mua sắm ít đi.
| Trong bài viết trên trang Environmental Defense Fund ngày 16-7, tác giả Aileen Nowlan cho biết để dễ hình dung tác động của việc mua hàng qua mạng với ô nhiễm không khí vì khí thải xe tải, có thể áp dụng công thức đơn giản hóa như sau:Mỗi đơn hàng được đặt, hàng sẽ được đóng gói trong kho và chuyển đi giao bằng xe tải. “Thử nhân quy trình này với 1,92 tỉ lần – số người dự kiến mua thứ gì đó trên mạng trong năm nay và hình dung xem cần bao nhiêu xe và lượt vận tải để giao hết số hàng trên?” – tác giả đặt vấn đề.Mới đây, vào dịp Prime Day – đợt mua sắm siêu giảm giá lớn nhất trong năm của gã khổng lồ bán lẻ Amazon, đã có 100 triệu người dùng đặt mua trên 175 triệu món hàng, theo số liệu của trang Inc.com. Tác động môi trường của đợt đại mua sắm trực tuyến này chắc chắn không nhỏ. |
***
Thứ Ba, 06:00 23/07/2024
Đi tìm “đầu ra” cho rác thải thương mại điện tử
Kinhtedothi – Thương mại điện tử (TMĐT) góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và thay đổi thói quen mua sắm của người dân. Tuy nhiên, mặt trái của TMĐT là sự gia tăng đáng kể lượng rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho môi trường.
Lượng rác thải khổng lồ
Theo một nghiên cứu do Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) và Cục Biển và Hải đảo Việt Nam thực hiện, năm 2023 thương mại điện tử Việt Nam đã sử dụng 170 nghìn tấn bao bì, vật liệu nhựa các loại. Con số này cao gấp 5 lần so với lượng rác thải bao bì từ hoạt động mua sắm truyền thống. Điều này cho thấy, TMĐT đang tạo ra một áp lực lớn lên môi trường.
Ngoài ra, theo một nghiên cứu của Đại học California, Irvine, Mỹ, mỗi đơn hàng mua sắm trực tuyến trung bình tạo ra 1,4 kg rác thải, cao hơn 50% so với việc mua sắm tại cửa hàng. Lượng rác thải này chủ yếu là bao bì carton, xốp, túi nilon, băng keo…
Những loại rác thải này thường khó phân hủy, gây ô nhiễm môi trường trong thời gian dài. Khi chôn lấp, các loại rác thải này sẽ phân hủy thành vi nhựa, xâm nhập vào nguồn nước và đất, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Ngoài ra, rác thải TMĐT còn góp phần gia tăng lượng khí thải nhà kính, thúc đẩy biến đổi khí hậu. Việc sản xuất, vận chuyển và xử lý rác thải đều tiêu tốn nhiều năng lượng, dẫn đến phát thải khí CO2 – một trong những nguyên nhân chính gây ra hiệu ứng nhà kính.
Quản lý và xử lý rác thải từ thương mại điện tử đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là sự gia tăng nhanh chóng của lượng đơn hàng và bao bì thải bỏ. Với hàng tỷ đơn hàng được giao mỗi năm, hệ thống quản lý rác thải hiện tại khó có thể đáp ứng kịp nhu cầu xử lý khối lượng rác thải ngày càng lớn này. Việc phân loại, thu gom và tái chế rác thải bao bì đòi hỏi nguồn lực lớn và quy trình phức tạp.
Thêm vào đó, việc thiếu các quy định rõ ràng và đồng bộ giữa các quốc gia về quản lý rác thải thương mại điện tử cũng là một rào cản. Mỗi quốc gia có các tiêu chuẩn và quy định khác nhau, dẫn đến khó khăn trong việc triển khai các giải pháp tái chế và quản lý rác thải một cách hiệu quả. Sự thiếu hợp tác quốc tế trong vấn đề này làm gia tăng tình trạng rác thải đổ dồn về các nước đang phát triển, nơi có hệ thống quản lý rác thải còn yếu kém.
Bên cạnh đó, thói quen tiêu dùng của người dân cũng là một thách thức không nhỏ. Mặc dù nhận thức về tác động môi trường của rác thải bao bì đang được nâng cao, nhưng nhiều người tiêu dùng vẫn ưu tiên tiện lợi hơn là các yếu tố bền vững. Điều này, đòi hỏi các chiến dịch truyền thông và giáo dục liên tục để thay đổi hành vi và nhận thức của cộng đồng về vấn đề này.
Những khó khăn và thách thức này đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng từ cả doanh nghiệp, chính phủ và người tiêu dùng để tìm ra các giải pháp hiệu quả, hướng tới một hệ thống thương mại điện tử bền vững và thân thiện với môi trường hơn.
Loay hoay tìm “đầu ra”
Trên thực tế, không ít công ty thương mại điện tử lớn như Amazon, Alibaba đã nhận thức được vấn đề này và bắt đầu triển khai các sáng kiến xanh để giảm thiểu rác thải bao bì. Đơn cử như Amazon đã giới thiệu chương trình “Frustration-Free Packaging”, nhằm khuyến khích các nhà bán lẻ giảm số lượng giấy carton và nhựa không cần thiết sử dụng trong đóng gói sản phẩm. Hay Alibaba cũng đã cam kết giảm thiểu lượng nhựa sử dụng trong bao bì và tăng cường sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường.
Ngoài ra, một giải pháp đang trở thành xu hướng của nhiều doanh nghiệp thương mại điện tử là công nghệ và vật liệu bao bì xanh đang trở thành một xu hướng. Các loại vật liệu phân hủy sinh học, có thể compost được và tái sử dụng đang được nghiên cứu và áp dụng.
Ví dụ, một số công ty đã bắt đầu sử dụng các loại nhựa phân hủy sinh học từ tinh bột ngô hoặc mía để làm bao bì. Những vật liệu này không chỉ thân thiện với môi trường mà còn có khả năng phân hủy trong thời gian ngắn, giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường.
Chính phủ các nước cũng đang vào cuộc với các chính sách và quy định nhằm quản lý rác thải bao bì. Ở Việt Nam, Nghị định 38/2015/NĐ-CP về quản lý chất thải và phế liệu đã đưa ra những quy định cụ thể về việc quản lý, tái chế và xử lý rác thải bao bì. Các quy định này không chỉ giúp kiểm soát lượng rác thải mà còn khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các giải pháp bền vững.
Theo các chuyên gia môi trường, ngoài các doanh nghiệp thương mại điện tử và các cơ quan quản lý nhà nước thì người tiêu dùng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rác thải bao bì từ thương mại điện tử.
Theo khảo sát năm 2023 của Nielsen IQ cho thấy, 80% người tiêu dùng Việt sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm có cam kết xanh và sạch, sản xuất từ những nguyên liệu thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, nhận thức và hành vi của người tiêu dùng vẫn cần được nâng cao.
Các chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức về vấn đề rác thải bao bì đang được triển khai rộng rãi. Các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng cũng đang tích cực tham gia vào việc thúc đẩy hành động bảo vệ môi trường. Việc giáo dục người tiêu dùng về tầm quan trọng của việc chọn lựa các sản phẩm có bao bì xanh và tái sử dụng bao bì có thể tạo ra sự thay đổi lớn.
Rác thải bao bì từ thương mại điện tử đang trở thành một vấn đề môi trường nghiêm trọng và đòi hỏi sự chung tay của tất cả các bên liên quan. Các doanh nghiệp cần tiếp tục đầu tư vào các giải pháp bền vững và áp dụng công nghệ xanh. Chính phủ cần ban hành và thực thi các chính sách hỗ trợ. Người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi mua sắm. Chỉ khi tất cả cùng hành động, chúng ta mới có thể giảm thiểu tác động tiêu cực của rác thải bao bì lên môi trường và xây dựng một tương lai bền vững.
Các chuyên gia khẳng định, mỗi người đều có vai trò trong việc bảo vệ môi trường. Hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ như tái sử dụng bao bì, lựa chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường và ủng hộ các doanh nghiệp xanh. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể tạo ra sự khác biệt.
Với tốc độ tăng trưởng trên 25% mỗi năm có thể tới năm 2030 quy mô thương mại điện tử Việt Nam sẽ gấp trên 4,7 lần hiện tại, khi đó lượng rác thải nhựa từ thương mại điện tử sẽ lên tới 800 nghìn tấn/năm. Giảm thiểu các sản phẩm bao bì nhựa khó phân hủy trong thương mại điện tử là việc làm cấp thiết, hướng tới một nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
Đọt Chuối Non 