Chào anh chị em,

Hakuin thường kể cho các đệ tử chuyện về một lão bà chủ một tiệm trà, ca ngợi sức thông hiểu Thiền của bà. Các đệ tử không tin lời thầy và đến tiệm trà để xem thực hư.

Mỗi khi thấy họ đến, lão bà biết ngay là họ đến để uống trà hay tò mò về hiểu biết Thiền của bà. Nếu đến để uống trà, bà sẽ phục vụ tử tế. Nếu đến vì tò mò, bà sẽ gọi họ ra sau bức bình phong. Ngay lúc họ bước vào, bà sẽ dùng cây khơi lửa đánh họ.

9 phần 10 số đệ tử không thoát khỏi ăn đòn của bà.

Bình:

• Điều ta suy nghĩ bên trong, thường bộc lộ ra ngoài, kể cả khi ta muốn che giấu. Đây là thân ngữ (body language). Thân ngữ thường bộc lộ tự nhiên, và người nhạy bén về thân ngữ có thể đọc được ý tưởng của người khác qua thân ngữ. Một từ khác tên cho thân ngữ là “tướng”.

Một từ nữa, lớn hơn một chút gọi là aura, của ta biểu lộ tâm ta ra ngoài.

Các điều tra viên giỏi thường rất nhạy cảm với thân ngữ. Các Thiền sư tĩnh lặng cũng thường nhạy cảm về mọi sự, kể cả thân ngữ. Tuy nhiên, giỏi đọc thân ngữ hay không cũng tùy người.

• Các cậu Thiền sinh nhóc tì này đương nhiên là rất dễ đọc: Vì muốn điều tra bà bán trà này có biết Thiền hay giỏi Thiền như Hakuin nói không, nên khi đứng gần bà trong tiệm trà thì không dám nhìn thẳng vào mắt bà, cúi đầu, nhưng hai con mắt thì lấm la lấm lét, như ăn cắp chuẩn bị móc túi. Ai lại nhận không ra tác phong đó. Bà lão nhận ra ngay cũng là chuyện thường. Và điều tra viên nào cũng thấy được các cậu. Người bình thường để ý quan sát cũng thấy được. Có gì là khó khăn. Ăn đòn là phải rồi.

• Đối với Thiền sinh, tò mò về sức hiểu biết Thiền của người khác là một tội, vì nó chẳng giúp được gì cho Thiền sinh cả, ngoại trừ làm cho Thiền sinh đi lạc đường — so sánh, cạnh tranh, ganh tị người khác.

• Thiền là tĩnh lặng hoàn toàn. Thiền là tập trung vào tâm ý của mình, để tâm ý rỗng và lặng. Không vướng mắc gì trong tâm ý. Tập trung vào tâm ý mình, không phải là tâm ý người khác.

• Nhưng câu hỏi là “Mắc mớ gì bà bán trà giỏi Thiền lại đập các cậu nhỏ lớ ngớ mỗi người một gậy.” Người đã có Thiền không làm vậy. Người ta có làm gì mình thì mình cũng an nhiên tĩnh lặng và thân thiện với họ. Đó là Tâm Không Phân Biệt, tâm Xả, Upekkha của nhà Phật.

Bà này thực sự chẳng có chút Thiền nào, mà chỉ là một chị kiêu căng với khả năng đọc thân ngữ của mình chăng?

Nhưng Hakuin thường nói với Thiền sinh bà này rất giỏi Thiền thì không thể sai. Hakuin là một trong vài Thiền sư lớn nhất trong Thiền tông Nhật Bản.

Mình nghĩ là chị bán trà này đã nói chuyện riêng với Hakuin trước rồi: “Mấy đứa học trò của thầy thích đến đây điều tra xem tôi có biết Thiền hay không. Vậy vừa là bất lịch sự và vừa là đi sai đường Thiền quá xa. Tôi nghĩ là đứa nào như vậy, tôi nên giúp thầy giáo huấn tụi nó bằng cách cho mỗi đứa một gậy. Thầy thấy tốt không?” Và Hakuin đồng ý.

Chẳng lý nào khác để chị bán trà cho 9/10 học trò của Hakuin mỗi người một gậy, thay vì cứ vui vẻ tươi cười với cả lũ, và bỏ thêm tiền vào túi.

• Ai cũng có thể đạt được Thiền. Lão bà bán trà có thể đạt Thiền, trong khi nhiều “Thiền sư” không thể. Thiền đến từ tâm tĩnh lặng, không vướng mắc. Còn vướng mắc là còn si mê, nhất là vướng mắc về người khác.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Thiền khơi lửa – Fire-Poker Zen

Dear Brothers and Sisters,

Hakuin used to tell his pupils about an old woman who had a teashop, praising her understanding of Zen. The pupils refused to believe what he told them and would go to the teashop to find out for themselves.

Whenever the woman saw them coming she could tell at once whether they had come for tea or to look into her grasp of Zen. In the former case, she would serve them graciously. In the latter, she would beckon the pupils to come behind her screen. The instant they obeyed, she would strike them with a fire-poker.

Nine out of ten of them could not escape her beating.

Annotation:

• What we think inside is often revealed, even when we want to hide it. This is body language. Body language is often revealed naturally, and people who are sensitive to body language can read other people’s thoughts through body language. Another word for body language is “phenomena” (outside appearances).

Another word, a little larger, is “aura”, which is our “light” of our mind showing out.

Good investigators are often very sensitive to body language. Silent Zen masters are also often sensitive to everything, including body language. However, being good at reading body language depends on the person.

• These young Zen students are of course very easy to read: Because they want to investigate whether this tea lady knows Zen or is good at Zen as Hakuin said, when standing near her in the tea shop, they do not dare to look straight into her eyes, bow their heads, but their eyes are furtive, like a thief preparing to pickpocket. Who can not recognize that behavior? It is normal for the old woman to recognize them immediately. And any investigator can see them. Ordinary people who pay attention can see them. What is difficult? It is right for them to be beaten.

• For Zen students, being curious about other people’s understanding of Zen is a sin, because it does not help Zen students at all, except to make Zen students go astray – compare, compete, envy others.

• Zen is complete stillness. Zen is focusing on one’s own mind, to make it empty and quiet. Nothing entangled in the mind. Focus on your own mind, not on the minds of others.

• But the question is “Why did the Zen tea seller hit the stupid boys each with a stick?” People who have Zen do not do that. No matter what other people do to you, you are calm, calm and friendly with all people. That is the Non-Discriminating Mind, the Equanimity Mind, Upekkha of Buddhism.

Did this woman really have no Zen at all, and she was just an arrogant woman with the ability to read body language?

But Hakuin often told his Zen students that this woman was very good at Zen, so it cannot be wrong. Hakuin was one of several greatest Zen masters in Japanese Zen.

I think this tea lady had talked to Hakuin privately before: “Some of your students like to come here to investigate whether I know Zen or not. That is both impolite and goes too far astray from Zen. I think that if there are such students, I should help you educate them by giving each of them a stick. Don’t you think that’s good?” And Hakuin had agreed.

There was no other reason for the tea lady to give each of Hakuin’s 9/10 students a stick, instead of smiling happily at them all as a Zen master, and pocketing the extra money.

• Anyone can attain Zen. The tea lady can attain Zen, while many “Zen masters” cannot. Zen comes from a calm, unattached mind. If your mind is still entangled, you are still delusive, especially if you are entangled about other people.

(Tran Dinh Hoanh translated and commented)

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com

# 92