Chào anh chị em,

Hogen, một thiền sư Trung Quốc, sống một mình trong một ngôi chùa nhỏ ở nhà quê. Một ngày nọ bốn vị sư đi đường ghé qua và xin đốt một đống lửa trong sân chùa để sưởi ấm.

Trong khi họ đang đốt lửa, Hogen nghe họ tranh luận về tính chủ quan và khách quan. Hogen nhập bọn và nói: “Đây là một viên đá lớn. Các bạn nghĩ là nó ở trong tâm mình hay ở ngoài tâm mình?”

Một trong bốn vị sư trả lời: “Theo quan điểm Phật giáo, mọi thứ đều là dự phóng của tâm, cho nên tôi nghĩ là viên đá ở trong tâm tôi.”

“Đầu của anh chắc phải cảm thấy nặng lắm,” Hogen nhận xét, “nếu anh mang viên đá như vậy trong tâm anh.”

Bình:

• Câu chuyện là một công án được viết ra để thách thức lối suy nghĩ thông thường về bản chất của đời sống hiện thực. Nhận định của Hogen cho rằng việc mang “gánh nặng” của những tư duy, suy nghĩ, quan điểm và ký ức có thể khiến nhận thức của chúng ta về thực tại đời sống trở nên nặng nề và là gánh nặng. Thầy chỉ ra rằng thực tại của cuộc đời rất nhẹ nhàng không bị ràng buộc bởi những gánh nặng mà chúng ta tự tạo ra bằng cách thêm những tư duy của riêng mình vào những trải nghiệm thực tế trong đời.

• Nếu cầm viên đá gõ vào đầu mấy cái, chảy máu đầu và sưng u một cục, thì ta biết ngay viên đá ở trong tâm hay ngoài tâm.

Nhưng người ta vẫn nói viên đá ta thấy chỉ là dự phóng của tâm ta, vì viên đá thì có đó, nhưng ta chỉ thấy điều gì tâm ta thấy — chỉ mặt ngoài và hình dáng của viên đá, đẹp hay xấu, màu sắc thế nào…

Chuyên gia về đá có thể thấy những điều người khác không thấy.

Chuyên gia về trang trí nhà cửa có thể thấy trong viên đá nét thẩm mỹ người khác không thấy.

Triết gia, thi sĩ… mỗi người nhìn viên đá và thấy những ý nghĩa, những nét khác nhau…

Mỗi người chúng ta chỉ thấy một phiên bản khác nhau của cùng một viên đá. Đó chính là cái nhìn CHỦ QUAN của ta về viên đá – nên đó là cách nói mọi thứ ta thấy đều là dự phóng từ tâm ta mà ra.

Cho nên, viên đá thì có đó, đó là khách quan, nhưng “viên đá ta thấy” chỉ là một phiên bản trong tâm ta, đó là chủ quan.

• Nhưng nếu cầm viên đá đập vào đầu ta thì đương nhiên là ta rất đau, đầu chảy máu và sưng lên một cục. Đó là hiện tượng KHÁCH QUAN.

• Cái nhìn CHỦ QUAN của tâm ta là từ tâm ta mà ra. Cái nhìn KHÁCH QUAN (nhìn mọi sự “như nó là – as it is”) thì không lệ thuộc vào tâm ta. Rất dễ hiểu – đó là đối lập CHỦ QUAN-KHÁCH QUAN (subjectivity v. objectivity) trong tư duy.

Điều quan trọng là chúng ta thường chỉ biết cái nhìn CHỦ QUAN của mình, mà không đủ sáng để nhận thức sự vật NHƯ NÓ LÀ (KHÁCH QUAN).

• Vì cái “biết” chỉ là một phiên bản chủ quan, không đầy đủ, của ta, cho nên cái “biết” của mỗi người rất tương đối. Ví dụ: Ta biết “ông An” qua một phiên bản ông An của ta, những người khác lại thấy ông An khác ta, qua phiên bản ông An của riêng họ. Mọi phiên bản đều không đầy đủ, cho nên không nên tranh biện nhau như người mù sờ voi. Cũng không nên cố chấp về cái “biết” của mình.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Tâm đá – The Stone Mind

Dear Brothers and Sisters,

Hogen, a Chinese Zen teacher, lived alone in a small temple in the country. One day four traveling monks appeared and asked if they might make a fire in his yard to warm themselves.

While they were building the fire, Hogen heard them arguing about subjectivity and objectivity. He joined them and said: “There is a big stone. Do you consider it to be inside or outside your mind?”

One of the monks replied: “From the Buddhist viewpoint everything is an objectification of mind, so I would say that the stone is inside my mind.”

“Your head must feel very heavy,” observed Hogen, “if you are carrying around a stone like that in your mind.”

Annotation:

• The story is a koan written to challenge conventional thinking about the nature of real life. Hogen’s observation is that carrying the “burden” of thoughts, ideas, opinions, and memories can make our perception of life’s reality heavy and burdensome. He points out that the reality of life is light, unfettered by the burdens we create by adding our own thoughts to our real life experiences.

• If we hold a stone and hit our head a few times, it will bleed and swell up, then we will know immediately whether the stone is in the mind or outside the mind.

But people still say that the stone we see is just a projection of our mind, because the stone is there, but we only see what our mind sees — only the surface and shape of the stone, whether it is beautiful or ugly, what color it is…

A stone expert can see things that others cannot see.

A home decoration expert can see in a stone aesthetic qualities that others cannot see.

A philosopher, a poet… each person looks at a stone and sees different meanings, different features…

Each of us only sees a different version of the same stone. That is our SUBJECTIVE view of the stone – so that is a way of saying that everything we see is a projection from our mind.

So, the stone is there, that is objective, but “the stone we see” is just a version in our mind, that is subjective.

• But if we hold a stone and hit our head, of course we will be in a lot of pain, bleeding and swelling up. That is an OBJECTIVE phenomenon.

• The SUBJECTIVE view of our mind comes from our mind. The OBJECTIVE view (seeing things “as it is”) does not depend on our mind. It is very easy to understand – that is the SUBJECTIVE-OBJECTIVE paradox (subjectivity v. objectivity) in thinking.

The important thing is that we often only know our SUBJECTIVE view, but are not bright enough to perceive things AS THEY ARE (OBJECTIVE).

• Because “knowing” is just a subjective, incomplete version of ourselves, each person’s “knowing” is very relative. For example: We know “Mr. An” through our version of Mr. An, others see Mr. An differently from us, through their own version of Mr. An. All versions are incomplete, so we should not argue with each other like blind men touching an elephant. We should also not be stubborn about our “knowledge”.

(Translated and annotated by Tran Dinh Hoanh)

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

# 76