Chào anh chị em,

Ikkyu, một thiền sư nổi tiếng thời Ashikaga, là con của Thiên hoàng. Khi thiền sư còn nhỏ, mẹ của thiền sư rời bỏ cung điện và vào chùa học thiền. Bởi vậy hoàng tử Ikkyu thành thiền sinh. Khi mẹ của Ikkyu qua đời, bà để lại cho thầy một lá thơ, viết rằng:

Gởi Ikkyu:

Mẹ đã xong việc ở đời này và bây giờ mẹ trở lại với Vĩnh Hằng. Mẹ mong con thành một thiền sinh giỏi và sẽ đạt được Phật tánh. Con sẽ biết là mẹ ở trong địa ngục hay không và mẹ có luôn ở cùng con không.

Nếu con thành một người hiểu được rằng Phật và đệ tử của ngài là Bồ Đề Đạt Ma là tôi tớ của con, con có thể ngưng học và đi cứu nhân độ thế. Phật giảng 49 năm và trong khoảng thời gian đó nhận ra chẳng cần thiết để nói một chữ. Con nên biết tại sao. Nhưng nếu con không biết nhưng muốn biết, tránh suy nghĩ vô ích.

Mẹ,

Không sinh, không chết.

Ngày 1 tháng 9

Tái bút: Giáo pháp của Phật là cốt để giác ngộ người khác. Nếu con lệ thuộc vào bất cứ pháp môn nào, con cũng chỉ là một côn trùng dốt nát. Có đến 80 nghìn quyến sách về Phật học và nếu con phải đọc hết các sách này mà vẫn không thấy được tánh thật của con, con sẽ không hiểu được lá thơ này. Đây là di chúc của mẹ.

Bình:

• “Mẹ, không sinh, không chết”

Đây là nói về Phật tính trong ta. Mỗi người chúng ta là một vị Phật, với Phật tính bất sinh bất diệt, đang hoạt động tích cực và thường trực hằng giây trong ta.

Không có Phật hay Bồ-tát hay thần thánh ngoài ta.

• Câu của Ngài Lâm Tế Nghĩa Huyền, được xem là sơ tổ dòng Thiền Lâm tế ở Trung quốc từ cuối thời nhà Tống: “Phùng Phật sát Phật, phùng tổ sát tổ” (Gặp Phật giết Phật, gặp tổ giết tổ) có nghĩa là thế: Cần vượt qua mọi thứ, mọi giáo lý, mọi biện luận, mọi ngôn ngữ, mọi tôn giáo, mọi người ta gặp, để sống thật – tư duy và hành động thật sự với Phật tính có sẵn, bất sinh bất diệt, bất cấu bất tịnh, bất tăng bất giảm, (Bát Nhã Tâm Kinh), trong mỗi người chúng ta.

• Thiền sư Nhật Bản Bankei Yōtaku (eitaku), Bàn Khuê Vĩnh Trác (盤珪永琢), 1622 – 1693, cũng được gọi là Bàn Khuê Quốc sư (zh. 盤珪國師, ja. bankei kokushi), thuộc tông Lâm Tế, hệ phái Diệu Tâm tự (妙心寺, ja. myōshin-ji), là một trong những Thiền sư danh tiếng nhất trong lịch sử Phật giáo Nhật Bản với tư cách là người đã phổ biến thiền học đến lớp quần chúng.

Bankei cũng dạy The Unborn: Phật tính trong mỗi chúng ta, bất sinh (unborn) và chiếu sáng diệu kỳ. Phật tính đang quản lý mọi hoạt động cho ta, nhờ đó mà ta có thể thấy, nghe, và phân biệt mọi sự, dù ta không cố tình làm những điều đó. Ta cần biết Phật tính đang hoạt động trong ta, để ta luôn luôn sống với Phật tính đó mỗi giây trong ngày.

Đừng hướng ý ra Phật hay Tổ hay bất kì điều gì bên ngoài. Phật là tâm ta. Hướng vào tâm ta để sống với bản tính của ta.

Không một mảy may vướng mắc sót lại cho điều gì. Tâm rỗng lặng hoàn toàn. Giác ngộ.

• “Nếu con thành một người hiểu được rằng Phật và đệ tử của ngài là Bồ Đề Đạt Ma là tôi tớ của con, con có thể ngưng học và đi cứu nhân độ thế.”

Con là Phật, bất sinh bất diệt, không có Phật ngoài con.

Hãy xem Phật và Bồ Đề Đạt Ma (Sơ tổ Thiền tông Trung quốc) cùng lắm là như tôi tớ của con giúp con các việc lặt vặt mà thôi.

Con tự Giác ngộ bằng tự thấy trực tiếp bản tính Phật của con.

Hiểu được như vậy là con đã Giác ngộ – con có thể đi cứu nhân độ thế.

• “Phật giảng 49 năm và trong khoảng thời gian đó nhận ra chẳng cần thiết để nói một chữ. Con nên biết tại sao. Nhưng nếu con không biết nhưng muốn biết, tránh suy nghĩ vô ích.”

Kinh Đại Niết Bàn, trước khi nhập diệt, Đức Phật nói: “Như Lai thường không thuyết pháp… vì pháp vốn vô tánh. Như Lai dầu giảng nói tất cả pháp nhưng thường không chỗ nói.” (Kinh Đại Niết Bàn, Phẩm 22, Quang Minh Biến Chiếu Cao Qúy Đức Vương Bồ Tát).

Muốn đắc ngộ, phải rời bỏ ngôn từ (văn tự, danh tự), không mắc kẹt vào ngôn từ: “Vì Như-Lai và chánh giải thoát rời danh tự. Do đó nên đức Như-Lai đối với tất cả pháp, không chướng ngại, không đắm trước mà đặng chơn thật giải thoát.” (Kinh Đại Niết Bàn, Phẩm 13, Văn Tự).

• “Nếu [con] hiểu điều này thì tốt. Nếu không hiểu được, thì tránh suy nghĩ vô ích.”

Đã suy nghĩ thì phải suy nghĩ bằng danh tự trong đầu mình, tức là lại càng “không thoát rời danh tự” được, và sẽ bị “chướng ngại, đắm trước, không đặng chơn thật giải thoát”.

• “Giáo pháp của Phật là cốt để giác ngộ người khác. Nếu con lệ thuộc vào bất cứ pháp môn nào, con cũng chỉ là một côn trùng dốt nát. Có đến 80 nghìn quyến sách về Phật học và nếu con phải đọc hết các sách này mà vẫn không thấy được tánh thật của con, con sẽ không hiểu được lá thơ này.

Con phải Giác ngộ, nghĩa là “thấy được bản tánh thật của con,” thì con mới có thể giúp người khác thấy đươc bản tánh thật của họ và Giác ngộ.

Mọi pháp môn đều vô ích, nếu con không thấy được bản tánh thật của con.

Điều duy nhất mẹ dặn con trong lá thơ này là “Con phải trực tiếp thấy được bản chất thật của con là Phật không sinh không diệt – gạt bỏ suy nghĩ và văn tự ra khỏi đầu.” Nếu con không làm được như vậy thì con “cũng chỉ là một côn trùng dốt nát.” Và con cũng “không hiểu được lá thơ này của mẹ.”

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Di chúc – The last will and testament

Ikkyu, a famous Zen teacher of the Ashikaga era, was the son of the emperor. When he was very young, his mother left the palace and went to study Zen in a temple. In this way Prince Ikkyu also became a student. When this mother passed on, she left him a letter. It read:

To Ikkyu:

I have finished my work in this life and am now returning into Eternity. I wish you to become a good student and to realize your Buddha-nature. You will know if I am in hell and whether I am always with you or not.

If you become a man who realizes that the Buddha and his follower Bodhidharma are your own servants, you may leave off studying and work for humanity. The Buddha preached for forty-nine years and in all that time found it not necessary to speak one word.You ought to know why. But if you don’t and yet wish to, avoid thinking fruitlessly.

Your Mother,

Not born, not dead.

September first.

P.S. The teaching of Buddha was mainly for the purpose of enlightening others. If you are dependent on any of its methods, you are naught but an ignorant insect. There are 80,000 books on Buddhism and if you should read all of them and still not see your own nature, you will not understand even this letter. This is my will and testament.

Annotation:

• “Your mother, not born, not dead”

This is talking about the Buddha-nature within us. Each of us is a Buddha, with the Buddha-nature that is unborn and undestroyed, actively and constantly working within us every second.

There is no Buddha or Bodhisattva or saint outside us.

• The saying of Linji Yixuan, considered the founder of the Linji (Rinzai) Zen sect in China during the end of the Song Dynasty: “When you meet Buddha, kill Buddha, when you meet the patriarch, kill the patriarch” means this: We need to overcome everything, all doctrines, all arguments, all languages, all religions, all people we meet, to truly live – think and act truly with the Buddha-nature that is innate, “unborn and undestroyed, undefiled and unpurified, unincreasing and undrecreasing” (Heart Sutra) within each of us.

• Bankei yōtaku (eitaku), Ban Kuei Yongzhu (盤珪永琢), 1622 – 1693, also known as Ban Kuei National Master (zh. 盤珪國師, ja. bankei kokushi), was a Japanese Zen master of the Rinzai sect of Zen. Myōshin-ji (妙心寺, ja. myōshin-ji). He is one of the most famous Zen masters in the history of Japanese Buddhism as the one who popularized Zen to the masses.

Bankei taught “The Unborn” – the Buddha-nature in each of us, unborn and undying – and Buddha-nature is always active within us; thus, we need to realize that Buddha-nature is active within us, so that we always live with our Buddha-nature every second of the day.

Do not direct your mind to Buddha or Patriarch or anything outside. Buddha is your heart/mind. Turn into your heart/mind to live with your own nature.

Not a single trace of attachment remains for anything. The mind is completely empty and quiet. Enlightenment.

• “If you become a man who realizes that the Buddha and his follower Bodhidharma are your own servants, you may leave off studying and work for humanity.”

You are Buddha, unborn and undying, there is no Buddha outside you.

Consider Buddha and Bodhidharma (the first patriarch of Chinese Zen) as at most your servants who help you with small tasks.

You are enlightened by seeing your Buddha-nature directly yourself.

Understanding this means you are Enlightened – you can go save people and help the world.

• “The Buddha taught for 49 years and during that time realized that it was not necessary to say a single word. You should know why. But if you do not know but want to know, avoid useless thinking.”

The Great Nirvana Sutra, before entering nirvana, the Buddha said: Tathāgata never truly teaches the Dharma… because the Dharma is inherently without nature. Though Tathāgata expounds all teachings, he is never truly speaking.” (Mahayana Nirvana Sutra, Chapter 22: The Sublime King Bodhisattva of All-Pervading Radiance).

To attain enlightenment, one must abandon words (literals, names), not get stuck in words: “Because Tathagata and true liberation are free from names and words, therefore, Tathagata, with respect to all dharmas, has no obstacles, no attachments, and attains true liberation.” (Mahayana Nirvana Sutra, Chaper 13, Literary Chapter).

• “If [you] understand this, it is good. If you do not understand, then avoid useless thinking.”

If you think, you must think with names and words in your mind, which means you will be even more “unable to escape from the names and words”, and you will be “obstructed, attached, and unable to attain true liberation.”

• “The Buddha’s teachings are essentially for the purpose of enlightening others. If you depend on any method, you are just a ignorant insect. There are 80,000 books on Buddhism, and if you read all of them and still cannot see your true nature, you will not understand this letter.

You must be Enlightened, which means “seeing your true nature,” then you can help others see their true nature and become Enlightened.

All Dharma methods are useless if you cannot see your true nature.

The only thing mom told you in this letter is “You must directly see your true nature as Buddha, which is neither born nor dies – and put all thoughts and words out of your mind.” If you cannot do that, then you “are just an ignorant insect.” And you also “will not understand this letter from me.”

(Translated and annotated by Tran Dinh Hoanh)

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

#54