Chào anh chị em,

Một thương gia mang 50 cuộn bông gòn trên vai, ngừng để tránh nắng dưới mái một căn chòi trong đó đứng một tượng Phật lớn bằng đá. Rồi anh ta ngủ thiếp đi, và khi anh tỉnh dậy hàng hóa của anh đã biến mất. Anh lập tức trình báo với cảnh sát.

Một quan tòa tên O-oka mở cuộc điều tra. “Chắc ông Phật đá này ăn trộm,” quan tòa kết luận. “Ông ta lẽ ra là phải lo lắng cho mọi người, nhưng đã không làm tròn nhiệm vụ. Bắt hắn.”

Cảnh sát bắt tượng Phật đá và khiêng tượng về tòa. Một đám đông ồn ào chạy theo tượng, tò mò muốn biết quan tòa sẽ ra hình phạt thế nào.

Khi O-oka ra ngồi ghế xử, ông mắng đám đông ồn áo. “Quí vị có quyền gì mà ra trước tòa cười giỡn thế này? Quí vị khinh thường tòa án và đáng bị phạt vạ và phạt tù.”

Mọi người lật đật xin lỗi. “Tôi sẽ phải phạt tiền quí vị,” quan tòa nói, “nhưng tôi sẽ bỏ qua nếu mỗi người mang đến cho tòa một cuộn bông gòn trong vòng ba ngày. Người nào không làm sẽ bị bắt.”

Một trong những cuộn bông mọi người nộp được người thương gia nhận ra ngay là cuộn bông của anh ta, nhờ đó tìm ra người ăn trộm ngay. Người thương gia tìm lại được hàng hóa, và tòa trả các cuộn bông lại cho mọi người.

Bình:

• Tượng chỉ là tượng đá, gỗ, hay thạch cao vô tri. Dù người ta thường cung kính lễ bái, xì xụp lạy trước tượng Phật, cầu nguyện trước tượng Phật, thì đó chỉ là một cách để giúp người ta tập trung vào Phật, cũng như cung kính trước ảnh bàn thờ ông bà để tưởng nhớ đến ông bà đã qua đời. Nhưng tượng Phật vẫn là tượng vô tri, ảnh ông bà vẫn là ảnh vô tri. Tượng không phải là Phật.

• Một câu chuyện thiền rất phổ biến là truyện Thiền sư Đan Hà (739-824) chẻ tượng Phật gỗ:

Một lần khác khi Đan Hà thiền sư ghé lại một thiền viện, vì trời lạnh nên ông lấy pho tượng Phật trên chánh điện xuống đốt để sưởi ấm. Sư trụ trì trách ông bất kính với một pho tượng thiêng liêng, thì ông trả lời rằng ông đốt để lấy xá lợi, vị sư tưởng ông ngờ nghệch, bèn cười mà hỏi vặn lại ông làm sao tìm được xá lợi trong pho tượng gỗ, Đan hà bèn cười to mà rằng: “Thế sao sư lại trách ta đốt gỗ?”

• Chính vì con người thường quên mất Chúa Phật trong tâm mình, mà hay tôn thờ các tượng gỗ tượng đá, nên 1500 trước công nguyên, trong Mười Điều Răn của Cựu Ước, trong Thánh kinh Kitô giáo, điều răn thứ 2 có câu: “Các ngươi không được làm cho mình một hình tượng nào, dù theo hình dáng của bất kỳ điều gì trên trời hay dưới đất hay dưới đại dương.” (Exodus 20:4).

• Quan tòa tên O-oka rất thông minh, dùng kế “bắt ông Phật đá” để điều tra tội phạm. Quan tòa cũng ứng xử với tượng Phật đá như một vật vô tri, để mình sử dụng làm việc cho mình, chẳng khác gì Đan Hà Thiền sử chẻ tượng Phật gỗ để sưởi ấm.

• Và đám đông ồn ào chạy theo tượng, tò mò muốn biết quan tòa sẽ ra hình phạt thế nào, cũng biết rằng tượng đá là tượng vô tri. Nếu họ nghĩ tượng Phật đá là linh thiêng, họ đã vào tòa nghiêm chỉnh để lễ bái tượng linh liêng “bị bắt.”

• Không ít người ứng xử với ảnh tượng như là những gì rất thiêng liêng, và họ thường tạo ra nhiều vấn đề. Ai làm gì mà họ cho là bất kính với ảnh tượng của họ, là sẽ có chiến tranh.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Bắt ông Phật đá – Arresting the stone Buddha

Dear Brothers and Sisters,

A merchant bearing fifty rolls of cotton goods on his shoulders stopped to rest from the heat of the day beneath a shelter where a large stone Buddha was standing. There he fell asleep, and when he awoke his goods had disappeared. He immediately reported the matter to the police.

A judge named O-oka opened court to investigate. “That stone Buddha must have stolen the goods,” concluded the judge. “He is supposed to care for the welfare of the people, but he has failed to perform his holy duty. Arrest him.”

The police arrested the stone Buddha and carried it into the court. A noisy crowd followed the statue, curious to learn what kind of sentence the judge was about to impose.

When O-oka appeared on the bench he rebuked the boisterous audience. “What right have you people to appear before the court laughing and joking in this manner? You are in contempt of court and subject to a fine and imprisonment.”

The people hastened to apologize. “I shall have to impose a fine on you,” said the judge, “but I will remit it provided each one of you brings one roll of cotton goods to the court within three days. Anyone failing to do this will be arrested.”

One of the rolls of cloth which the people brought was quickly recognized by the merchant as his own, and thus the thief was easily discovered. The merchant recovered his goods, and the cotton rolls were returned to the people.

Annotation:

• Statues are just inanimate stone, wood, or plaster statues. Although people often respectfully worship, bow down before Buddha statues, and pray before Buddha statues, it is only a way to help them focus on Buddha, just like they are respectful before the altar pictures of their ancestors, to remember their ancestors. But Buddha statues are still inanimate statues, pictures of ancestors are still inanimate pictures. Statues are not Buddhas.

• A very popular Zen story is the story of Zen Master Dan Ha (739-824) splitting a wooden Buddha statue:

Another time when Zen Master Dan Ha stopped by a Zen monastery, because it was cold, he took down the Buddha statue from the main hall and burned it to warm himself. The abbot blamed him for being disrespectful to a sacred statue, so he replied that he burned it to get the relics. The abbot thought he was stupid, so he laughed and asked him how he could find the relics in a wooden statue. Dan Ha laughed loudly and said: “Then why do you blame me for burning wood?”

• Because people often forget the Buddha in their hearts, and often worship wooden and stone statues, in 1500 BC, in the Ten Commandments of the Old Testament, of the Christian Bible, the second commandment said: “You shall not make for yourself an idol, in the form of anything in heaven or on earth or in the sea.” (Exodus 20:4).

• Judge named O-oka was very smart, using the “capture the stone Buddha” trick to investigate crimes. The judge also treated the stone Buddha statue as an inanimate object, to be used for his own work, no different from the Zen master Dan Ha who split a wooden Buddha statue to warm himself.

• And the noisy crowd ran after the statue, curious to know what punishment the judge would give, also knew that the stone statue was an inanimate statue. If they thought the stone Buddha statue was sacred, they would have entered the court solemnly to worship the sacred statue “arrested.”

• Many people treat statues as something very sacred, and they often create problems. Whoever does something that they consider disrespectful to their statue, there will be war.

(Tran Dinh Hoanh translates and annotates)

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

# 58