Title photo – CLB Sài Gòn Thương: Cháo đêm tặng người vô gia cư – Club Sài Gòn Thương: Night porridge for the homeless

Chào anh chị em,

Lúc Seisetsu giảng dạy tại chùa Engaku ở Kamakura, thiền sư cần phòng ốc rộng hơn, vì nơi giảng dạy của thầy đã quá chật. Umezu Seibei, một thương gia ở Edo, quyết định là sẽ tặng 500 đồng vàng, gọi là ryo, vào việc xây trường rộng thêm. Umeza mang tiền đến cho thiền sư.

Seisetsu nói: “Tốt lắm. Tôi sẽ nhận.”

Umezu trao bao vàng cho Seisetsu, nhưng không hài lòng với thái độ của thiền sư. Một người có thể sống cả năm với chỉ 3 ryo, nhưng thương gia này không nhận được cả một tiếng cám ơn.

“Trong bao đó có 500 ryo,” Umezu nhắc khéo.

“Anh đã nói cho tôi biết rồi,” Seisetsu trả lời.

“Dù tôi là một thương gia giàu có, 500 ryo vẫn là rất nhiều tiền,” Umezu nói.

“Anh muốn tôi cám ơn anh?” Seisetsi hỏi.

“Thầy nên làm vậy,” Umezu trả lời.

“Tại sao tôi nên cám ơn?” Seisetsu thắc mắc. “Người cho nên cám ơn.”
.

Bình:

• Seisetsu Genjo Seki hay Seisetsu Genjyo Seki, (1877-1945), là một thiền sư Lâm Tế, hậu duệ của thiền sư Hakuin Ekaku”, một nhà cải cách hàng đầu của thiền Lâm Tế Nhật Bản, mà chúng ta đã nhắc đến trong truyện Thiền Vậy à. Vào những năm 1920, Seisetsu là trụ trì của chùa Tenryu ở Nhật Bản.

関精拙 Seki Seisetsu (1877-1945)
Dharma name: 精拙元浄 Seisetsu Genjō

Dòng truyền thừa Pháp của Seisetsu Genjō

[…]

白隱慧鶴 Hakuin Ekaku (1686-1769)
峨山慈棹 Gasan Jitō (1727-1797)
隱山惟琰 Inzan Ien (1751-1814)
太元孜元 Taigen Shigen (1768-1837)
儀山善來 Gisan Zenrai (1802-1878)
滴水宜牧 Tekisui Giboku (1822-1899)[由里 Yuri]
龍淵元碩 Ryūen Genseki (1842-1918)[高木 Takagi]
精拙元浄 Seisetsu Genjō (1877-1945) [関 Seki]
(Source: https://terebess.hu/zen/mesterek/YuriTekisui.html ).

• Chùa Engaku trong truyện này là một chùa Lâm Tế rất lớn, và là một danh lam thắng cảnh nổi tiếng cùa Nhật ngày nay. Chúng ta đã nói đến chùa Engaku trong bài Không nước không trăng về ni cô Chiyono.

• Bố thí là một thực hành lớn trong nhà Phật. Con đường Bồ-tát (Bồ Tát Đạo) có 6 nhánh qua sông (lục độ ba-la-mật), tức là sáu phương cách thực hành (“hạnh”) để đến giác ngộ, trong đó Bố thí là “hạnh” đầu tiên–Bố thí, trì giới, tinh tấn, nhẫn nhục, thiền định, trí tuệ. Cho đi cái mình có là cách đương nhiên nhất để thực hành “vô ngã” (“không có cái tôi”).

• Bố thí thế nào?

Kinh Kim Cang, đoạn 4 viết: “Bồ tát đối với pháp nên không có chỗ trụ mà làm việc bố thí, gọi là chẳng trụ nơi sắc để bố thí, chẳng trụ thanh hương vị xúc pháp để bố thí. Này Tu-bồ-đề, Bồ tát nên như thế mà bố thí, chẳng trụ nơi tướng. Vì cớ sao? Nếu Bồ-tát bố thí chẳng trụ tướng thì phước đức không thể nghĩ lường.”

Câu này có nhiều tầng triết lý rất sâu xa, tuy nhiên nói giản dị theo cách sống hàng ngày của chúng ta thì câu này có thể hiểu là bố thí mà chẳng cầu gì cả, chẳng để được thấy tên mình trong danh sách (sắc), hay nghe được tên mình (thanh), hay tiếng tăm lừng lẫy của mình (hương), hay để nếm vị vinh quang của mình (vị), hay sờ được tên mình khắc trên bia đá (xúc), hay vì bất kỳ điều gì trong vũ trụ (pháp).

Bố thí với một tâm hoàn toàn rỗng lặng. Ngay cả dùng đạo pháp làm chủ đích của bố thí cũng không. Đoạn 14, Kinh Kim Cang viết: “Nếu Bồ-tát trụ nơi pháp mà làm việc bố thì thì ắt như người vào trong tối không thể thấy. Nếu Bồ-tát tâm không trụ pháp mà hành bố thí thì như người có mắt lại thêm ánh sáng mặt trời chiếu soi, thấy các thứ hình sắc.”

(Ghi chú: Bố thí không vì mình mà vì đạo pháp thì hay lắm rồi, vẫn hơn không. Nhưng bố thí mà vượt qua được cả tầng “vì đạo pháp” này mới là chân ngộ của Bồ tát).

Bố thí tự nhiên như hít thở. Bố thí tự nhiên như khát nước thì uống nước mà chẳng hề suy nghĩ gì. Đó mới là hạnh bố thí hạnh Bồ-tát.

• Đương nhiên là bố thí mà cần cám ơn như Umezu là không nên rồi. Và đương nhiên là một câu cám ơn cũng chẳng tốn công gì mà thiền sư Seisetsu lại không thể nói một tiếng cho vui vẻ cả làng. Nhưng, có lẽ là thiền sư biết tâm tính Umezu và cố tình im lặng để dạy cho Umezu một bài học về Phật pháp.

• Nhưng tại sao thiền sư nói “Người cho nên cám ơn”?

Thưa, vì bố thí là hạnh Bồ tát, mà muốn thực hành hạnh này thì phải có người nhận. Nếu không có người nhận thì không thể làm việc bố thí được. Mang tiền ra vất ngoài sa mạc không phải là bố thí. Cho nên, người cho phải cám ơn người nhận đã tạo cho mình một cơ hội để thực hành hạnh bố thí.

Chú ý, câu đầu tiên thiền sư nói khi Umezu mang tiền vào: “Tốt lắm. Tôi sẽ nhận.” Tức là, tôi cho chú cơ hội làm việc bố thí.

• Không nên xem đây là một cuộc đấu tranh tư tưởng giữa hai người, Umezu và thiền sư, xem ai thắng.

Đa số mọi người trong chúng ta đều như Umezu, đều muốn nghe cám ơn khi bố thí–không những cám ơn mà còn phải cám ơn trên radio, TV, báo chí, Internet thì mới hả dạ. Umezu chẳng ai xa lạ hơn là cái tôi của mỗi người chúng ta.

Nhưng điều chúng ta không biết, và thiền sư Seisetsu muốn dạy, là: Người cho phải cám ơn người nhận.

• Trong cuốn The prophet, thi hào Kahlil Gribran đã viết On Giving – Cho người). Mình đã dịch sang tiếng Việt trước đây. Nay đăng lại đây để chia sẻ thêm về hạnh bố thí.

Cho người

Rồi một người giàu nói, Giảng cho chúng tôi về Bố thí.

Và Tiên tri trả lời:

Bạn cho chỉ một tí khi bạn cho tài sản.
Khi cho chính mình bạn mới thực sự cho.
Bởi vì tài sản là gì nếu không là những thứ bạn canh giữ vì lo sợ mình có thể cần đến ngày mai?
Và ngày mai, ngày mai sẽ mang lại gì cho con chó quá cẩn thận đã giấu những khúc xương dưới lớp cát không dấu vết, trên đường theo chân đoàn hành hương đến thành phố linh thiêng?
Và lo sợ cho nhu cầu là gì, nếu không phải chính nó là nhu cầu?
Khi giếng bạn vẫn đầy, phải chăng sợ khát chính là cơn khát chẳng nguôi?

Có những người cho một tí tài sản lớn họ có—và họ cho để được vinh danh, và ham muốn thầm kín đó khiến quà tặng của họ bất toàn.
Và có những người chỉ có một tí nhưng cho tất cả.
Đây là những người tin vào cuộc đời và phần thưởng của cuộc đời, và kho chứa của họ không bao giờ cạn.
Có những người cho với sướng vui, và sướng vui là phần thưởng của họ.
Và có những người cho với đớn đau, và đớn đau rửa tội họ.
Và có những người cho nhưng không biết đau khi cho, cũng không tìm vui sướng, và cũng chẳng cho vì quan tâm đến đức hạnh;
Họ cho như cây hoa đào trong thung lũng kia thở hương vào không gian.
Qua bàn tay của những người như thế, Trời lên tiếng nói, và từ thẳm sâu trong đôi mắt của những người như thế, Trời mỉm cười với Đất.

Cho khi được hỏi đã là tốt, nhưng tốt hơn là, cho khi không ai hỏi, chỉ do thấu hiểu;
Và với người có bàn tay rộng mở, đi tìm người nhận còn vui sướng hơn cả việc cho.
Và bạn không còn gì để giữ lại sao?
Một ngày nào đó, mọi thứ bạn có sẽ bị cho đi;
Vì vậy, hãy cho bây giờ, để mùa cho có thể là mùa của bạn và không phải là mùa của những người kế thừa gia tài của bạn.

Bạn thường nói, “Tôi sẽ cho, nhưng chỉ cho những người xứng đáng.”
Đám cây trong vườn không nói thế, và đàn thú trên cánh đồng cũng không nói thế.
Chúng cho, để chúng có thể sống, vì giữ lại là diệt vong.
Chắc chắn là, ai xứng đáng nhận được ngày và đêm, cũng xứng đáng nhận được những gì bạn có.
Và ai đã xứng đáng uống biển đời, cũng xứng đáng lấy một cốc nước từ con suối nhỏ nhoi của bạn.
Và còn xứng đáng nào lớn hơn là xứng đáng từ lòng can đảm và lòng tự tin, ồ không, lòng nhân đạo, khi nhận quà?
Bạn là ai mà người ta phải xé lòng ra, mở toạc tự ái ra, để bạn thấy được giá trị trần truồng của họ, và lòng kiêu hãnh sống sượng của họ?
Trước hết, hãy xem lại bạn có xứng đáng là người cho, là khí cụ của đức bố thí, hay không.
Bởi vì sự thật là, chính cuộc đời cho cuộc đời—trong khi bạn, dù tự xem mình là người cho, cũng chỉ là một nhân chứng mà thôi.

Và hỡi những người nhận—và tất cả các bạn đều là người nhận—đừng biết ơn quá nặng, nếu không, bạn sẽ đặt gông cùm lên chính bạn, và lên cả người cho.
Tốt hơn là, hãy cùng người cho bay trên quà tặng như trên đôi cánh;
Bởi vì, quá quan tâm vào món nợ tức là nghi ngờ lòng rộng rãi của người cho, là người có mẹ là Đất với tâm thức tự do và cha chính là Trời.

Tiên tri, Kahlil Gibran.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Người cho nên cảm ơn – The giver should be thankful

Dear Brothers and Sisters,

While Seisetsu was the master of Engaku in Kamakura he required larger quarters, since those in which he was teaching were overcrowded. Umezu Seibei a merchant of Edo, decided to donate five hundred pieces of gold called ryo toward the construction of a more commodious school. This money he brought to the teacher.

Seisetsu said: “All right. I will take it.”

Umezu gave Seisetsu the sack of gold, but he was dissatisfied with the attitude of the teacher. One might live a whole year on three ryo, and the merchant had not even been thanked for five hundred.

“In that sack are five hundred ryo,” hinted Umezu.

“You told me that before,” replied Seisetsu.

“Even if I am a wealthy merchant, five hundred ryo is a lot of money,” said Umezu.

“Do you want me to thank you for it?” asked Seisetsi.

“You ought to,” replied Umezu.

“Why should I?” inquired Seisetsu. “The giver should be thankful.”

Annotation:

• Seisetsu Genjo Seki or Seisetsu Genjyo Seki, (1877-1945), was a Rinzai Zen master, descended from Zen master Hakuin Ekaku, a top reformer in Japanese Rinzai zen, which we have mentioned in Zen story Is that so. In the 1920s, Seisetsu was the abbot of Tenryu Temple in Japan.

関精拙 Seki Seisetsu (1877-1945)
Dharma name: 精拙元浄 Seisetsu Genjō

Dharma Lineage

[…]

白隱慧鶴 Hakuin Ekaku (1686-1769)
峨山慈棹 Gasan Jitō (1727-1797)
隱山惟琰 Inzan Ien (1751-1814)
太元孜元 Taigen Shigen (1768-1837)
儀山善來 Gisan Zenrai (1802-1878)
滴水宜牧 Tekisui Giboku (1822-1899)[由里 Yuri]
龍淵元碩 Ryūen Genseki (1842-1918)[高木 Takagi]
精拙元浄 Seisetsu Genjō (1877-1945) [関 Seki]
(Source: https://terebess.hu/zen/mesterek/YuriTekisui.html ).

•Engaku Temple in this story is a very large Rinzai Temple, and is a famous scenic spot in Japan today. We have mentioned Engaku Temple in Zen story No Water No Moon about the nun Chiyono.

• Giving is a great practice in Buddhism. The Bodhisattva path (Bodhisattva Way) has six virtues, called Six Paramitas or Six Perfections, that is, six ways of practice to reach Enlightenment, in which Giving is the first “practice” — giving, keeping precepts, diligence, patience/toleration, meditation, wisdom. Giving away what you have is the most natural way to practice “non-self”.

• How to give alms?

The Diamond Sutra, section 4 says: “Concerning Dharma, a Bodhisattva should abide nowhere when giving alms, which is called not abding in form to give alms, not abiding in sound, smell, taste, touch, or dharmas to give alms. Subhuti, a Bodhisattva should give alms like this, not abiding in appearances (tướng). Why is that? If a Bodhisattva gives alms without abiding in appearances, then the merits and virtues are immeasurable.”

This sentence has many layers of profound philosophy, however, simply speaking in our daily life, this sentence can be understood as giving alms without asking for anything, not to see your name on the list (color), or hear your name (sound), or have your reputation (fragrance), or to taste your glory (taste), or to touch your name engraved on a stone tablet (touch), or for anything in the universe (dharmas).

Giving alms with a completely empty mind. Not even using the Dharma as the main purpose of giving alms. Section 14 of the Diamond Sutra says: “If a Bodhisattva abides in the Dharma while giving, then it is like a person in the dark who cannot see. If a Bodhisattva does not abide in the Dharma while giving, then it is like a person with eyes and the sunlight shining on them, seeing all kinds of forms.”

(Note: Giving charity not for oneself but for the Dharma is already very good, still better than nothing. But giving which surpasses this level of “for the Dharma” is the true Enlightenment of a Bodhisattva).

Giving naturally as breathing, giving naturally as drinking water when thirsty without thinking about anything, that is Bodhisattva’s giving.

• Of course, giving charity and needing thanks like Umezu was unsound. And of course, a word of thank didn’t require much effort that might bar Zen master Seisetsu from saying it, to make everyone happy. Perhaps the Zen master knew Umezu’s temperament and deliberately kept silent to teach Umezu a lesson on Buddhism.

• But why did the Zen master say “The giver should be grateful”?

Because giving is a Bodhisattva practice, and to practice this virtue, there must be a recipient. If there is no recipient, giving cannot be done. Throwing money out into the desert is not giving. Therefore, the giver must thank the recipient for giving him an opportunity to practice giving.

Note, the first thing the Zen master said when Umezu brought in the money was: “Very good. I will accept it.” That is, I give you the opportunity to do charity.

• Don’t see this as an ideological battle between two people, Umezu and the Zen master, to see who wins.

Most of us are like Umezu, we all want to hear thanks when giving — not only thanks but also thanks on the radio, TV, newspapers, and the Internet, to feel satisfied. Umezu is no stranger to anyone other than our own ego.

What we don’t know, and what Zen master Seisetsu wants to teach, is: The giver must thank the receiver.

• In the book The prophet, poet Kahlil Gribran wrote On Giving. I have translated it into Vietnamese previously. Now I post it here to share more about the virtue of giving.

On Giving

Then a rich man said, Speak to us of Giving.

And he answered:

You give but little when you give of your possessions.
It is when you give of yourself that you truly give.
For what are your possessions but things you keep and guard for fear you may need them tomorrow?
And tomorrow, what shall tomorrow bring to the overprudent dog burying bones in the trackless sand as he follows the pilgrims to the holy city?
And what is fear of need but need itself?
Is not dread of thirst when your well is full, the thirst that is unquenchable?

There are those who give little of the much which they have—and they give it for recognition and their hidden desire makes their gifts unwholesome.
And there are those who have little and give it all.
These are the believers in life and the bounty of life, and their coffer is never empty.
There are those who give with joy, and that joy is their reward.
And there are those who give with pain, and that pain is their baptism.
And there are those who give and know not pain in giving, nor do they seek joy, nor give with mindfulness of virtue;
They give as in yonder valley the myrtle breathes its fragrance into space.
Through the hands of such as these God speaks, and from behind their eyes He smiles upon the earth.

It is well to give when asked, but it is better to give unasked, through understanding;
And to the open-handed the search for one who shall receive is joy greater than giving.
And is there aught you would withhold?
All you have shall some day be given;
Therefore give now, that the season of giving may be yours and not your inheritors’.

You often say, “I would give, but only to the deserving.”
The trees in your orchard say not so, nor the flocks in your pasture.
They give that they may live, for to withhold is to perish.
Surely he who is worthy to receive his days and his nights, is worthy of all else from you.
And he who has deserved to drink from the ocean of life deserves to fill his cup from your little stream.
And what desert greater shall there be, than that which lies in the courage and the confidence, nay the charity, of receiving?
And who are you that men should rend their bosom and unveil their pride, that you may see their worth naked and their pride unabashed?
See first that you yourself deserve to be a giver, and an instrument of giving.
For in truth it is life that gives unto life—while you, who deem yourself a giver, are but a witness.

And you receivers—and you are all receivers—assume no weight of gratitude, lest you lay a yoke upon yourself and upon him who gives.
Rather rise together with the giver on his gifts as on wings;
For to be overmindful of your debt, is to doubt his generosity who has the freehearted earth for mother, and God for father.

The Prophet, Kahlil Gibran.

(Tran Dinh Hoanh translates and annotates)

With compassion

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

# 53