Chào anh chị em,

Ni cô Ryonen sinh năm 1797. Cô là cháu của Shingen, một võ tướng nổi tiếng của Nhật. Thiên tài thi phú và sắc đẹp khuynh thành của cô tuyệt đến mức mới 17 tuổi cô đã thành người hầu cận của hoàng hậu. Dù còn trẻ thế, danh vọng đang chờ đợi cô.

Hoàng hậu yêu quý chết bất thần và mọi giấc mơ của Ryonen tiêu tán. Cô thấy rất rõ tính vô thường của đời sống trong thế giới này. Vì vậy cô muốn học thiền.

Tuy nhiên, thân nhân của cô không đồng ý và ép cô lập gia đình. Với lời hứa hẹn là cô có thể đi tu sau khi đã sinh ba đứa con, Ryonen đồng ý. Cô làm tròn điều kiện này trước khi đầy 25 tuổi. Chồng cô và mọi người thân chẳng thể cản cô được nữa. Cô cạo đầu, lấy tên là Ryonen, có nghĩa là đạt ngộ sáng lạn, và bắt đầu hành hương.

Cô đến thành phố Edo và xin thiền sư Tetsugya nhận làm đệ tử. Nhưng chỉ liếc mắt qua một tí là thiền sư đã từ chối, vì cô quá đẹp.

Ryonen đến gặp một thầy khác, Hakuo. Hakuo cũng từ chối với cùng lý do, nói là sắc đẹp của cô chỉ gây rắc rối.

Ryonen lấy một thanh sắt nóng ép vào mặt. Chỉ trong một lúc là sắc đẹp của cô đã tiêu tán vĩnh viễn.

Hakuo bèn nhận cô làm đệ tử.

Để kỷ niệm chuyện này, Ryonen viết một bài thơ trên mặt sau của một tấm gương nhỏ:

Phục vụ Hoàng Hậu, ta đốt hương xông thơm quần áo lụa là
Nay khất thực không nhà, ta đốt mặt để vào thiền viện

Khi sắp sửa lìa đời, cô viết một bài thơ khác:

Sáu mươi sáu lần đôi mắt này đã chứng kiến mùa thu thay đổi
Ta đã nói đủ về ánh trăng
Đừng hỏi nữa
Hãy chỉ lắng nghe tiếng nói của thông và tuyết tùng khi gió lặng

Bình:

• Ryonen có ý chí và can đảm mạnh mẽ có một không hai. Người như cô thì làm gì cũng thành. Thật là đáng phục.

• Nhưng ni cô là người nề nếp của khuôn khổ. Cô không có một hành động nào có tính cách nổi loạn hay cá nhân chủ nghĩa. Mọi điều cô làm đều nằm trong tổ chức, cơ cấu và nề nếp truyền thống có sẵn. Người như thế luôn giữ và mang bình an cho mọi người và hòa bình cho thế giới.

• Vào thời đại cô, các hoạt động và thành đạt của cô là những bước tiền phong lớn cho nữ quyền.

• Cô có một bài thơ cho thấy có lúc cô “chẳng biết mình là ai” (Xem Tiểu sử đầy đủ của Ryonen bên dưới).

Trước đây để giải trí trong triều đình, tôi thường đốt hương lan
Giờ đây, để bước vào đời sống Thiền, tôi tự thiêu khuôn mặt mình
Bốn mùa trôi qua tự nhiên như thế
Nhưng tôi không biết mình là ai giữa những đổi thay

Thiền sư “không biết mình là ai giữa những đổi thay” là chuyện đương nhiên. Cuộc đời vô thường, luôn thay đổi. Thiền sư vô chấp, không bám vào điều gì, duyên đưa mình đến điều gì thì mình làm điều đó. Cho nên Thiền sư chẳng bao giờ biết mình là ai, sẽ làm gì ngày mai. Nhưng đương nhiên Thiền sư luôn biết “Tôi là tôi, với Phật tính trong tôi, đang trôi chảy theo dòng đời.”

Ô, nhưng “Tôi là tôi hay sao? Chẳng phải là ‘ngũ uẩn (tôi) giai không sao?'” (Bát Nhã Tâm Kinh). “Tôi là tôi mà chẳng là tôi.”

• Các thiền sư thường làm một bài thơ trước khi qua đời, gọi là “bài thơ chết” (the death poem) hay “Lời dạy cuối cùng.” Đây là lời dạy cuối cùng, và do đó là lời dạy quan trọng nhất, của người ra đi. Bài thơ chết của Ryonen cũng không ngoài lệ đó:

Sáu mươi sáu lần đôi mắt này đã chứng kiến mùa thu thay đổi: Ta đã thấy rất rõ lẽ vô thường trong 66 năm sống.

Ta đã nói đủ về ánh trăng: Ta đã nói đủ về giác ngộ, về tỉnh thức.

Đừng hỏi nữa: Đừng hỏi, đừng nói gì nữa. Chẳng ích lợi gì. Nói gì cũng vô ích.

Hãy chỉ nghe tiếng nói của thông và tuyết tùng khi lặng gió: Hãy chỉ nghe tiếng nói của tĩnh lặng. Trong tĩnh lặng, Phật tính của bạn sẽ tâm sự với bạn và hướng dẫn bạn.

• Một phiên bản khác của bài thơ này là:

Mùa thu sáu mươi sáu, tôi sống lâu rồi
Ánh trăng chiếu sáng trên mặt
Chẳng cần bàn luận về học công án
Nghe kỹ tiếng gió giữa thông và tuyết tùng

Nghĩa là:

Mùa thu năm 66 tuổi, tôi sống lâu rồi
Ánh sáng giác ngộ đã có trong tôi
Không cần bàn luận về học công án
Nghe kỹ âm thanh của tĩnh lặng

• Tiểu sử đầy đủ của Ryōnen

Ryōnen Gensō (1646-1711)
của Stephen Addiss
Trong: Nghệ thuật Thiền tông: Tranh vẽ và Thư pháp của các nhà sư Nhật Bản, 1600-1925
New York: H.N. Abrams, 1989. trang 94-99, ghi chú: 209.

Mặc dù các nữ tu Thiền tông không phải là hiếm, nhưng Ryōnen Gensō là một trong số ít người đạt được danh tiếng, được tôn vinh cả về thành tựu tâm linh lẫn nghệ thuật.

Ensō (円相) của Ryōnen Gensō (1646-1711)

Cô sinh ra trong một dinh thự ngay bên ngoài cổng Sen’yū-ji, một ngôi chùa hoàng gia ở Kyoto, trong một gia đình quý tộc có truyền thống gần một nghìn năm. Cha cô, Katsurayama Tamehisa (1600-1673), hậu duệ của chiến binh lừng danh Takeda Shingen (1521-1573), là một cư sĩ uyên bác của phái Thiền Lâm Tế. Ông nổi tiếng với tài năng về thư pháp và trà đạo, cũng như am hiểu về tranh cổ. Mẹ của Ryōnen, mất năm 1685, xuất thân từ gia tộc Konoe danh giá và từng hầu hạ hoàng phi Tōfukumon’in (1603-1674).

Khi còn nhỏ, Ryōnen được xem là vừa thông minh vừa xinh đẹp, và cô đã noi gương mẹ trong việc phụng sự triều đình. Từ bảy đến mười hai tuổi, cô là bạn đồng hành của cháu gái và cháu trai Tōfukumon’in. Cô cũng học nhiều loại hình nghệ thuật và thành tựu khác nhau trong thời gian này, bao gồm thư pháp và thơ waka.

Trong thời gian Ryōnen phục vụ triều đình, cả hai em trai của cô đều trở thành thiền sư. Umpō Genchū (1647-1712) vào chùa phái Obaku lúc bảy tuổi, trong khi Daizui Genki (1652-1717) vào chùa Nanzen-ji thuộc phái Rinzai (nơi cha mẹ cô được chôn cất) và sau đó nhận được chứng chỉ giác ngộ vào năm 1690 từ Obaku Kōsen (1633-1695). Điều kỳ lạ là Ryōnen và cả hai em trai của cô đều qua đời khi đạt đến tuổi sáu mươi sáu (theo tuổi Nhật).

Trở về từ triều đình cho những năm tháng tuổi thiếu niên, Ryōnen tiếp tục học thơ. Vào tuổi mười sáu hoặc mười bảy, theo phong tục thời bấy giờ, cô kết hôn theo sự sắp đặt của cha mẹ; người làm mai mối là Konoe Motohiro, cháu trai của Tōfukumon’in, người bạn thời thơ ấu của cô. Người chồng mới của cô là học giả và bác sĩ Nho giáo Matsuda Bansui (còn được gọi là Ju’an, 1630-1703). Họ có nhiều con; Các ghi chép khác nhau, nhưng con số chính xác có lẽ là bốn, một trong số họ có thể đã chết khi còn nhỏ.

Sau mười năm kết hôn, Ryōnen xuất gia vào năm 1072, có lẽ là do thỏa thuận trước với chồng. Cô dường như đã sắp xếp một người thiếp để chăm sóc gia đình và sau đó vào chùa Hōkyō-ji thuộc tông Lâm Tế của hoàng gia ở Kyoto, do con gái của Thiên hoàng Gomizuno-o là Công chúa Zen’ni trụ trì.

Sau sáu năm tại “ngôi chùa dành cho phụ nữ” này, Ryōnen đã đến Edo để tiếp tục nghiên cứu Thiền tông. Đầu tiên, cô đến Kōfuku-ji để yết kiến Obaku Tetsugyū [鉄牛道機 Tetsugyū Dōki, 1628-1700], người đã nói với cô rằng cô quá xinh đẹp để vào chùa của ông vì cô sẽ làm phiền các môn đồ của ông.

Sau đó, Ryōnen đến ẩn thất Thiền tông Daikyū-an. Tại đây, cô gặp Haku-ō Dōtai (mất năm 1682), người từng là học trò của Obaku Mokuan với Tetsugyū, nhận được chứng chỉ giác ngộ vào năm 1675. Tuy nhiên, Haku-ō cũng nói với cô rằng ông không thể nhận cô vào học, và Ryōnen đã dùng đến hành động quyết liệt đã làm nên tên tuổi của cô.

Một trong những tác phẩm thư pháp của Ryōnen kể lại câu chuyện của cô bằng chính thư pháp của cô, tiếp theo là những bài thơ cô sáng tác vào thời điểm đó theo cả phong cách Trung Hoa và Nhật Bản:

Khi còn trẻ, tôi đã phục vụ Yoshino-kimi, cháu gái của Tōfukumon’in, một đệ tử của chùa Hōkyō-ji

Gần đây bà mất, mặc dù tôi biết đó là quy luật tự nhiên, nhưng vô thường của thế gian đã khiến tôi vô cùng đau buồn, và tôi đã xuất gia

Tôi cắt tóc, nhuộm đen y phục và hành hương đến Edo

Ở đó, tôi đã được diện kiến nhà sư Haku-ō của phái Thiền tông Obaku

Tôi kể lại cho ông nghe những điều như lòng sùng kính Phật giáo sâu sắc của tôi từ nhỏ, nhưng Haku-ō trả lời rằng mặc dù ông có thể thấy được ý định chân thành của tôi, nhưng tôi không thể thoát khỏi nét nữ bên ngoài của mình

Vì vậy, tôi đốt nóng miếng sắt và áp lên mặt, rồi viết theo sự dẫn dắt của cây bút:

Trước đây để giải trí trong triều đình, tôi thường đốt hương lan
Giờ đây, để bước vào đời sống Thiền, tôi tự thiêu khuôn mặt mình
Bốn mùa trôi qua tự nhiên như thế
Nhưng tôi không biết mình là ai giữa những đổi thay

Trong thế giới sống này,
thân xác tôi từ bỏ và thiêu đốt
sẽ thật khốn khổ
nếu tôi nghĩ mình
là bất cứ thứ gì ngoài củi lửa

Nét thư pháp của tác phẩm đáng chú ý này cho thấy Ryōnen được đào tạo tại triều đình theo truyền thống Shōkadō và cô thực hành các mẫu chữ thời Đường Trung Quốc, nhưng nó cũng thể hiện sự trôi chảy bắt nguồn từ phong cách của các nhà sư Obaku. Ryōnen đã kết hợp những ảnh hưởng khác nhau này thành một phương pháp viết riêng, xen kẽ những nét đậm nhạt, ướt át và khô khan để truyền tải nhịp điệu riêng cho các ký tự. Một vài đường chéo nối các ký tự lại với nhau, và nhiều từ kết thúc bằng hình tròn. Ấn tượng chung là một chuyển động bình thản nhưng không thể tránh khỏi từ nét này sang nét khác, như thể sự kiện phi thường mà cô mô tả cũng tự nhiên và tất yếu như dòng chảy liên tục của cuộc sống. Bức tranh cuộn này không có gì hấp dẫn rõ ràng; bức tranh có kích thước nhỏ, nhưng ý nghĩa sâu sắc của nó được thể hiện với chiều sâu nghệ thuật không kém.

Câu chuyện về Ryōnen dùng bàn là đốt mặt mình đã trở nên nổi tiếng và được mô tả trong cuốn sách khắc gỗ Kinsei meika shogadan (“Những nhà thư pháp và họa sĩ nổi tiếng thời cận đại”). Trong bức tranh khắc gỗ thế kỷ 19 này [1844; theo tên của Hishikawa Moronobu, 1618-1694], người xem ùa về phía trước trong sự kinh ngạc khi cô bình tĩnh tự hủy hoại bản thân.

Hành động quyết liệt của ni cô đã thành công; Haku-ō rất ấn tượng trước sự tận tụy của cô với việc học Thiền đến nỗi ông đã cho phép Ryōnen vào chùa Daikyū-an. Cô trở thành học trò xuất sắc của ông, và ông đã ban cho cô chứng chỉ giác ngộ vào năm 1682, năm ông qua đời.

Ryōnen mong muốn xây dựng một ngôi chùa để vinh danh Haku-ō, nhưng điều này gần như bất khả thi vì Mạc phủ lúc bấy giờ không cho phép bất cứ điều gì ngoài việc trùng tu các ngôi chùa cũ; và ngay cả việc xin phép cũng rất khó khăn. Phải mất vài năm yêu cầu của cô mới được chấp thuận; trong thời gian đó, Haku-ō đã mất, nhưng trách nhiệm này càng trở nên quan trọng hơn đối với Ryōnen. Cô được cấp đất ở Ochiai, ngay ngoại ô Edo, vào năm 1693, và cô đã trùng tu một ngôi chùa đổ nát mang tên Renjō-in bằng cách giám sát việc xây dựng một Điện Quan-Âm mới. Haku-ō, dù đã chết, được truy phong là người sáng lập Renjō-in mới, và Ryōnen trở thành trụ trì thứ hai.

Năm 1701, Renjō-in được mở rộng và trở thành một tu viện chính thức, chùa Taiun-ji. Ryōnen đã lên kế hoạch mở rộng này trong nhiều năm, và đã đặt làm một tấm bảng thư pháp khắc dòng chữ “Taiun-ji” từ Obaku Mokuan, người đã mất năm 1684.

Là trụ trì chùa, Ryōnen được biết đến với những việc làm tốt đẹp, bao gồm việc xây dựng một cây cầu bắc qua một con kênh gần đó. Cô cũng nổi tiếng với học vấn uyên bác: chùa Taiun-ji trở thành trung tâm học thuật của Obaku, và trẻ em từ các làng lân cận được học tập tại chùa. Tuy nhiên, cô được ca ngợi nhiều nhất bởi những thành tựu văn hóa của mình, bao gồm thơ ca, thư pháp và hội họa. Kinsei meika shogadan tái hiện một trong những bài thơ chữ Hán của cô bằng nét chữ đặc trưng của riêng cô. Bài thơ diễn tả nỗi buồn của cô khi phải xa một người bạn:

TÌM KIẾM VẺ ĐẸP CỦA TRĂNG XUÂN,
THEO PHONG CÁCH CỦA MỘT BÀI THƠ MÙA THU

Tuổi già đến gần, ngã hướng đau buồn lúc mọi mùa đi qua
Tôi kiên nhẫn sống tiếp, ngắm hoa rơi
Chúng ta chia tay, tôi biết sẽ khó gặp lại
Thay vậy, tôi tự an ủi bằng những chuyến đi khi đối diện mùa xuân chấm dứt

Tài năng về thơ ca truyền thống Nhật Bản cũng như thơ ca Trung Quốc, Ryōnen đã hoàn thành tập waka mang tên Wakamurasaki (“Tím Nhạt”) vào năm 1691, nhưng tiếc là nó không còn tồn tại nữa. Nhật ký của cô cũng không còn nữa; nó đã bị mất trong một trận hỏa hoạn lớn năm 1811, khi các bức chân dung được vẽ và điêu khắc của Ryōnen cũng bị phá hủy.

Kỹ năng của Ryōnen bao gồm cả hội họa; trong số các tác phẩm của cô có chân dung của các bậc thầy Obaku thời kỳ đầu ở Nhật Bản, chẳng hạn như bộ ba tranh Ingen [隠元 1592-1673], Mokuan [木庵 1611-1684], và Sokuhi [即非 1616-1671] hiện đang nằm trong bộ sưu tập của chùa Hōden-ji [法傳寺]. Những bức chân dung này theo phong cách Chinsō Obaku chính thống và chắc chắn là bản sao trực tiếp của các tác phẩm mà Ryōnen đã thấy, vì có lẽ cô chưa từng gặp trực tiếp các bậc thầy Obaku trước đó.

Ryōnen được một số người ngưỡng mộ coi là người phụ nữ tài năng nhất thời kỳ đầu Edo. Trả lời thư cô gửi, em trai Umpō của cô viết một đoạn như sau:

Hoa núi trải gấm, chim vàng anh ca hót, em ngồi bên cửa sổ ngắm rừng thông

Bỗng nhiên em nhận được bức thư quý giá của chị

Em nhảy lên và kính cẩn đọc to…

Em khiêm nhường nghĩ rằng nước Nhật gần ba trăm năm nay đã không còn một người phụ nữ thông thái

Giờ đây, khi chị đảm nhiệm vị trí quan trọng này, có thể nói rằng như đóa sen nở giữa biển lửa, hay một kỳ lân hoặc phượng hoàng xuất hiện trên thế gian.

Những người đương thời khác cũng đã viết về Ryōnen. Ví dụ, vào năm 1689, nhà thơ Bō-okushi (không rõ năm tháng) đã xuất bản một cuốn sách có tựa đề Sayogoromo (“Vỏ bọc đêm”), trong đó có bài thơ waka sau:

Mi o sutete
bodai no michi ni
iriai no
chishin ga an ni
hibiku kane no oto

Vứt bỏ thân thể
trên đường đến Phật quả
chuông chiều
gửi hồi chuông vang dội đến
trái tim thông thái trong chùa

Từ chishin, có nghĩa là “trái tim thông thái”, cũng là cách phát âm một trong những tên của Ryōnen, càng làm tăng thêm nét riêng tư cho bài thơ.

Các tác phẩm thư pháp của Ryōnen rất hiếm, […] thư pháp của cô thể hiện sự kết hợp cá nhân giữa các giá trị nghệ thuật Nhật Bản và Trung Hoa mà cô đã phát triển từ nền tảng cung đình và quá trình rèn luyện Obaku. […]

Năm 1703, chồng cũ của Ryōnen qua đời, và cô đã dựng một bia tưởng niệm tại chùa Taiun-ji. Ryōnen cũng đã cho khắc một bia tưởng niệm để tưởng nhớ Haku-ō vào năm 1711, thể hiện sự tận tụy và kính trọng không ngừng của cô dành cho người thầy của mình. Vào cuối mùa thu năm đó, cảm nhận được cái chết đang đến gần,

Ryōnen đã sáng tác một bài thơ cuối cùng:

Mùa thu năm sáu mươi sáu tuổi, tôi sống lâu rồi
Ánh trăng chiếu sáng trên mặt
Chẳng cần bàn luận học công án
Nghe kỹ tiếng gió giữa thông và tuyết tùng

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Ryonen đắc ngộ – Ryonen’s Clear Realization

Dear Brothers and Sisters,

The Buddhist nun known as Ryonen was born in 1797. She was a granddaughter of the famous Japanese warrior Shingen. Her poetical genius and alluring beauty were such that at seventeen she was serving the empress as one of the ladies of the court. Even at such a youthful age fame awaited her.

The beloved empress died suddenly and Ryonen’s hopeful dreams vanished. She became acutely aware of the impermanency of life in this world. It was then that she desired to study Zen.

Her relatives disagreed, however, and practically forced her into marriage. With a promise that she might become a nun after she had borne three children, Ryonen assented. Before she was twenty-five she had accomplished this condition. Then her husband and relatives could no longer dissuade her from her desire. She shaved her head, took the name of Ryonen, which means to realize clearly, and started on her pilgrimage.

She came to the city of Edo and asked Tetsugya to accept her as a disciple. At one glance the master rejected her because she was too beautiful.

Ryonen went to another master, Hakuo. Hakuo refused her for the same reason, saying that her beauty would only make trouble.

Ryonen obtained a hot iron and placed it against her face. In a few moments her beauty had vanished forever.

Hakuo then accepted her as a disciple.

Commemorating this occasion, Ryonen wrote a poem on the back of a little mirror:

In the service of my Empress I burned incense to perfume my exquisite clothes
Now as a homeless mendicant I burn my face to enter a Zen temple

When Ryonen was about to pass from this world, she wrote another poem:

Sixty-six times have these eyes beheld the changing scene of autumn
I have said enough about moonlight
Ask no more
Only listen to the voice of pines and cedars when no wind stirs

Annotation:

• Ryonen had a unique strong will and courage. People like her can do anything. It is truly admirable.

• But she was a person of discipline. She had no rebellious or individualistic actions. Everything she did was within the existing traditional organizations, structures and orders. Such a person always keeps and brings peace to everyone and to the world.

• In her time, her activities and achievements were great pioneers for women’s rights.

• She has a poem that shows that there was a time when she “didn’t know who she was” (See Ryonen’s full biography below).

In the past, to entertain myself in the court, I used to burn orchid incense
Now, to enter the Zen life, I burn my own face
The four seasons pass naturally like that
But I don’t know who I am amidst the changes

It is natural for a Zen master “not to know who I am amidst the changes.” Life is impermanent, always changing. A Zen master is non-attached, doesn’t cling to anything – whatever the causal flow brings him to, he does that. Therefore, a Zen master never knows who he is, what he will do tomorrow. But of course a Zen master always knows “I am me, with the Buddha-nature in me, flowing with the flow of life.”

Oh, but “Am I me? Isn’t it true that ‘the five aggregates (I) are all empty?'” (Heart Sutra). “I am me and yet I am not me.”

• Zen masters often write a poem before they pass away, called “the death poem” or “The Last Teaching.” This is the last teaching, and therefore the most important teaching, of the person who has passed away. Ryonen’s death poem is no exception:

Sixty-six times these eyes have witnessed the changing of autumn: I have seen the impermanence very clearly in my sixty-six years of life.

I have said enough about the moonlight: I have said enough about enlightenment, about awakening.

Ask no more: Ask no more, say no more. It is useless. Anything said is useless.

Just listen to the voice of pines and cedars when the wind is still: Just listen to the voice of silence. In silence, your Buddha-nature will speak to you and guide you.

• Another version of this poem goes:

Autumn of my sixty-sixth year, I’ve lived a long time
Intense moonlight bright upon my face [I have been Enlightened]
No need to discuss kōan study
Listen carefully to the wind among the pines and cedars [Listen to the sound of silence]

• Ryonen’s full biography

Ryōnen Gensō (1646-1711)
by Stephen Addiss
In: The art of Zen : paintings and calligraphy by Japanese monks, 1600-1925
New York : H.N. Abrams, 1989. pp. 94-99, notes: 209.

Although Zen nuns were not uncommon, Ryōnen Gensō was one of the few to achieve renown, becoming celebrated both for her spiritual and artistic achievements.

Ensō (円相) of Ryōnen Gensō (1646-1711)

She was born in a mansion just outside the gates of Sen’yū-ji, an imperial temple in Kyoto, to a noble family that traced its ancestry back almost a thousand years. Her father, Katsurayama Tamehisa (1600-1673), a descendant of the famous warrior Takeda Shingen (1521-1573), was a cultured layman of the Rinzai Zen sect. He was known for his expertise in calligraphy and the tea ceremony, as well as for his knowledge of old paintings. Ryōnen’s mother, who died in 1685, came from the courtly Konoe family and served the imperial concubine Tōfukumon’in (1603-1674).

As a child, Ryōnen was considered intelligent as well as beautiful, and she followed her mother’s lead in serving at court. From ages seven to twelve she was a companion of Tōfukumon’in’s granddaughter and grandson. She also learned various arts and accomplishments at this time, including calligraphy and waka poetry.

While Ryōnen was in service at the imperial court, both her younger brothers became Zen monks. Umpō Genchū (1647-1712) entered an Obaku-sect temple at the age of seven, while Daizui Genki (1652-1717) entered the Rinzai temple of Nanzen-ji (where both his parents were to be buried) and later received a certificate of enlightenment in 1690 from Obaku Kōsen (1633-1695). It is curious that Ryōnen and both her brothers died upon reaching the (Japanese) age of sixty-six.

Returning home from court for her adolescent years, Ryōnen continued her studies of poetry. At the age of sixteen or seventeen, as was customary at the time, she entered into an arranged marriage; the go-between was Konoe Motohiro, a grandson of Tōfukumon’in who had been her childhood companion. Her new husband was the Confucian scholar and doctor Matsuda Bansui (also known as Ju’an, 1630-1703). They had several children; accounts differ, but the correct number is probably four, one of whom may have died in infancy.

After ten years of marriage Ryōnen became a nun in 1072, perhaps by prior agreement with her husband. She seems to have arranged for a concubine to take care of her family and thereupon entered the imperial Rinzai temple Hōkyō-ji in Kyoto, which was led by Emperor Gomizuno-o’s daughter Princess Zen’ni.

After six years at this “women’s temple,” Ryōnen traveled to Edo for further Zen study. She first visited Kōfuku-ji to have an audience with Obaku Tetsugyū [鉄牛道機 Tetsugyū Dōki, 1628-1700], who told her she was too beautiful to enter his temple because she would become a distraction to his followers.

Ryōnen then went to the Zen hermitage Daikyū-an. There she met Haku-ō Dōtai (d. 1682), who had been a pupil of Obaku Mokuan’s with Tetsugyū, receiving the certificate of enlightenment in 1675. Haku-ō, however, also told her that he could not admit her, whereupon Ryōnen resorted to the drastic action that made her famous.

One of Ryōnen’s calligraphic works tells her story in her ownwords, followed by poems she composed at the time in both Chinese and Japanese styles:

When I was young I served Yoshino-kimi, the granddaughter of Tōfukumon’in, a disciple of the imperial temple Hōkyō-ji

Recently she passed away, although I know that this is the law of nature, the transience of the world struck me deeply, and I became a nun

I cut my hair and dyed my robes black and went on pilgrimage to Edo

There I had an audience with the monk Haku-ō of the Obaku Zen

I recounted to him, such things as my deep devotion to Buddhism since childhood, but Haku-ō replied that although he could see my sincere intentions, I could not escape my womanly appearance

Therefore I heated up an iron and held it against my face, and then wrote as my brush led me:

Formerly to amuse myself at court I would burn orchid incense
Now to enter the Zen life I burn my own face
The four seasons pass by naturally like this
But I don’t know who I am amidst the change

In this living world
the body I give up and burn
would be wretched
if I thought of myself as
anything but firewood

The calligraphy of this remarkable work shows Ryōnen’s training at court in the Shōkadō tradition and her practice of Chinese Tang dynasty models, but it also displays the fluency derived from the style of the Obaku monks. Ryōnen combined these different influences into a personal method of brushwork, alternating darker and lighter, wetter and drier strokes to impart an individual rhythm to the characters. A few diagonal lines join characters together, and many words end with circular shapes. The overall impression is of calm yet inexorable movement from one stroke to the next, as though the extraordinary event she describes was as natural and inevitable as the continuous flow of life. There is nothing obviously appealing in this scroll; the work is small in size, but its rich meaning is expressed with an equal depth of artistry.

The story of Ryōnen burning her face with an iron became famous and was depicted in the woodblock book Kinsei meika shogadan (“Famous Calligraphers and Painters of Recent Ages”). In this nineteenth-century print [1844; after 菱川師宣 Hishikawa Moronobu, 1618-1694], onlookers rush forward in dismay as she calmly disfigures herself.

The drastic action of the nun was successful; Haku-ō was so impressed with her dedication to Zen study that he allowed Ryōnen to enter the Daikyū-an. She became his leading pupil, and he granted her a certificate of enlightenment in 1682, the year he died.

Ryōnen wished to construct a temple in honor of Haku-ō, but this was almost impossible since the shogunate at that time would not allow anything more than the renovation of old temples; and even for that, permission was difficult to obtain. It took some years before her requests were granted; in the meantime Haku-ō had died, but this responsibility only became the more important for Ryōnen. She was given land in Ochiai, just outside of Edo, in 1693, and she renovated a ruined temple named Renjō-in by overseeing the construction of a new Kannon Hall. Haku-ō was posthumously named founder of the new Renjō-in, and Ryōnen became second abbot.

In 1701 the Renjō-in was expanded and became a full monastery, the Taiun-ji. Ryōnen had been planning this expansion for some years, having commissioned a calligraphic plaque reading “Taiun-ji” from Obaku Mokuan, who died in 1684.

As temple abbot, Ryōnen was known for her good deeds, which included building a bridge over a nearby canal. She was also famous for her scholarship: the Taiun-ji became known as a center for Obaku learning, and children from nearby villages received their education at the temple. She was most celebrated, however, for her cultural achievements, which included poetry, calligraphy, and painting. The Kinsei meika shogadan reproduces one of her Chinese-style poems in her own distinctive hand. The poem describes her sadness in leaving a friend:

SEARCHING FOR THE BEAUTY OF THE SPRING MOON,
FOLLOWING THE STYLE OF AN AUTUMNAL POEM

As old age draws near, inclined towards melancholy as the seasons pass
I patiently live on, watching the blossoms fall
As we part, I know it will be difficult to meet again
Instead I must comfort myself with travel as I face the end of springtime

Talented in traditional Japanese poetry as well as in Chinese-style verse, Ryōnen completed a waka collection entitled Wakamurasaki (“Light Purple”) in 1691, but unfortunately it is no longer extant. Her diary also no longer exists; it was lost in a great fire of 1811, when painted and sculptural portraits of Ryōnen were also destroyed.

Ryōnen’s skills included painting; among her works are portraits of the early Obaku patriarchs in Japan, such as a triptych of Ingen [隠元 1592-1673], Mokuan [木庵 1611-1684], and Sokuhi [即非 1616-1671] that is now in the collection of the [法傳寺] Hōden-ji. These portraits followed the orthodox Obaku chinsō style and are doubtless direct copies of works Ryōnen had seen, since she probably had not met the earlier Obaku masters in person.

Ryōnen was considered by some of her admirers to be the most talented woman of the early Edo period. In replying to a letter she had sent him, her younger brother Umpō wrote in part:

The mountain blossoms spread their brocade, the orioles tune their ch’in, and I sit myself at the window with a view of pines

Suddenly I am brought your precious missive

I jump up and respectfully read it out . . .

Humbly I consider that the land of Japan for nearly three hundred years has gone without a woman of wisdom

Now that you have taken on this weighty position, it can be said to be like a lotus blossoming in the midst of fire, or a unicorn or phoenix appearing in this world

Other contemporaries also wrote about Ryōnen. For example, in 1689 the poet Bō-okushi (dates unknown) published a book  entitled Sayogoromo (“Night Covering”), which included the following waka poem:

Mi o sutete
bodai no michi ni
iriai no
chishin ga an ni
hibiku kane no oto

Body discarded
for the road to Buddhahood
the evening bell
sends its resounding peal to
the wise heart in the temple

The word chishin, meaning “wise heart,” is also the pronunciation for one of Ryōnen’s names, adding an even more personal touch to the poem.

Ryōnen’s own calligraphic works are rare, […] her calligraphy demonstrates a personal fusion of Japanese and Chinese artistic values that she had developed from her court background and her Obaku training. […]

In 1703 Ryōnen’s former husband died, and she erected a memorial stone at Taiun-ji. Ryōnen also had a memorial stone inscribed in memory of Haku-ō in 1711, showing her continuing devotion and respect for her her teacher. In the late fall of that year, sensing her own death approaching.

Ryōnen composed a final poem:

Autumn of my sixty-sixth year, I’ve lived a long time
Intense moonlight bright upon my face
No need to discuss kōan study
Listen carefully to the wind among the pines and cedars

(Trần Đình Hoành translates and annotates)

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

# 50