Chào anh chị em,

Khi Bankei mở mùa an cư kiết hạ, đệ tử từ nhiều nơi trên đất Nhật về tham dự. Trong một buổi thiền định, một đệ tử bị bắt gặp đang ăn cắp. Vấn đề được bẩm báo lên Bankei, với yêu cầu là người đệ tử ăn cắp bị đuổi. Bankei lờ vụ này.

Sau đó đệ tử này lại bị bắt gặp ăn cắp như vậy, và một lần nữa Bankei lờ vấn đề. Chuyện này làm các đệ tử khác tức giận; họ viết một thỉnh nguyện thư yêu cầu kẻ cắp bị đuổi, nói rằng nếu không thì họ sẽ rời bỏ, tất cả cùng một lúc.

Sau khi đọc lá thơ, Bankei gọi mọi người đến. “Các anh em rất thông thái,” thiền sư nói với họ. “Anh em biết cái gì đúng và cái gì không đúng. Anh em có thể theo học nơi khác nếu muốn, nhưng người anh em khốn khó này chẳng biết đúng sai. Ai sẽ dạy anh ta nếu tôi không dạy? Tôi sẽ giữ anh ta lại đây dù là tất cả các anh em rời bỏ.”

Một suối lệ chảy dàn dụa trên mặt người đệ tử ăn cắp. Tất cả mọi ham muốn trộm cắp đã tan biến.

Bình:

• Chúng ta đã gặp Thiền sư Bankei trong truyện Thiền Vâng lời – Obedience.

Bankei yōtaku (eitaku), Bàn Khuê Vĩnh Trác (盤珪永琢), 1622 – 1693, cũng được gọi là Bàn Khuê Quốc sư (zh. 盤珪國師, ja. bankei kokushi), là một Thiền sư Nhật Bản, thuộc tông Lâm Tế, hệ phái Diệu Tâm tự (妙心寺, ja. myōshin-ji). Sư là một trong những Thiền sư danh tiếng nhất trong lịch sử Phật giáo Nhật Bản với tư cách là người đã phổ biến thiền học đến lớp quần chúng.

Bankei dạy “The Unborn” – tâm Phật trong mỗi chúng ta, bất sinh bất tử – và tâm đó đang hoạt động trong ta thường trực; vậy cần nhận biết là tâm Phật đó đang hoạt động trong ta, để ta luôn luôn sống với tâm Phật đó mỗi giây trong ngày.

• Cậu ăn cắp này không chuyên nghiệp, hay bị bắt được, nhưng bị bắt cũng lại tiếp tục ăn cắp. Có vẻ như cậu này bị kleptomania (Hội chứng Trộm cắp cưỡng bức, còn gọi là Hội chứng Nghiện trộm cắp). Đây là một căn bệnh tâm lý, người bị bệnh có áp lực phải ăn trộm vặt – những thứ có giá trị rất nhỏ – chẳng phải ăn cắp của quý để làm giàu. Ăn cắp xong thì áp lực tâm lý đó tạm thời hết, và người bệnh cảm thấy thoải mái trở lại. Thường là những người bị bệnh này có những vấn đề tâm lý sâu xa hơn.

• Vào thời Bankei, y học chưa biết đên Hội chứng Kleptomania. Nhưng có lẽ Bankei rất nhạy cảm và cảm thấy cậu này có gì bất thường. Thầy cảm thấy trừng phạt sẽ không có hiệu quả. Để từ từ dạy cậu này Thiền định thật tốt thường xuyên, thì cậu sẽ từ từ tĩnh lặng và không ăn cắp vặt nữa.

• Nhóm các cậu kia, chẳng hiểu ý thầy, và cũng khó cho Bankei nói lên cảm nhận của mình. Thế là có một cuộc “xuống đường biểu tình.”

Thật ra, Bankei là thầy rất có kỷ luật. Nếu các cậu thông minh, các cậu phải hiểu là thầy có lý do gì đó để không trừng phạt cậu ăn cắp. Thầy có cách của thầy.

Thay vì tin vào thầy và trọng thầy, các cậu nhóc này tin là mình giỏi hơn thầy trong cách xử lý với cậu ăn cắp, và nói chung là cách quản lý trường.

Chuyện này xảy ra rất thường xuyên trong đời – trò tự xem mình giỏi hơn thầy, đàn em xem mình giỏi hơn đàn anh… Cho nên thiên hạ thường tranh cãi, thách thức, đảo chánh, chỉnh lý, mở phe đối lập, bất hợp tác… Gần hơn nữa, trong gia đình, thì con cái mới 14, 15 đã bắt đầu xem mình giỏi hơn cha mẹ.

• Tôn sư, trọng đạo – Tôn kính thầy cô, trọng đạo làm người.

Cá không ăn muối cá ươn
Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.

• Người mạnh khỏe không cần y sĩ, nhưng người bệnh thì cần.
Trò càng yếu kém, thầy càng chăm lo.

Lòng từ bi của Bankei đã cảm hóa được người học trò hay ăn cắp.

• Câu hỏi chính của bài là ai đúng, ai sai?

Nhà Phật dạy Tâm Không Phân Biệt – vượt lên trên đúng sai, để cùng sống hòa ái với nhau làm một.

Những cậu nhỏ đòi thầy phải làm theo ý mình – tức là phạt tên trộm – không hiểu giáo lý nhà Phật và vẫn bám víu vào đúng sai, không thể bình tĩnh làm theo thầy.

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Đúng và sai – Right and Wrong

Dear Brothers and Sisters,

When Bankei held his seclusion-weeks of meditation, pupils from many parts of Japan came to attend. During one of these gatherings a pupil was caught stealing. The matter was reported to Bankei with the request that the culprit be expelled. Bankei ignored the case.

Later the pupil was caught in a similar act, and again Bankei disregarded the matter. This angered the other pupils, who drew up a petition asking for the dismissal of the thief, stating that otherwise they would leave in a body.

When Bankei had read the petition he called everyone before him. “You are wise brothers,” he told them. “You know what is right and what is not right. You may go somewhere else to study if you wish, but this poor brother does not even know right from wrong. Who will teach him if I do not? I am going to keep him here even if all the rest of you leave.”

A torrent of tears cleansed the face of the brother who had stolen. All desire to steal had vanished.

Annotation:

• We have met Zen master Bankei in the Zen story Vâng lời – Obedience.

Bankei yōtaku (eitaku), Ban Kuei Yongzhu (盤珪永琢), 1622 – 1693, also known as Ban Kuei National Master (zh. 盤珪國師, ja. bankei kokushi), was a Japanese Zen master of the Rinzai sect of Zen. Myōshin-ji (妙心寺, ja. myōshin-ji). He is one of the most famous Zen masters in the history of Japanese Buddhism as the one who popularized Zen to the masses.

Bankei taught “The Unborn” – the Buddha-mind in each of us, unborn and undying – and that mind is always active within us; thus, we need to realize that the Buddha-mind is active within us, so that we always live with that Buddha-mind every second of the day.

• This thief was not a professional, he was often caught, but when caught he continued to steal. It seemed that this boy had kleptomania (Compulsive Theft Syndrome, also known as Thief Addiction Syndrome). This is a psychological illness, the person with this illness has the pressure to steal small things – things of very small value – not stealing valuable things to get rich. After stealing, the psychological pressure is temporarily gone, and the patient feels comfortable again. Usually people with this illness have deeper psychological causes.

• In Bankei’s time, medicine did not yet know about Kleptomania Syndrome. But perhaps Bankei was very sensitive and felt that this boy was abnormal. The teacher felt that punishment would not be effective. Maybe teaching this boy to meditate well and regularly, then he would gradually become calm and would stop stealing.

• The other group of boys did not understand what the teacher meant, and it was also difficult for Bankei to express his feelings. So the boys had a “street demonstration.”

Actually, Bankei was a very disciplined teacher. If these boys were smart, they would have understood that their teacher had a reason not to punish the thief. He had his own way.

Instead of believing in their teacher and respecting him, these boys believed that they were smarter than their teacher in dealing with the thief, and generally in managing the school.

This happens very often in life – students consider themselves smarter than their teachers, juniors consider themselves smarter than their seniors… So people often argue, challenge, overthrow, reform, open opposition factions, do not cooperate… Closer, in the family, children as young as 14 or 15 have begun to consider themselves smarter than their parents.

• Respect teachers, respect the Way [of humanity].

Fish that have no salt will rot
Children who disobey their parents will be ruined in a hundred ways.

• Healthy people do not need doctors, but sick people do.
The weaker the student, the more the teacher cares for him.

Bankei’s loving-kindness and compassion obviously touched and converted his thieving student.

• The main question of the lesson is: who is right, who is wrong?

Buddhism teaches Non-Discriminating Mind – to rise above right and wrong, to live together in harmony as one.

The young boys demanding the teacher to do what they want – namely, punishing the thief – did not understand this Buddhist teaching and still clung to right and wrong, unable to calmly follow their teacher.

(Translated and annotated by Tran Dinh Hoanh)

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

# 45