Chào anh chị em,

Tanzan và Ekido đi chung với nhau trên con đường bùn lầy. Mưa đang rơi nặng hạt.

Đến một khúc quanh, họ gặp một cô gái xinh xắn mặc Kimono và mang đai lưng, không vượt qua ngã tư được.

“Đi, cô em,” Tanzan nói ngay. Bế cô gái trên đôi tay, thiền sư mang cô qua vũng bùn.

Ekido chẳng hề nói một lời nào nữa, cho đến tối khi họ sắp đến chùa tạm nghỉ. Ekido không còn nhịn được. “Người tu hành chúng ta không kề cận phụ nữ,” Ekido nói với Tanzan, “nhất là các cô gái trẻ và đẹp. Nguy hiểm. Sao thầy làm vậy?”

“Thầy bỏ cô ấy xuống đằng đó rồi,” Tanzan nói. “Con còn bế cô ấy sao?”

Bình:

• Hara Tanzan (原坦山, 5 tháng 12 năm 1819 – 27 tháng 7 năm 1892) là giáo sư triết tại Đại Học Hoàng Gia Nhật (ngày nay là Đại Học Tokyo) thời Minh Trị Thiên Hoàng. Tanzan là nhân vật chính trong một số truyện Thiền Nhật Bản nổi tiếng, như Thông báo, Đường Bùn, và Một vị Phật. Thiền sư nổi tiếng về việc không theo một số giới luật Phật giáo, như luật ăn chay và luật cấm rượu.

Ngài là người đi đầu trong quá trình hiện đại hóa Phật giáo Nhật Bản và là người đầu tiên (ở Nhật Bản) cố gắng kết hợp các khái niệm từ khoa học tự nhiên vào Phật giáo Thiền tông.

• Tâm tỉnh thức, tâm Phật, là tâm không vướng mắc, tâm vô chấp. Không bám vào đâu thì sinh tâm bồ đề. (Kinh Kim Cang)

Không vướng mắc với luật “nam nữ thọ thọ bất thân.”

Không vướng mắc với người đẹp và ái dục.

Việc phải làm thì làm. Nên giúp cô ấy qua đường thì giúp.

Làm xong là quên, chẳng còn vướng gì trong tâm — không vướng bận về người đẹp, không vướng bận về phá luật.

Không gì cả. Tâm Không.

• Đằng khác, tâm chưa giác ngộ dễ bị hoảng loạn và vướng bận đủ điều — lề luật, người đẹp, sợ hãi, nghi ngờ… Cho nên cần nhiều lề luật để hỗ trợ hành giả trên đường tìm giác ngộ.

• Đầu đề của bài này là “Đường bùn.”

Chúng ta là những khách lữ hành trên con đường bùn của cõi ta bà. Nếu chúng ta tự mình lấm bùn, để bế những người khác qua đường cho khỏi lấm bùn, mà không nệ hà vướng bận gì cả, thì đó là Tâm Bồ Tát- Bồ Đề Tâm. Thật là Từ! Thật là Bi!

(Trần Đình Hoành dịch và bình)

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Đường bùn – Muddy Road

Dear Brothers and Sisters,

Tanzan and Ekido were once travelling together down a muddy road. A heavy rain was still falling.

Coming around a bend, they met a lovely girl in a silk kimono and sash, unable to cross the intersection.

“Come on, girl,” said Tanzan at once. Lifting her in his arms, he carried her over the mud.

Ekido did not speak again until that night when they reached a lodging temple. Then he no longer could restrain himself. “We monks don’t do near females,” he told Tanzan, “especially not young and lovely ones. It is dangerous. Why did you do that?”

“I left the girl there,” said Tanzan. “Are you still carrying her?”

Annotation

• Hara Tanzan (原坦山, December 5, 1819 – July 27, 1892) was a professor of philosophy at the Imperial University (now Tokyo University) during the Meiji period. Tanzan is the main character in several famous Japanese Zen stories, such as Announcement, Muddy road, and A Buddha. He was famous for not following certain Buddhist precepts, such as vegetarianism and the prohibition of alcohol. He was a pioneer in the modernization of Japanese Buddhism and the first (in Japan) to attempt to incorporate concepts from natural science into Zen Buddhism.

• The enlightened heart, the Buddha heart, is the non-entangling, non-attaching heart. Not residing anywhere, then the Bodhicitta is born. (Diamond Sutra).

Not attaching to the precept prohibiting man-woman contact.

Not attaching to beauty and desire.

Doing what should be done. If she should be helped crossing the road, then help her.

Upon finishing the work, nothing is attached to the heart — neither beauty, nor the breaking of precepts.

Nothing. An empty heart.

• On the other hand, an unenlightened heart is easily confused and entangled in many things — precepts, beauty, fear, doubt… Therefore, precepts are needed to support such practitioners on the path to enlightenment.

• The title of this story is “Muddy Road”

We all are travelers on the muddy road of this world. If we wade through the mud to carry others across the road, not bothered or entangled by anything, then that is the Bodhisattva Heart – Bodhicitta. Such loving-kindness! Such compassion!

(Trần Đình Hoành annotated)

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

#14