Chào các bạn,

Đạo đức kinh (Tao Te Chinh) của Lão Tử (Lão giáo hay Đạo học, Taoism), Nguyễn Duy Cần dịch, Chương 48:

Theo Học, càng ngày càng thêm,
Theo Đạo, càng ngày càng bớt.
Bớt rồi lại bớt,
Đến mức vô vi.
Không làm mà không gì là không làm,
Thường dùng vô vi thì được thiên hạ,
Bằng dùng hữu vi thì không đủ
nắm thiên hạ.

Trung tâm điểm của bài này là vô vi. Nhiều người hiểu lầm vô vi là không làm gì cả. Nhưng thực ra vô vi làm rất nhiều. “Vô vi nhi vô bất vi” – không làm nhưng làm rất nhiều. Cho nên, vô vi hiểu cho đúng nghĩa phải nói “dường như không làm.”

Người hành động vô vi là người hành động theo Đạo, theo vận hành tự nhiên của vạn vật, tùy duyên (dùng từ của Phật gia). Vì làm việc dựa theo vận hành tự nhiên của Trời Đất, cho nên làm gì cũng làm rất nhẹ nhàng, không tốn nhiều công sức nhưng lại luôn thành công lớn. Chính vì vậy mà người vô vi làm rất nhiều chuyện cần làm trong đời nhưng nhìn thoáng qua có vẻ như chẳng làm gì mấy.

“Theo Học, càng ngày càng thêm,
Theo Đạo, càng ngày càng bớt.
Bớt rồi lại bớt,
Đến mức vô vi.”

“Theo Học, càng ngày càng thêm.” Người bình thường càng học thì càng thêm kiến thức, thêm phương pháp, thêm chiến lược…

“Theo Đạo, càng ngày càng bớt.” Người hành động theo Đạo nghĩa là theo vận hành tự nhiên của thiên nhiên Trời Đất, cho nên càng ngày càng hành động nhẹ nhàng và bớt mọi kiến thức, phương cách và chiến lược… của người hữu vi.

“Bớt rồi lại bớt,
Đến mức vô vi.”

Càng thuần thục trong cách sống với Đạo thì người vô vi làm mọi việc càng ngày càng nhẹ nhàng cho đến mức dường như chẳng làm gì cả.

“Không làm mà không gì là không làm,
Thường dùng vô vi thì được thiên hạ,”

“Không làm mà không gì là không làm.” Người vô vi thực sự làm rất nhiều chuyện cần làm cho xã hội, đất nước… Nhưng luôn rất nhẹ nhàng, dường như không làm gì.

“Thường dùng vô vi thì được thiên hạ.” Chính vì làm rất nhiều chuyện, rất nhẹ nhàng và rất thành công, cho nên đó là sức mạnh để nắm được cả thiên hạ.

“Bằng dùng hữu vi thì không đủ
nắm thiên hạ.”

Còn người bình thường thì hùng hục dùng mọi phương cách và chiến lược, nhưng lại rất thường khi trái ngược với tự nhiên. Cho nên, càng làm lớn thì càng hư lớn, càng đánh lớn thì càng thua lớn… Cho nên, không đủ sức để nắm thiên hạ.

Chúc các bạn một ngày vô vi.

Phạm Thu Hương