Điệu blues nhớ nhà dưới đất – Subterranean homesick blues

500 Greatest Songs of All Times

Chào các bạn,

Đây là bài hát được Bob Dylan sáng tác và trình diễn, thu âm vào ngày 14-1-1965, khi anh 24 tuổi.

Tên bài hát – Subterranean homesick blues – được cho là lấy cảm hứng từ cuốn tiểu thuyết Subterraneans của Jack Kerouac, xuất bản năm 1958, nói về Thế hệ Beat (Beat Generation).

Bob Dylan nói, khi học Đại học Minnesota (Mỹ) năm 1959, anh chịu ảnh hưởng của Thế hệ Beat. Thế hệ Beat là phong trào văn hóa văn học được khởi xướng bởi một nhóm nhà văn những năm 1950. Các yếu tố trung tâm của văn hóa Beat là từ chối các giá trị kể chuyện tiêu chuẩn, tìm kiếm tâm linh, khám phá các tôn giáo Mỹ và phương Đông, bác bỏ chủ nghĩa duy vật kinh tế, miêu tả rõ ràng về thân phận con người, thử nghiệm ma túy gây ảo giác, giải phóng và khám phá tình dục. (Wikipedia, Beat Generation).

Dòng đầu tiên của bài hát – “Johnny ở tầng hầm/Trộn thuốc/Tôi ở trên vỉa hè/Nghĩ về chính phủ.” – đề cập đến quá trình chưng cất codeine (một dẫn xuất của thuốc phiện dùng để giảm đau) và tình hình chính trị xã hội khó khăn của Mỹ vào thời điểm đó. Năm 1965, phong trào dân quyền đang phát triển mạnh mẽ, Mỹ rơi vào Chiến tranh Lạnh căng thẳng với Liên Xô, Chiến tranh Việt Nam nổ ra và thế hệ trẻ nổi dậy chống lại chính quyền bằng vô số cách, kể cả việc dùng ma túy và phương tiện truyền thông (phát thanh, truyền hình…) của bài hát.

Bài hát cũng đề cập đến những cuộc đấu tranh xung quanh phong trào dân quyền ở Mỹ (“Tốt hơn là tránh xa mấy thứ/Mang vòi cứu hỏa đi loanh quanh” – trong phong trào dân quyền, những người biểu tình ôn hòa đã bị đánh đập và bị xịt vòi cứu hỏa áp suất cao). (Wikipedia, Subterranean homesick blues).

Bob Dylan (sinh ngày 24-5-1941) là một nhạc sĩ được xem là phản ánh tâm thức của nước Mỹ, đặc biệt là trong các thập niên 60s-70s. (Trịnh Công Sơn thường được gọi là Bob Dylan của Việt Nam). 

Bob Dylan là nhạc sĩ đầu tiên nhận được Giải Nobel Văn học (vốn dành cho các nhà văn) “vì đã tạo ra những cách thể hiện thơ mới trong truyền thống ca hát vĩ đại của nước Mỹ”. Giải thưởng được Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố vào ngày 13-10-2016. (2016 Nobel Prize in Literature, Wikipedia). 

Báo nhạc Rolling Stone xếp bài hát này hạng 340 trong 500 bài hát hay nhất mọi thời đại.

Mời các bạn cùng nghe nhé.

Chúc các bạn một ngày vui.

PTH

***

Bob Dylan – Subterranean Homesick Blues (Alternate Official Video)

Subterranean homesick blues

Johnny’s in the basement
Mixing up the medicine
I’m on the pavement
Thinking about the government
The man in a trench coat
Badge out, laid off
Says he’s got a bad cough
Wants to get it paid off

Look out, kid
It’s somethin’ you did
God knows when
But you’re doin’ it again
You better duck down the alley way
Lookin’ for a new friend
A man in a coon-skin cap
In a pig pen
Wants eleven dollar bills
You only got ten.

Maggie comes fleet foot
Face full of black soot
Talkin’ that the heat put
Plants in the bed but
The phone’s tapped anyway
Maggie says that many say
They must bust in early May
Orders from the DA

Look out, kid
Don’t matter what you did
Walk on your tip toes
Don’t tie no bows
Better stay away from those
That carry around a fire hose
Keep a clean nose
Watch the plainclothes
You don’t need a weather man
To know which way the wind blows.

Ah, get sick, get well
Hang around an ink well
Ring bell, hard to tell
If anything is gonna sell
Try hard, get barred
Get back, write Braille
Get jailed, jump bail
Join the army, if you fail

Look out kid
You’re gonna get hit
By losers, cheaters
Six-time users
Hanging ’round the theaters
Girl by the whirlpool is
Lookin’ for a new fool
Don’t follow leaders
Watch the parkin’ meters.

Ah, get born, keep warm
Short pants, romance, learn to dance
Get dressed, get blessed
Try to be a success
Please her, please him, buy gifts
Don’t steal, don’t lift
Twenty years of schoolin’
And they put you on the day shift

Look out kid
They keep it all hid
Better jump down a manhole
Light yourself a candle
Don’t wear sandals
Try to avoid the scandals
Don’t wanna be a bum
You better chew gum
The pump don’t work
‘Cause the vandals took the handles.

Điệu blues nhớ nhà dưới đất

Johnny ở tầng hầm
Trộn thuốc
Tôi ở trên vỉa hè
Nghĩ về chính phủ
Ông mặc áo mưa
Đi về, bị sa thải
Nói, anh ấy bị ho nặng
Muốn được trả hết nợ

Cẩn thận, nhóc
Vài điều em làm
Chúa biết [làm] khi nào
Nhưng em làm điều đó lần nữa
Tốt hơn là em lặn xuống hẻm
Kiếm bạn mới
Ông đội mũ da gấu mèo
Trong chuồng heo
Muốn có tờ mười một đô la
Em chỉ có mười.

Maggie đến chạy ào ào
Mặt đầy nhọ nồi đen
Kể rằng sức nóng đặt
Cây cỏ nằm ngủ nhưng
Dù sao điện thoại cũng bị nghe lén
Maggie nói, nhiều người nói
Họ phải xông vô đầu tháng Năm
Lệnh từ công tố viện

Cẩn thận, nhóc
Dù em làm gì
Hãy đi nhón gót
Đừng thắt nơ
Tốt hơn là tránh xa mấy người
Mang vòi cứu hỏa đi loanh quanh
Giữ mũi sạch
Để ý đám thường phục
Chẳng cần nhà khí tượng học
Để biết gió thổi hướng nào

A, ốm đi, khỏe lại đi
Lẩn quẩn quanh lọ mực
Chuông reo, khó nói
Nếu làm gì để thuyết phục được
Cố hết sức, chặn lối
Quay lại, (vờ) viết chữ của người mù
Đi tù, hạy vất tiền tại ngoại
Đi lính, nếu thua

Cẩn thận, nhóc
Em sẽ bị đánh
Bởi kẻ thua cuộc, kẻ lừa đảo
Kẻ keo kiết
Lẩn quẩn rạp hát
Cô bên hồ nước nóng
Đang kiếm kẻ ngốc mới
Đừng đi theo lãnh đạo
Để ý máy thu tiền đỗ xe.

A, sinh ra, giữ ấm
Quần ngắn, lãng mạn, học vũ
Mặc đồ, nhận phước
Cố thành công
Làm nàng vui, làm chàng vui, mua quà
Đừng trộm, đừng cắp
Hai mươi năm đi học
Và họ đưa em vào ca ngày

Cẩn thận, nhóc
Họ giấu tất cả
Tốt hơn là nhảy xuống miệng cống
Thắp cho mình ngọn nến
Đừng mang dép
Cố tránh bê bối
Đừng muốn thành kẻ ăn bám
Tốt hơn là nên nhai kẹo cao su
Máy bơm không hoạt động
Vì những kẻ phá hoại đã nắm lấy cái quai.

(PTH dịch)

2 thoughts on “Điệu blues nhớ nhà dưới đất – Subterranean homesick blues”

Leave a comment