Chào các bạn,

Nếu các bạn hỏi mình điều gì tồi tệ nhất trong thời đại này ở Việt Nam, mình sẽ nói đó là nói dối.

Đương nhiên là nước nào cũng có nhiều người nói dối, nhưng số người nói dối ở VN thì rất là quá tải. Các bạn đương nhiên là biết điều đó. Hằng ngày đi mua hàng bị lừa là chuyện thường xuyên; các cá nhân bán hàng và công ty bán hàng nói dối là chuyện thường xuyên; quan chức và các đại gia kinh doanh tham nhũng là chuyện thường xuyên; trí thức lảm nhảm nhưng không biết mà nói y hệt như mình biết là chuyện thường xuyên…

Các bạn, nói dối không chỉ làm hại người nói dối – vì chẳng ai tin được họ trong trường kỳ – mà còn làm cho đất nước chậm phát triển – vì chẳng ai tin được ai để làm những gì lớn lao với nhau cho đất nước.

Người ta thường chẳng quan tâm đến nói dối, vì họ nói dối cả ngày, đến mức họ cũng chẳng còn biết là mình nói dối. Và mọi người cũng cho rằng nói dối là chuyện thường tình, vì ai cũng nói dối – “Chỉ có anh mới từ sao hỏa xuống địa cầu nên mới ngố về chuyện nói dối ở đây. Ai cũng nói dối, có gì đáng nói?”

Hồi nhỏ mình đọc kinh thánh thấy Chúa Giêsu gọi chúa quỷ là kẻ nói dối/kẻ dối trá và là cha của dối trá: “Vì các ngươi là con của chúa quỷ, cha các ngươi, các ngươi thích làm những điều tội lỗi cha các ngươi làm. Hắn là kẻ sát nhân từ đầu. Hắn luôn luôn ghét sự thật, bởi vì không có sự thật trong hắn. Khi hắn nói dối, đó là nhất quán với tính cách của hắn, vì hắn là kẻ dối trá và là cha của dối trá.” (For you are the children of your father the devil, and you love to do the evil things he does. He was a murderer from the beginning. He has always hated the truth, because there is no truth in him. When he lies, it is consistent with his character; for he is a liar and the father of lies. John 8:44). Mình luôn thắc mắc thầm: “Vậy thì chúa quỷ có gì là ghê gớm? Nói dối thì mắc mớ gì? Ai lại chẳng nói dối, và nói dối thì chết ai đâu?”

Vài thập kỷ sau, bây giờ mình khôn ra một chút và biết rằng chỉ cần thế giới hết nói dối thì thế gian thành thiên đàng tức thì, và thế giới ngày nay hỗn loạn, chiến tranh, chết chóc… chỉ vì người ta nói dối.

Trong đạo làm người Ngũ thường của khổng giáo “Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín” thì Tín (đáng tin) là thành trì cuối cùng của đạo làm người. Không có Tín thì bạn đã sa xuống dưới mức làm người.

Nói dối là tà ngữ trong Phật giáo, và “chính ngữ” – một trong tám nhánh đường của Bát Chánh Đạo – con đường đến Giác ngộ – là “nói thật.”

Không phải tự nhiên mà các truyền thống tâm linh lớn đều nhấn mạnh đến dối trá. Các bạn thử tưởng tượng, con cái nói dối với bố mẹ hay ngược lại, vợ chồng nói dối nhau, bạn bè nói dối nhau… thì đời sống của bạn sẽ thế nào.

Nói dối làm cuộc sống thiên đàng trở thành hỏa ngục.

Về phương diện xã hội, nói dối là chẳng ai tin ai – thầy trò chẳng tin nhau, dân và nhà nước chẳng tin nhau, lính và tướng chẳng tin nhau, quan và dân chẳng tin nhau… Thế thì xã hội chỉ có đường đi ăn mày, phát triển thế nào được?

Nói dối ở VN đã đến mức không thể chấp nhận được, và tai hại cho đất nước cùng cực.

– Mình đi với cô bạn vào một tiệm mua đồ. Cô ấy đưa cho người bán tờ 100 ngàn đồng để đổi ra tiền lẻ. Một phút sau cô ấy vẫn chờ, và nói với mình: “Em mới đưa cho bà tờ 100 ngàn.” Bà ta nói: “Không, đây là tờ 100 ngàn của cô, không phải của em. Em chẳng đưa cho cô tờ nào hết.” Đúng là ăn cướp trắng trợn. Nhưng mình bảo cô bạn, “Được rồi. Đừng cãi nhau.” Mấy tháng sau thấy tiệm đó đóng cửa vĩnh viễn. Well, Trời có mắt. Người ta ăn cướp mình cũng cứ lờ đi. Trời sẽ xử họ.

– Mình mua trái cây của một anh mình đã mua mấy lần. Lần đó mình bận rộn nên mình nhờ anh ta lựạ dùm 2 ký dâu, 15 phút nữa mình vòng lại lấy. Về nhà rồi mình mới khám phá ra là anh ta lựa cho mình toàn các trái nếu không ăn tức thì thì nó sẽ hư hết, không dành đến ngày mai hay ngày mốt được. Và mình đã là khách quen của anh ta.

– Các sạp trong chợ Bến Thành, và dọc đường trong quận 1, nói thách lên đến 10 lần cao hơn giá trị hàng. Bạn trả giá thế nào thì cũng bị hớ, vì bạn chẳng bao giờ dám trả thấp xuống chỉ còn 1/10.

– Các thầy thì khỏi nói. Ở VN bạn có thể làm thầy, làm coach, chỉ bằng đi học một khóa 1, 2 tuần hay 1, 2 tháng.

– Đại công ty bán “Miến đậu xanh”, nhưng khi đọc thành phần (chữ nhỏ xíu) thì thấy chỉ có 13% đậu xanh, còn lại là những thứ khác.” Nói dối động trời.

…

Mua hàng ở xứ này bạn có cơ hội bị lừa lọc rất lớn. Và đương nhiên điều đó cản trở phát triển kinh tế đất nước vì người ta ít ai dám mua nhiều hàng.

Nếu các bạn chỉ làm một điều – nói thật và không nói dối – bạn sẽ giác ngộ thành thánh và giúp thế giới này tốt đẹp thêm tức thì.

Chúc các bạn luôn thành thật.

Mến,

Hoành

© copyright 2023
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com