Chào các bạn,

Mình cùng với mẹ Razen về gần đến cổng, thấy em Thú con của bố mẹ Hre đang đứng thập thò ngoài cổng nhà mình. Em Thú đứng cùng chiều mình đang về, và đứng phía trước nên không biết mình đang về phía sau. Đến nơi mình hỏi:

– “Em Thú cần gì sao không đẩy cổng vào nhà?”

– “Mình đợi Yăh ra, không biết Yăh không có trong nhà.”

Mẹ Razen chào về, mình đẩy cổng cùng với em Thú vào nhà. Em Thú học lớp Bảy, nhà em Thú có hai con bò, vì vậy công việc hằng ngày của em Thú cũng như những em nhỏ khác trong Buôn Làng, một buổi đến trường học, một buổi đi chăn bò chơi trên ruộng đồng nương rãy, chạy nhảy bắt tôm cua cá với các em cùng chăn bò khác.

Ở Buôn Làng có điểm đặc biệt: Các em học sinh cấp I và cấp II không phải đi học thêm như những em học sinh ở thị trấn thị xã hoặc thành phố, cứ sau mỗi buổi học ở trường buổi còn lại cũng như những ngày nghỉ học, các em đi chăn bò, đi bẫy chuột, đi xúc tôm cua cá hoặc đi chơi ngoài ruộng đồng. Trong tất cả các việc các em thích đi chăn bò nhất, bởi đi chăn bò có chỗ chơi rộng có nhiều bạn chơi. Các em mải mê chơi nên xảy ra nhiều chuyện với đàn bò. Giờ gặp em Thú đứng thập thò ngoài cổng mình chắc hai con bò của gia đình được em Thú đi chăn có chuyện, mình hỏi:

– “Em Thú đợi Yăh có chuyện gì?”

– “Mình đến xin Yăh thuốc.”

– “Em Thú bị đau?”

– “Không, mình đến xin thuốc cho con bò.”

– “Yăh không phải thú y không chữa bệnh cho con bò được, em Thú nói bố mẹ Hre gọi bố Thar thú y Buôn Làng đến chữa sẽ tốt cho con bò hơn.”

– “Yăh làm được, mình chỉ muốn thuốc bổ cho con bò.”

Sống giữa anh em Buôn Làng, mình biết các em nhỏ còn rất nhạy trước việc làm không tốt của các em đối với mọi người, cũng như đối với những con vật. Vì vậy khi nghe em Thú xin thuốc bổ cho con bò mình nghĩ em Thú đã làm gì đó khi đi chăn bò, mình hỏi:

– “Em Thú đã không tốt với con bò khi đi chăn nó đúng không?”

Em Thú nhìn mình gật đầu nói:

– “Mình đã phạt con bò.”

– “Em Thú đã phạt con bò như thế nào để đến giờ phải đi xin thuốc bổ cho con bò?”

– “Con bò không tốt với mình, nó đi ăn cây bắp mới mọc của gia đình bố mẹ Đo. Mình đuổi nhiều lần con bò không nghe, mình lấy dây cột con bò lại ở một gốc cây xa không cho nó ăn, mình cột hai buổi chiều. Hôm qua mình đuổi ra khỏi chuồng để đi chăn, một con bò đi nhanh còn con bò bị mình cột phạt không cho ăn nó không muốn đi, mình nhớ lại hai buổi chiều con bò bị phạt không được ăn chắc nó mệt giống khi mình đi chăn bò bị đói bụng, mình không muốn con bò đau nên xin thuốc bổ cho nó uống để nó đi nhanh.

Mình làm sai với con bò, nhưng con bò không tốt với bố mẹ Đo khi ăn hết cây bắp của nhà đông người, đến mùa bắp gia đình bố mẹ Đo không có bắp để bán sẽ đói.”

Matta Xuân Lành