Người dịch: Lê Thùy Dung
Biên tập: Đào Thu Hằng

MỆNH LỆNH NĂNG LƯỢNG BẮT BUỘC:
100% TÁI TẠO NGAY BÂY GIỜ

CHƯƠNG 1: Không Có Lựa Chọn Nào Khác Ngoài Năng Lượng Tái Tạo (Phần 4)

1B. Nhận định sai lầm:
Bản chất ngầm của tư duy truyền thống về năng lượng

Tiềm thức hoặc ý thức gắn với tư duy truyền thống về năng lượng là một nguyên nhân chính dẫn đến nhiều nhận định khoa học và chính trị sai lầm về năng lượng tái tạo. Ví dụ, vào năm 1977, cựu giám đốc Viện Kinh tế năng lượng tại đại học Cologne, Hans-Karl Schneider, người từng là Trưởng Hội đồng chuyên gia kinh tế Đức từng tuyên bố “năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng địa nhiệt và những nguồn năng lượng “mới” khác đơn giản là không thể cung cấp hơn 5% tiềm năng”.

Năm 1990, nhóm vận động hành lang Informationskreis Kern-Energie (IK) trong chính phủ Đức được hỗ trợ tài chính bởi những nhà cung cấp điện, đã giải thích rằng mặc dù “năm 1988 tại Đan Mạch, hầu như mỗi 100 kWh điện là được tạo ra bởi gió (tương ứng với 0.9% tổng lượng điện tiêu thụ), một mức độ tập trung tương tự để sử dụng năng lượng gió ở Cộng hòa Liên bang Đức sẽ gần như không thể thực hiện được bởi vì điều kiện khí hậu khác nhau”.

Năm 1993, trong một quảng cáo đăng tải trên các tờ báo lớn, ngành công nghiệp năng lượng Đức đã diễn giải dưới dạng câu hỏi: “Đức có thể xóa bỏ việc sử dụng năng lượng hạt nhân được không? Được. Tuy nhiên, điều đó sẽ làm gia tăng đột biến việc đốt than cùng với sự phát thải khí thải nhà kính CO₂. Bởi vì, ngay cả trong dài hạn, năng lượng tái tạo như mặt trời, nước và gió cũng sẽ không có khả năng đáp ứng được nhiều hơn 4% nhu cầu sử dụng điện của chúng ta. Vậy chúng ta có nên thực hiện việc xóa bỏ điện hạt nhân? Không”.⁸

Tháng 6/2005, Angela Merkel, trong vai trò lãnh đạo của bà cho Đảng bảo thủ Đức với tên gọi Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo (Christian Democratic Union – CDU) tuyên bố: “gia tăng tỉ trọng sử dụng năng lượng tái tạo đến 20% là điều không thực tế”. Hai năm sau, giờ đây trong cương vị thủ tướng Đức cùng với tư cách Chủ tịch hội đồng châu Âu, bà đã phê duyệt quyết định chung cho toàn châu Âu, yêu cầu năng lượng tái tạo phải đóng góp 20% vào tổng tiêu thụ năng lượng toàn châu Âu đến năm 2020.

Năm 2006, dưới sự ủng hộ của đội ngũ chuyên gia, Bộ trưởng Bộ Môi trường Đức, Sigmar Gabriel tuyên bố rằng đến năm 2025, tỉ phần năng lượng tái tạo  trong cung năng lượng có thể chỉ đạt 27% là tối đa, xấp xỉ tương đương với tỉ trọng đóng góp của năng lượng hạt nhân. Ba năm sau, tuyên ngôn của Đảng Dân chủ Xã hội trong cuộc bầu cử Quốc Hội Đức năm 2009 đòi hỏi tỉ trọng của năng lượng tái tạo phải tăng lên ít nhất ở mức 35% vào năm 2020, và ít nhất là 50% vào năm 2032. Rõ ràng, sự can đảm cần để chuyển sang hướng dựa vào năng lượng tái tạo đã gia tăng đáng kể trong một khoảng thời gian ngắn.⁹

Những dự báo khoa học cũng vậy, liên tục đưa ra những đánh giá quá thấp ngay cả khi đó là nghiên cứu của các Viện Năng lượng tái tạo. Năm 1990, Hiệp hội Năng lượng gió châu Âu (EWEA) dự báo công suất lắp đặt của những nhà máy điện gió trên toàn bộ các nước thành viên châu Âu (khi đó có 15 thành viên, còn gọi là EU 15), sẽ đạt được mức 4089 MW vào năm 2000, nhưng công suất thực sự đạt được vào năm 2000 đã là 12 887 MW. Năm 1998 họ công bố dự báo mới: 36 378 MW công suất điện gió có thể được sản xuất vào năm 2007, nhưng con số thực sự vào năm này là 56 535 MW.

Thậm chí cả những văn bản dự báo của Hội đồng châu Âu trong những nghiên cứu từ các viện khoa học nổi tiếng, vẫn tụt hậu xa so với tốc độ phát triển thực sự. Năm 1996, Hội đồng công bố một “kịch bản cơ bản” và một kịch bản lạc quan hơn gọi là “kịch bản nâng cao”. Kịch bản cơ bản đã đưa ra con số 6799 MW công suất lắp đặt tại các nhà máy điện gió trên lãnh thổ 15 nước châu Âu tính đến cuối 2007 – sai số chênh lệch đến 732% so với sự phát triển thực tế. Kịch bản nâng cao thì dự báo rằng 30 380 MW có thể được tạo ra từ gió và năng lượng mặt trời tính đến 2020, vẫn còn thua xa con số thực 73 504 MW đã đạt được vào năm 2008.

Năm 1998, Hội đồng châu Âu công bố một dự báo khác về việc sẽ đạt được sản lượng 47 100 MW điện gió vào năm 2020, nhưng một lần nữa, đến năm 2008, sản lượng đã vượt xa tại mức 64 173 MW. Đối với năng lượng nhiệt mặt trời, với dự báo là 10 440 MW vào năm 2020, vào năm 2007 – trước hẳn 13 năm – con số này đã đạt được.

Những dự báo của Cơ quan Năng lượng quốc tế (International Energy Agency – IEA) cũng thường tụt hậu xa so với sự phát triển thực sự. Trong tài liệu Toàn cảnh năng lượng thế giới cho EU 15, phát hành năm 2002, IEA dự đoán sản lượng điện gió đạt vào khoảng 71 000 MW đến năm 2030, nhưng công suất đã chạm mức này vào năm 2009. Tương tự, họ tiên đoán sản lượng quang điện năm 2020 đạt mốc 4000 MW, tuy vậy năm 2008, con số thực tế đã là 9331 MW. Họ dự đoán sản lượng năng lượng gió toàn cầu sẽ đạt 100 000 MW vào năm 2020, một con số mà đã bị vượt xa vào năm 2008 với 121 188 MW.

Việc IEA liên tục đánh giá thấp vai trò của năng lượng tái tạo được kết hợp với việc họ đánh giá thái quá tầm quan trọng của năng lượng hóa thạch và hạt nhân: năm 2007, khi giá dầu thô vào khoảng 100 đô/thùng, họ cho rằng đến 2030, giá dầu quân bình sẽ được vào khoảng 62 đô/thùng. Hai năm trước họ đã dự đoán giá dầu trung bình sẽ ở mức 30 đô la trong vòng 20 năm tới. IEA là tổ chức chính phủ quốc tế đại diện cho các nước OECD và “ý kiến của giới chuyên gia”, nhưng IEA phải phụ thuộc vào chính phủ và các công ty tiến hành đầu tư, và bởi các tổ chức tài chính khác. Những con số của họ cũng hình thành nền tảng cho nhiều ấn bản của ngành công nghiệp năng lượng.

Với những dự báo không chính xác của mình, IEA đã góp phần đáng kể vào những quyết định chính trị tai hại, đầu tư nhầm vào lĩnh vực năng lượng truyền thống và thất bại trong việc cổ vũ năng lượng tái tạo. Vậy mà, chính phủ các nước, cùng các nền kinh tế hàng đầu thế giới (như là G8 và G20) vẫn tiếp tục ủy thác trách nhiệm nghiên cứu những dự án mới cho IEA.

Những ước tính và dự đoán sai sót về tiềm năng sử dụng năng lượng tái tạo trích dẫn phía trên cho thấy chính xác rằng, đặc biệt những chuyên gia năng lượng đã nhận định sai lầm lớn như thế nào, hoặc là bởi những dự đoán khác không được chấp nhận, hoặc bởi vì những chuyên gia này đã không thể hình dung được khả năng mở rộng của việc sử dụng năng lượng tái tạo dựa trên hệ thống lắp đặt phi tập trung sẽ là một quá trình hoàn toàn khác biệt với những dự án đầu tư đòi hỏi nhà máy quy mô lớn. Khi cùng những tổ chức nghiên cứu này giờ đây đưa ra những dự báo mới tiên đoán mức độ mở rộng với tốc độ lớn hơn, nhưng chính những dự đoán này một lần nữa lại trở thành các cản trở cho tiềm năng thực sự của năng lượng tái tạo, bởi vậy tất cả những dự đoán mới này cũng sẽ cần được nhìn nhận với thái độ hoài nghi.

Thậm chí Liên đoàn Năng lượng tái tạo Đức (BEE), một đơn vị hoạt động tích cực trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, cũng trở nên dè dặt hơn cần thiết. Họ dự đoán tỉ trọng của năng lượng tái tạo có thể chiếm 47% trong sản lượng điện ở Đức cho đến năm 2020. Điều này tương ứng với sản lượng sẽ tăng gấp ba lần trong vòng 10 năm so với 17% tỉ trọng đạt năm 2009. Con số đặc biệt lạc quan hơn này, lại như thường lệ bị nhiều người cho là không thực tế. Tuy nhiên, rất đơn giản để tính toán ra được tại sao vào năm 2020, tỉ trọng này thực ra còn có thể cao hơn rất nhiều.

Chẳng hạn như việc ra đời của năng lượng gió, đóng góp khoảng 9% vào tổng tiêu thụ điện ròng tại Đức vào cuối năm 2009 với công suất lắp đặt tổng cộng là 25 777 MW từ 21 164 nhà máy riêng rẽ.¹⁰ Có nghĩa là trung bình công suất một nhà máy là 1.2 MW. Chỉ cần một biện pháp duy nhất là người ta “tái cấp” (repower) cho những nhà máy này (để cho phép công suất giới hạn cao hơn và nâng mức công suất trung bình lên khoảng 2.5 MW), riêng điều này cũng đã khiến cho việc tăng sản lượng điện gió gấp ba lần từ 9% đến 27%. Không có một lí do kĩ thuật nào khiến điều này không sớm trở thành hiện thực. Điều này cũng giảm được chi phí phát điện từ năng lượng gió.

Tuy nhiên trong ngắn hạn, sản lượng thực tế thậm chí có thể vượt mức mục tiêu này nhờ những nhà máy điện gió được phân bổ rất không đồng đều tại Đức. Sự phân bổ khác nhau này không phải chỉ vì điều kiện gió ở các vùng khác nhau  –  mà sự phân bổ này thực tế phản ánh sự khác biệt trong tiêu chí chính trị để lựa chọn có cấp phép cho việc xây dựng nhà máy điện gió hay không.

(còn tiếp)

Tham khảo:

⁸ Additional evidence of judgements of error can be found in: German Renewable Energies Agency, Vorhersage und Wirklichkeit (Kurzgutachten 2009).

⁹ In 2011, the German government decided to phase out nuclear power entirely, and combine this with an initiative for renewable energy.

¹⁰ DEWI, Status der Windenergienutzung in Deutschland, 31 December 2009.

—

© 2014 copyright Verlag Antje Kunstmann GmbH

Permission granted for translating into Vietnamese and publishing solely on dotchuoinon.com for non-commercial purposes.

Bản quyền bản dịch:  dotchuoinon.com