Người dịch: Nguyễn Thu Trang

MỆNH LỆNH NĂNG LƯỢNG BẮT BUỘC:
100% TÁI TẠO NGAY BÂY GIỜ

Lời Mở Đầu

Hai cuộc cách mạng đã định hình nên diễn biến của lịch sử loài người trong thời đại gần đây: cuộc cách mạng công nghiệp và cuộc cách mạng công nghệ thông tin. Hermann Scheer là sức mạnh dẫn dắt đằng sau cuộc cách mạng vĩ đại thứ ba, cuộc cách mạng năng lượng tái tạo – điều sẽ định hình nên tương lai của chúng ta. Trong khi Hermann viết cuốn sách này, ông nói với tôi rằng đây sẽ là tác phẩm có tính chất kết luận của ông, và tôi tin đúng là như vậy. Ông đã tràn đầy hứng khởi  khi hoàn thành nó, đầy vẻ hồ hởi. Ông cảm thấy rằng mình đã thành công khi viết nên một cuốn sách cung cấp những giải pháp quan trọng cho những thách thức mà thế giới đang phải đối mặt hiện nay.

Tôi có may mắn được biết Hermann trong cương vị vừa là một người bạn vừa là một người đồng nghiệp, và có được đặc ân làm việc gần gũi với ông trong những năm qua. Năm 2007 tôi sáng lập Quỹ Quyền Con Người Bianca Jagger (Bianca Jagger Human Rights Foundation), tại đó Hermann tham gia vào Ban Cố Vấn. Sự sáng suốt của ông là vô giá, ý kiến chuyên môn và sự rộng lượng của ông là không thể sánh kịp. Ông đã là nguồn ánh sáng dẫn dắt và được tưởng nhớ một cách sâu sắc. Tôi chia sẻ niềm tin với Hermann về việc biến đổi khí hậu không chỉ là một vấn đề môi trường, mà vấn đề này chạm vào mọi khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta: hòa bình, an ninh, quyền con người, nghèo nàn, nạn đói, sức khỏe, di cư hàng loạt và kinh tế. Đó là vấn đề toàn cầu và đòi hỏi hành động toàn cầu. Như Hermann viết trong cuốn Tuyên Ngôn Mặt Trời (The Solar Manifesto):

Để có thể thảo luận về năng lượng như một vấn đề riêng rẽ là một ảo tưởng đầu óc. Phát thải CO₂ không phải là vấn đề duy nhất của nhiên liệu hóa thạch. Ô nhiễm phóng xạ không phải là vấn đề duy nhất của năng lượng hạt nhân. Nhiều mối nguy hiểm khác được tạo ra bởi việc sử dụng năng lượng hạt nhân và hóa thạch: từ các đô thị ô nhiễm tới sự xói mòn đất ở vùng nông thôn; từ ô nhiễm nước tới sa mạc hóa; từ di cư hàng loạt tới các khu định cư quá tải và việc suy giảm an toàn cá nhân lẫn an ninh quốc gia. Do hệ thống năng lượng hiện tại là gốc rễ của các vấn đề này, năng lượng tái tạo là giải pháp cho chúng. 

Khi nói đến biến đổi khí hậu và năng lượng tái tạo, tôi thường đề cập tới tác phẩm của Hermann, đặc biệt là những cuốn sách xuất sắc như Nền Kinh Tế Mặt Trời (The Solar Economy) và Tuyên Ngôn Mặt Trời (The Solar Manifesto), trong đó ông nói rằng quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo là mệnh lệnh mang tính luân lý quan trọng hơn cả trong thời đại của chúng ta. Ông phát biểu rằng chi phí cho năng lượng tái tạo nói chung sẽ giảm đi bởi phí tổn công nghệ chiếm phần lớn trong đó. Sản xuất hàng loạt và sáng kiến công nghệ sẽ giúp giảm chi phí đáng kể. Ông nhấn mạnh rằng chúng ta nên xem việc khuyến khích năng lượng tái tạo không phải là gánh nặng mà là một cơ hội kinh tế có một không hai. Nhờ có Hermann, quá trình phát triển kiểu mẫu tiến tới nguồn cung điện xanh từ các nguồn tái tạo chứ không phải từ than, khí và năng lượng hạt nhân đã được tiến hành khắp nơi trên thế giới.

Hermann là một nhà tiên phong. Sự lãnh đạo của ông trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và lòng tận tâm đầy say mê của ông đối với môi trường và quyền con người đã luôn là nguồn cảm hứng. Tạp chí TIME gọi ông là “người anh hùng của thế kỷ xanh” và trích dẫn “tầm nhìn cấp tiến” và “nhiệt tình như bão táp“ⁱ của ông đã “kích điện độc giả Washington“. Đó là những lời ca tụng xứng đáng cho người đã cống hiến đời mình để tạo ra sự khác biệt trên thế giới này.

Những thành tựu to lớn của ông, tự chúng đã nói lên tất cả. Ông đưa ra chính sách ưu đãi giá điện năng lượng tái tạo (feed-in tariffs)*, hay còn được biết đến như Luật Scheer, trong thời gian làm thành viên Quốc Hội Đức. Mặc dù chính sách này đã tồn tại trước đó trên quy mô nhỏ hơn ở Đan Mạch nhưng những gì Hermann đạt được ở Đức là có một không hai. Chính sách của ông được thi hành nghiêm ngặt để đảm bảo rằng giá trả cho năng lượng tái tạo mang lại đền đáp thỏa đáng cho người sản xuất, có nghĩa đó là sự đầu tư đáng giá. Nhờ có tầm nhìn và nỗ lực của Hermann, chính sách Feed-in Tariffs đã trở thành một thí dụ cực kỳ quan trọng trong lập pháp và khuyến khích việc sử dụng năng lượng tái tạo trên toàn thế giới.ⁱⁱ

[*Feed-in Tariffs (hay FiT): Giá điện FiT hàm chứa 3 yếu tố cốt lõi để phát triển nguồn NLTT là (i) một sự đảm bảo để nguồn NLTT kết nối với lưới điện; (ii) một hợp đồng bán điện dài hạn; và (iii) một mức giá bán điện năng có lãi hợp lý cho nhà đầu tư. FiT được công nhận là một cơ chế chính sách thành công nhất trên thế giới để thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng nguồn NLTT. Xem thêm ở: Tính giá điện FiT như thế nào-ND.]

Lập trường của Hermann táo bạo và không nhân nhượng. Các chuyên gia môi trường khác tiếp tục ủng hộ việc chuyển đổi một phần sang sử dụng năng lượng tái tạo và khẳng định rằng hệ thống điện cần phải tiếp tục phụ thuộc một phần vào than đá, nhiên liệu hạt nhân và nhiên liệu hóa thạch. Hermann cương quyết cho rằng chúng ta nên đặt mục tiêu chuyển đổi 100% sang năng lượng tái tạo. Sự tin tưởng chắc chắn của ông rằng điều này không những khả thi mà còn là cần thiết, đã được xác nhận bởi sự phát triển và những thành tựu trong lĩnh vực này trong những năm gần đây.

Hermann biết rằng năng lượng tái tạo có thể khuyến khích các sáng kiến kỹ thuật và phát triển kinh tế, và do đó năng lượng tái tạo sẽ trở nên đủ khả năng cạnh tranh với các hệ thống năng lượng truyền thống. Điện gió trên bờ đã đạt được tỉ suất tương đương với điện từ đốt than trong khi ít gây hại đến môi trường hơn nhiều. Hermann hiểu được những lợi ích kinh tế và xã hội thiết yếu mà năng lượng tái tạo có thể tạo ra cho những quốc gia nghèo nhất trên thế giới. Các nguồn năng lượng tái tạo ‘cây nhà lá vườn’ (home-grown renewable sources) có thể giúp các nước đang phát triển cung cấp nhiên liệu cho sự phát triển kinh tế của họ và cách ly họ khỏi sự tăng giá năng lượng trên thế giới.

Các nguyên lý chủ đạo đằng sau cách tiếp cận của Hermann là sự dân chủ hóa và phi tập trung hóa năng lượng. Tự chủ năng lượng đối với quốc gia và thậm chí với cá nhân là mục tiêu căn bản của ông. Ông tin rằng bằng việc sản xuất năng lượng tại chỗ càng nhiều càng tốt, chúng ta có thể giảm sự phụ thuộc toàn cầu vào các đường dây truyền tải xa và tản nhỏ sự tập trung của sức mạnh kinh tế, điều hiện nằm chủ yếu ở một số rất ít các công ty và tổ chức. Ông cũng biết rằng năng lượng tái tạo không nhất thiết dẫn tới sự dân chủ hóa một cách tự động. Các nguyên tắc của ông rất nghiêm ngặt, và những lời cảnh báo của ông chống lại các dự án như dự án siêu lưới DESERTEC được đề xuất nhằm tạo điều kiện vận chuyển điện từ Bắc Phi tới Châu Âu là rất rõ ràng.

“Những quốc gia nơi đặt các hệ thống này không thu lợi được từ chúng một cách thỏa đáng”, ông viết cho tôi trong một thư điện tử vào ngày 6 tháng 7 năm 2009. “Họ thậm chí cần hệ thống sản xuất và phân phối năng lượng phi tập trung hơn chúng ta bởi cơ sở hạ tầng mạng lưới của họ kém phát triển hơn chúng ta. Ví dụ về các công ty dầu tại các quốc gia xuất khẩu dầu là một cảnh báo. Những khoản siêu đầu tư này hầu như không tới được với cư dân địa phương, thay vì thế chúng thường làm gia tăng sự chênh lệch tại địa phương.”

Hermann là một nhà cải cách, người ủng hộ nhiệt thành cho năng lượng tái tạo từ trước khi năng lượng này được công nhận hay được xem xét một cách nghiêm túc. Ông là người lính lão luyện không biết mệt mỏi vì năng lượng mặt trời; ông không bao giờ cho phép sự chỉ trích làm chệch hướng khỏi mục tiêu. Một số người đã cáo buộc ông chạy theo mô hình không tưởng (utopian paradigm), tuy nhiên khi thời gian trôi đi và cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu lơ lửng trên đầu ngày càng lớn hơn, tầm nhìn của Hermann dường như có tính tiên đoán.

Lòng tận tâm của Hermann với năng lượng tái tạo là hết sức kiên định; ông đã từng là người đứng đầu Hiệp Hội Năng Lượng Tái Tạo Châu Âu (EUROSOLAR) và Chủ tịch của Hội Đồng Năng Lượng Tái Tạo Thế Giới (WCRE), hai tổ chức phi lợi nhuận quốc tế, và năm 1999 ông đã nhận được giải thưởng Right Livelihood Award, hay còn được biết đến như một Giải Nobel khác. Ông đã là sức mạnh dẫn dắt đằng sau sự ra đời của Hiệp Hội Năng Lượng Tái Tạo Quốc Tế (IRENA).

Ông nhận ra rằng việc thúc đẩy năng lượng tái tạo phải trở thành ưu tiên toàn cầu và phổ quát, và việc thành lập IRENA là một điều kiện cần thiết để đạt được mục tiêu đó. Cùng với EUROSOLAR và WCRE, Hermann đã đấu tranh suốt hai thập kỷ để biến IRENA thành hiện thực. Tổ chức này hiện tồn tại chính nhờ sức mạnh thuyết phục, đam mê chi phối và nỗ lực cần cù của ông. Ông biết rằng sẽ không có cách mạng năng lượng tái tạo toàn cầu nào nếu không có IRENA.

Như Hermann đã nói trong bài phát biểu tại hội nghị thành lập tổ chức vào ngày 26 tháng 1 năm 2009, “Hành động nhanh chóng là tuyệt đối cần thiết. Thời gian nói lời đầu môi chót lưỡi về năng lượng tái tạo đã qua rồi. Cái kết của trò chơi ‘nói trên diễn đàn quốc tế, hoãn trong kế hoạch quốc gia’ đã quá hạn từ lâu“.ⁱⁱⁱ

Hermann Scheer đã được xưng tụng là “vua năng lượng mặt trời, “chúa mặt trời“, “nhà thập tự chinh mặt trời” và “giáo hoàng mặt trời“;^iv ông xứng đáng với tất cả những danh hiệu đó và còn hơn thế nữa. Hermann là người nhìn xa trông rộng, người đã đặt chúng ta lên con đường hướng tới một thế giới không sử dụng nhiên liệu hóa thạch, than đá và năng lượng hạt nhân. Ông đã mở đường cho “một thế hệ những người ra quyết định mới… trong lĩnh vực năng lượng đã được thiết lập, những người nhận ra rằng năng lượng hạt nhân và năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch dẫn tới bế tắc“.^v

Hermann là sức mạnh thay đổi, là tiếng nói lý lẽ trong một lĩnh vực bị thống trị bởi những công ty lớn, những người vận động hành lang và những nhà phát ngôn thêu dệt (spin doctors)**.  Thành quả công việc của ông đã giúp định hình cách thức chúng ta lĩnh hội và làm việc với năng lượng tái tạo. Như bài báo trên tạp chí TIME đã viết, “Các thành viên Quốc Hội Đức thường không tạo ra nhiều xáo động bên ngoài Châu Âu. Nhưng Hermann Scheer…, hơn bất kỳ lãnh đạo chính trị đơn lẻ nào, đã biến đổi bối cảnh năng lượng của Châu Âu“^vi.

[**spin doctors: những người phát ngôn được thuê để diễn giải sự kiện cho giới truyền thông theo hướng có lợi, đặc biệt là cho đảng phái chính trị -ND.]

Sự ra đi của Hermann Scheer là nỗi mất mát to lớn. Tôi có nhiều kỷ niệm tốt đẹp về niềm vui sống, khí lực mạnh mẽ và sự hóm hỉnh dễ lây của ông. Ông là một người không nhân nhượng đối với những nguyên tắc của mình, một người bạn trung nghĩa và đáng tin cậy, một người lính lão luyện đầy dũng cảm và cũng là con người chính trực không gì lay chuyển được. Ông đã để lại một gia tài vĩnh viễn phía đằng sau và ông được tưởng nhớ đến một cách sâu sắc.

Bianca Jagger

20.09.11  

 

Ghi chú 

i www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1003146,OO.html#ixzzlXjPlqcYO

ii www.guardian.co.uk/world/2010/oct/18/hermann-scheer-obituary

iii www.wcre.de/en/index.php?option=com_content8ctask=view&id=998cItemid=3

iv www.guardian.co.uk/world/2010/oct/18/hermann-scheer-obituary

v www.eurozine.com/articles/2011-04-22-scheer-en.html

vi www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1003146,OO.html#ixzzlXjMBSiNq

—

© 2014 copyright Verlag Antje Kunstmann GmbH

Permission granted for translating into Vietnamese and publishing solely on dotchuoinon.com for non-commercial purposes.

Bản quyền bản dịch:  dotchuoinon.com