Chào các bạn,

Chúng ta thường hay nói sống cho các em, dù các em đó là con cái của ta, là em nhỏ của ta, hay là học trò của ta. Và ta thường quan tâm đến giáo dục cho các em nên người. Chúng ta muốn các em thông thái, giỏi giang, tử tế sau này, càng hơn mình càng tốt. Con hơn cha là nhà có phúc.

Tuy nhiên, chúng ta chẳng biết rằng giáo dục không chỉ là những điều chúng ta dạy các em, mà là những điều các em thấy ta làm cả ngày, cả đời và các em học theo, một cách vô thức hay có ý thức.

Những điều ta dạy các em thì rất ít, chỉ thỉnh thoảng giảng một hai câu gì đó. Phần rất lớn còn lại của thời gian, các em tự học bằng cách nhìn vào tác phong và hành động của ta và bắt chước. Và vì ta dạy bằng giảng bài thì ít, mà làm gương từ hành động của mình thì nhiều, phần ta dạy thì cùng lắm chỉ là 10% phần ta làm gương, phần chính các em học ta là từ cái gương ta làm hơn là lời ta dạy.

Hơn nữa, nếu ta nói một đường làm một nẻo, thì đương nhiên là các em phe lờ lời ta nói mà chỉ học theo điều ta làm, cộng thêm học được thói nói một đường làm một nẻo.

Cho nên, các bạn, nếu các bạn muốn các em trưởng thành lên sẽ thế nào, bạn chẳng có một cách nào khác hơn là sống như hình ảnh bạn muốn các em trưởng thành. Bạn chẳng thể sống như ăn cướp và giảng bài cho các em như thánh, và mong là các em lớn lên thành thánh được.

Cách sống của chúng ta là bài học mạnh mẽ nhất và trường kỳ nhất hằn trên ý thức và vô thức của các em. Chẳng có một cách giáo dục nào khác với hiện tượng này trên thế giới.

Cho nên, các bạn, dù bạn muốn hay không muốn, thì bạn đang dạy các em sống kiểu của bạn. Vậy thì hãy sống trước mặt các em đúng với hình ảnh bạn muốn các em trở thành. Đừng nói láo hà rầm và dạy con đừng nói láo, đừng uống rượu say mèm mỗi ngày và dạy con đừng uống rượu, đừng chửi thề thường xuyên và cấm con chửi thề, đừng nói xấu hàng xóm thường xuyên và dạy con đừng nói xấu người khác, đừng buôn bán gian dối và dạy con phải sống thành thật…

Giáo dục con người đã thực sự thất bại vài ngàn năm nay, từ khi các thánh nhân bắt đầu giảng dạy, vì con người học chính bằng cách bắt chước tác phong và cách sống của người quanh mình, nhất là các bậc trưởng thượng của mình.

Chúc các bạn luôn nghĩ đến các em để làm gương.

Mến,

Hoành

© copyright 2021
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
www.dotchuoinon.com