Tuyên bố được đưa ra tại cuộc họp báo chung giữa lãnh đạo hai nước

Úc đã đồng ý đón nhận lực lượng thủy quân lục chiến Hoa Kỳ trong những năm tới, Thủ tướng Julia Gillard công bố tại một cuộc họp báo với Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Canberra.

Bà Gillard cho biết khoảng 250 lính thủy đánh bộ Mỹ sẽ tới Úc vào năm tới, và rồi sẽ nâng lên 2.500 lính.

Việc triển khai này đang được xem là động thái để đối phó với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông Obama cho biết Hoa Kỳ “tăng cường cam kết của mình cho toàn bộ khu vực châu Á-Thái Bình Dương”, không loại trừ Trung Quốc.

“Thông điệp chính mà tôi đã nói, không chỉ công khai mà là lúc nói riêng với phía Trung Quốc, là trách nhiệm nhiều hơn đi kèm với sự lớn mạnh của họ”, ông nói.

“Điều quan trọng là họ tôn trọng luật đi lại trên biển”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Vi Dân đã đặt câu hỏi liệu động thái này của Hoa Kỳ có phù hợp với sự phát triển hòa bình trong khu vực hay không.

“Tăng cường và mở rộng liên minh quân sự có thể không thích hợp lắm và không vì lợi ích của các nước trong khu vực này”, ông Lưu được hãng tin AFP trích dẫn.

Tổng thống Hoa Kỳ đã bay tới Canberra sau khi họp Hội nghị Apec ở Honolulu.

Chuyến thăm được thực hiện vào lúc hai nước kỷ niệm liên minh an ninh tròn 60 năm.

Chuyển trọng tâm

Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đến Úc hôm thứ Tư ngày 16/11 trong một chuyến thăm dự kiến sẽ tập trung vào việc mở rộng hợp tác quân sự giữa hai nước với một thông điệp rõ ràng rằng Washington muốn bảo vệ các lợi ích của mình và đồng minh ở khu vực.

Hoa Kỳ hiện đang trong giai đoạn chuyển hướng các chính sách an ninh khỏi Iraq và Afghanistan đến khu vực châu Á.

Ông đã có các cuộc hội đàm với thủ tướng nước chủ nhà Julia Gillard sau khi đặt chân đến thủ đô Canberra. Sau đó ông sẽ có một bài diễn văn trước Quốc hội Úc vào thứ Năm 17/11 trước khi đến thăm một căn cứ quân sự ở Darwin.

Trong bài diễn văn quan trọṇg này, Tổng thống Obama sẽ trình bày các kế hoạch tăng cường sự can dự của Mỹ vào khu vực.

Ở Darwin, ông Obama dự kiến sẽ loan báo triển khai lính thủy đánh bộ của Mỹ đến một căn cứ quân sự gần đó.

Thủ tướng Gillard cho biết, khoảng 250 lính thủy đánh bộ sẽ được triển khai trên cơ sở luân phiên ở miền bắc nước Úc vào năm tới.

Giới phân tích cho biết việc triển khai lực lược thủy quân lục chiến theo kế hoạch là qui mô nhất ở Úc kể từ Thế chiến II.

Ông Obama cho biết việc triển khai sẽ tạo điều kiện cho Hoa Kỳ “đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tác trong khu vực” về đào tạo, tập trận và “hình thái an ninh”.

Bà Gillard nhấn mạnh rằng việc củng cố liên minh Mỹ-Úc không phải là mối đe dọa đối với Trung Quốc, vốn là đối tác thương mại lớn nhất của Úc do nhu cầu tài nguyên khổng lồ để phục vụ cho sự phát triển của họ.

“Tôi nghĩ là trong khu vực ngày càng lớn mạnh này của thế giới chúng ta thật sự có thể xây dựng mối quan hệ đồng minh với Mỹ và có các mối quan hệ hữu nghị sâu sắc ở khu vực, kể cả với Trung Quốc,” bà nói.

Quân đội Mỹ và Úc đã chiến đấu cùng nhau trong Thế chiến thứ 2 và trong các cuộc chiến tranh ở Triều Tiên, Việt Nam, Iraq và Afghanistan.

Mỹ phản đối ‘đe dọa’ ở Biển Đông

Ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton hôm nay phát biểu rằng Mỹ không đứng về bên nào trong tranh chấp Biển Đông, nhưng các bên nên giải quyết vấn đề theo phương thức hòa bình.
> Mỹ muốn đa phương ở Biển Đông

Clinton nói rằng nước Mỹ trông đợi sẽ có những cuộc thảo luận thẳng thắn về tranh chấp Biển Đông tại Hội nghị thượng đỉnh Đông Á ở Bali, Indonesia cuối tuần này, trong đó các nhà lãnh đạo của các nước Thái Bình Dương tham dự.

“Mỹ không đứng về bên nào trong tranh chấp lãnh thổ, bởi mỗi quốc gia đã tuyên bố chủ quyền đều có quyền khẳng định nó”, bà Clinton phát biểu khi thăm Philippines và kỷ niệm 60 năm ngày Mỹ và Philippines ký hiệp định phòng thủ chung.

“Tuy nhiên họ không có quyền theo đuổi tuyên bố của mình bằng cách đe dọa. Họ nên tuân thủ luật pháp quốc tế, nguyên tắc luật pháp, Công ước quốc tế về Luật Biển”.

Một lính hải quân Philippines đứng gác khi tàu khu trục USS Chung-hoon tiến vào cảng Puerto Princesa trong cuộc tập trận chung CARAT tháng 7/2011. Ảnh: AFP.

Tuyên bố của Clinton được đưa ra trước thềm hội nghị cấp cao ASEAN và thượng đỉnh Đông Á, nơi tụ họp của lãnh đạo các nước có liên quan đến tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Trước đó giới chức Mỹ cho hay nước này đánh giá việc bàn thảo về tranh chấp Biển Đông tại hội nghị là hợp lý. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng vấn đề chỉ nên được giải quyết giữa các bên liên quan trực tiếp.

Phát biểu nhân kỷ niệm 60 năm hiệp ước phòng thủ chung song phương, bà Clinton tái khẳng định mối quan hệ đồng minh thân thiết giữa Washington và Manila.

“Mỹ đang hợp tác với đồng minh Philippines để đảm bảo có thể ứng phó với những đe dọa như phổ biến vũ khí hay chủ nghĩa khủng bố và hỗ trợ Philippines trong vấn đề chủ quyền trên biển”, AFP dẫn lời Clinton cho biết.

Tuyên bố chung cũng kêu gọi việc “tự do giao thương và đi lại trên biển”.

Ngoại trưởng Philippines Alberto del Rosario, cũng có mặt tại lễ ký, cho biết phát ngôn của bà Clinton đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về những tranh cãi tại Biển Đông.

‘Vai trò quyết định’ của ASEAN

Philippines đang kêu gọi các nhã lãnh đạo ASEAN nắm lấy “vai trò quyết định” trong việc tìm giải pháp giải quyết tranh chấp ở Biển Đông, nơi được cho là có nguồn tài nguyên dầu lửa dồi dào và có các tuyến hàng hải trọng yếu.

Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario hôm nay nói rằng 10 thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á nên tạo điều kiện tổ chức những cuộc đối thoại nhằm “xác định các khu vực có tranh chấp và không tranh chấp nhằm xây dựng một Khu vực Hợp tác chung” trên Biển Đông. ASEAN có cuộc họp các Bộ trưởng cũng như cấp thượng đỉnh tại Bali tuần này. Tiếp đó là EAS với sự tham dự của Tổng thống Mỹ Obama và Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo.

“ASEAN nay đang ở bước ngoặt quan trọng để có thể đóng vai trò tích cực và có ý nghĩa nhằm đóng góp tìm ra giải pháp hòa bình cho tranh chấp”, ông del Sario viết trong một bản thông cáo. Khối ASEAN cần “đóng vai trò quyết định tại thời điểm này nếu muốn hiện thực hóa ước mơ có vai trò lãnh đạo toàn cầu”.

Các bên có tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông gồm Việt Nam, Trung Quốc, Philippines, Malaysia và Brunei.

Mai Trang