Chè Hoa (Scented tea) hay còn gọi Chè Xông Hoa, Chè Hương Hoa, Chè Ướp Hoa, là một trong những loại chè đặc biệt của Trung Quốc, được ướp từ Trà Xanh, Hồng Trà, Trà Ô Long với các loại hoa tươi khác nhau, vì vậy chè được mang tên của các loại hoa. Hiện được sản xuất nhiều tại các tỉnh Phúc Kiến, Giang Tô, Triết Giang, Quảng Tây, Tứ Xuyên, An Vĩ, Hồ Nam, Giang Tây, Hồ Bắc, Vân Nam…

Nguồn gốc của Chè Hoa

1) Nguồn gốc từ Triều Tống (Công Nguyên năm 960): Trong sử sách có lưu truyền lại rằng một trong những vật cống cho Vua Quan thường được chọn thời đó là loại Trà Xanh thượng đẳng được ướp với Hương Long Não (một loại hương liệu), nhưng đến cuối đời Tống do một vài quan niệm cho rằng Hương Long Não ảnh hưởng đến mùi vị thật của Chè do đó đã có những quy đinh cấm người dân không được dùng các loại hương liệu để ướp chè.

2) Được bắt đầu từ Triều Minh: Dựa vào những ghi chép tỉ mỉ được lưu lại thì những năm 1564-1639 là thời kỳ các loại chè của Trung Quốc phát triển một cách rầm rộ, trong đó cách ướp Chè Hoa được cải tiến một cách vượt bậc. Loại Hoa thường được chọn để ướp là Hoa Nhài, Hoa Hồng, Hoa Mai, Hoa Cúc, Hoa Bo Bo, Hoa Sen… Các Hoa được chọn để ướp phải là những hoa vẫn chưa nở (vì lúc đó nhụy hoa vẫn giữ nguyên vị thơm của mình). Lượng hoa được dùng để ướp dựa vào lượng chè, vì hoa nhiều quá thì mùi chè sẽ bị nồng, hoa ít quá sẽ không thơm, do đó thường là ba phần chè một phần hoa.

Cách ướp chè thì lại tùy thuộc vào từng loại hoa khác nhau mà thay đổi. Ví dụ 1: Cách ướp（木樨花） Hoa Mộc（？） là trước khi cho Hoa vào bình sứ phải ngắt hết cuống hoa, làm sạch bụi bẩn và đuổi côn trùng bám trên Hoa. Đầu tiên đổ một lớp Chè mỏng vào bình sứ, sau đó đổ một lớp hoa 木樨花 lên trên… xen kẽ cho đến khi đầy bình, dùng loại giấy trúc bịt kín miệng, cho bình sứ vào trong nồi đất hấp nóng lên, sau đó lấy ra để nguội, rồi dùng một miếng giấy bọc chỗ chè hoa này lại đem sấy khô lên là có thể dùng được.

Ví dụ 2: Cách ướp chè Hoa Sen (莲花茶)： Đợi đến lúc mặt trời đã lặn, chọn những bông sen to vẫn chưa nở, tách các cánh sen ra rồi đổ chè xanh lên trên nhụy hoa, úp các cánh sen lại và dùng dây buộc chặt, đến sáng hôm sau ngắt toàn bộ số Sen đó và đổ phần Chè Xanh đã được ướp vào một tờ giấy, đem bọc kín lại và sấy khô lên, sau đó lại đem phần chè đã sấy khô đổ vào một bông Sen khác để ướp… ướp và sấy lặp đi lặp lại ít nhất 3 lần là có thể dùng được.

Từ những ghi chép này ta có thể thấy cách ướp chè, cách chọn nguyên liệu, lượng hoa được dùng, số lần ướp, số lần sấy khô… có rất nhiều điểm tương đồng với công nghệ sản xuất Chè Hoa hiện nay.

3) Được hình thành từ Triều Thanh: Sử sách có ghi chép từ những năm(1851-1861) tại Phúc Châu đã hình thành những xưởng thủ công chế biến Chè với quy mô lớn. Một vài xưởng lớn như Tràng Lạc Bang, Đại Sinh Phúc, Lí Tường Xuân… đã vận chuyển Chè Hoa Nhài đến phía Bắc, đầu tiên là một vài vùng lớn như Thiên Tân, Bắc Kinh, sau đó lan dần ra các vùng khác, và cho đến bây giờ đã trở thành một trong những loại chè thượng hạng của Trung Quốc.

Kiều Tố Uyên
DSH, Hồ Nam, Trung Quốc